Η Νέα Υόρκη φλέγεται από πανικό. Τα πλήθη έξω από τις τράπεζες απαιτούν τα χρήματά τους, τα βιβλιάρια κουνιούνται στον αέρα, και μέσα σε λίγες ώρες, η εμπιστοσύνη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα έχει εξατμιστεί.
Είναι Πέμπτη, 24 Οκτωβρίου 1907. Το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης βυθίζεται. Οι φωνές των μεσιτών μπλέκονται με κραυγές πανικού, καθώς οι δείκτες καταρρέουν.
Το μεσημέρι που η Wall Street παγώνει
Ο πρόεδρος του Χρηματιστηρίου, Ράνσομ Τ. Τόμας, βλέπει την καταστροφή να πλησιάζει.
Περίπου στο μεσημέρι, διασχίζει τη Broad Street και φτάνει στο επιβλητικό γραφείο του Τζον Πίρποντ Μόργκαν στο 23 Wall Street.
«Αν δεν βρεθούν 25 εκατομμύρια δολάρια μέσα στα επόμενα λεπτά, τουλάχιστον πενήντα χρηματιστηριακές εταιρείες θα χρεοκοπήσουν», του λέει, εξαντλημένος. Η πρότασή του είναι να κλείσει το Χρηματιστήριο πριν από την ώρα του.
Ο Μόργκαν δεν διστάζει: «Θα κλείσει στις τρεις. Ούτε ένα λεπτό νωρίτερα.» Ξέρει πως ένα πρόωρο κλείσιμο θα ισοδυναμούσε με παραδοχή ήττας — κι ότι η ίδια η Γουόλ Στριτ θα βυθιζόταν στο χάος.
Η διαταγή του Μόργκαν
Η ώρα είναι 2:00 μ.μ. Ο πανικός κορυφώνεται. Ο Μόργκαν καλεί τους επικεφαλής των μεγαλύτερων τραπεζών της Νέας Υόρκης στο γραφείο του. Οι άντρες μπαίνουν βιαστικά, με τα καπέλα ακόμη στο χέρι.
Ο τραπεζίτης ανοίγει το ρολόι τσέπης του, το ακουμπά στο γραφείο και τους κοιτάζει έναν προς έναν: «Αν δεν συγκεντρωθούν 25 εκατομμύρια δολάρια μέσα στα επόμενα δέκα λεπτά, δεκάδες εταιρείες θα χαθούν. Και μαζί τους, η αγορά».
Ο χρόνος αρχίζει να μετρά. Οι τραπεζίτες τηλεφωνούν, υπογράφουν, δίνουν εντολές στα γραφεία τους. Στις 2:16 μ.μ., τα χρήματα έχουν συγκεντρωθεί.
Η αγορά μένει όρθια
Ο Μόργκαν σηκώνεται. Στέλνει έναν αγγελιοφόρο στο Χρηματιστήριο με το μήνυμα:
«Τα χρήματα είναι διαθέσιμα. Δάνειο με επιτόκιο 10%». Μέχρι πριν από λίγο, οι μεσίτες εκλιπαρούσαν για δάνειο ακόμη και με επιτόκιο 100%. Κανείς δεν δάνειζε.
Τώρα, το νέο εξαπλώνεται στο πάτωμα του NYSE σαν ηλεκτρικό ρεύμα. Για λίγα δευτερόλεπτα επικρατεί σιωπή — κι ύστερα, έκρηξη χαράς.
Το Χρηματιστήριο παραμένει ανοιχτό ως τις 3:00 ακριβώς, όπως διέταξε ο Μόργκαν.
Η αγορά έχει σωθεί — τουλάχιστον για σήμερα.
Η ανάσα μετά την καταιγίδα
Όταν οι δείκτες κλείνουν, η πόλη ανασαίνει ξανά. Οι τραπεζίτες αποχωρούν, μα ο Μόργκαν μένει μόνος, σκυμμένος πάνω από το γραφείο του.
Η κρίση δεν έχει τελειώσει. Όμως η καταστροφή έχει αποφευχθεί. Το βράδυ, οι εφημερίδες θα γράψουν για τον άνθρωπο που σταμάτησε τον πανικό.
Κάποιοι θα τον πουν «δικτάτορα του χρήματος», άλλοι «σωτήρα του καπιταλισμού».
Ο ίδιος δεν απαντά.Ξέρει μόνο πως η Νέα Υόρκη θα ξυπνήσει την επόμενη μέρα — και το Χρηματιστήριο θα ανοίξει κανονικά.
Η παρακαταθήκη του πανικού
Ο «Πανικός του 1907» θα μείνει στην ιστορία ως η κρίση που αποκάλυψε πόσο εύθραυστη ήταν η αμερικανική οικονομία.
Λίγα χρόνια αργότερα, για να αποτραπούν παρόμοιες καταρρεύσεις, θα ιδρυθεί η Federal Reserve, το σύστημα κεντρικής τράπεζας των ΗΠΑ.
Όμως εκείνη την ημέρα, στις 24 Οκτωβρίου 1907, όλα κρίνονται σε δεκαέξι λεπτά.
Δεκαέξι λεπτά που καθόρισαν όχι μόνο τη μοίρα της Wall Street — αλλά και του ίδιου του αμερικανικού καπιταλισμού.
