Skip to main content

Η αρχή του τέλους για τον ηγέτη που σκόνταψε στο ψέμα

Gerald R. Ford Presidential Museum/ Wikmedia Commons

Μια ιστορική απόφαση ανοίγει τον δρόμο για την πιο θεαματική πολιτική πτώση του 20ού αιώνα

Στην αίθουσα της Επιτροπής Δικαιοσύνης της Βουλής επικρατεί σιωπή. Μια σιωπή βαριά, γεμάτη ιστορικό βάρος. Είναι 30 Ιουλίου 1974 και τα μέλη της Επιτροπής, με πρόσωπα σκυθρωπά, σηκώνουν το χέρι.

Ένας-ένας, εγκρίνουν την πρώτη από τις τρεις κατηγορίες για την παραπομπή του Ρίτσαρντ Νίξον, του ισχυρότερου άνδρα του πλανήτη. Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι: 27 υπέρ, 11 κατά.

Το ρολόι δείχνει την αρχή του τέλους. Και η αμερικανική δημοκρατία αλλάζει για πάντα.

Τα «κασετόφωνα του Λευκού Οίκου»

Όλα ξεκινούν δύο χρόνια νωρίτερα. Μια ομάδα πέντε ανδρών συλλαμβάνεται να τοποθετεί κοριούς στα γραφεία του Δημοκρατικού Κόμματος στο κτίριο Watergate, στην Ουάσινγκτον. Η αστυνομία τους βρίσκει με μετρητά, φωτογραφικές μηχανές, μικρόφωνα – και διασυνδέσεις με το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα.

Όσο πιο βαθιά σκάβουν οι δύο δημοσιογράφοι της Washington Post, Μπομπ Γούντγουορντ και Καρλ Μπέρνσταϊν, τόσο αποκαλύπτεται μια δυσώδης αλυσίδα: παρακολουθήσεις, συγκάλυψη, κρατική παρέμβαση και κατάχρηση εξουσίας.

Σύντομα γίνεται γνωστό πως στο Οβάλ Γραφείο υπάρχουν μαγνητοφωνημένα αρχεία συνομιλιών – ένα εσωτερικό “μαύρο κουτί” του Λευκού Οίκου. Ο Νίξον αρνείται να τα παραδώσει, επικαλούμενος εκτελεστικό προνόμιο. Όμως στις 24 Ιουλίου 1974, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφασίζει ομόφωνα: ο πρόεδρος πρέπει να δώσει τις κασέτες στη Δικαιοσύνη.

Έξι ημέρες αργότερα, η Επιτροπή Δικαιοσύνης ψηφίζει την πρώτη κατηγορία παραπομπής. Η εξουσία αρχίζει να ραγίζει.

Η πολιτική βόμβα σκάει στο Καπιτώλιο

Η κατηγορία αφορά την παρακώλυση της Δικαιοσύνης: O πρόεδρος διέταξε συγκάλυψη, παρενέβη στο FBI, χρησιμοποίησε την CIA για να μπλοκάρει τις έρευνες και απέκρυψε την αλήθεια από το Κογκρέσο και τον αμερικανικό λαό.

Μέσα στις επόμενες δύο ημέρες, εγκρίνονται άλλες δύο κατηγορίες:

  • Κατάχρηση εξουσίας
  • Περιφρόνηση του Κογκρέσου

Το πολιτικό έδαφος τρέμει. Οι σύμμαχοι του Νίξον στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα αρχίζουν να τον εγκαταλείπουν. Η υποστήριξη εξανεμίζεται. Οι Γερουσιαστές του τον προειδοποιούν: δεν θα σε σώσουμε στην τελική ψηφοφορία.

Παραίτηση και το τέλος μιας εποχής

Στις 8 Αυγούστου 1974, ο Νίξον εμφανίζεται στην τηλεόραση. Σοβαρός, κουρασμένος, σχεδόν λυπημένος. Ανακοινώνει ότι θα παραιτηθεί την επόμενη ημέρα. Λέει πως το κάνει «για το καλό της πατρίδας».
Δεν παραδέχεται ποτέ την ενοχή του.

Στις 9 Αυγούστου, η Αμερική ξυπνά χωρίς πρόεδρο. Ο αντιπρόεδρος Τζέραλντ Φορντ ορκίζεται διάδοχός του – και λίγο αργότερα, του απονέμει προεδρική χάρη, προτού καν απαγγελθούν κατηγορίες.

Ο θόρυβος που σηκώνεται από την αμνηστία, θυμίζει σεισμό.

Το Watergate δεν είναι απλώς ένα σκάνδαλο. Είναι συλλογικό τραύμα, αλλά και έναυσμα αλλαγής.

Από εκείνη τη μέρα:

  • Η ερευνητική δημοσιογραφία αποθεώνεται
  • Το Κογκρέσο αποκτά μεγαλύτερες εξουσίες ελέγχου
  • Και ο λαός αντιμετωπίζει την εξουσία με αυξημένη καχυποψία

Η 30ή Ιουλίου 1974 μένει στην ιστορία ως η μέρα που μια υπογραφή σε μια επιτροπή άλλαξε τον ρου της αμερικανικής πολιτικής. Η μέρα που αποδείχθηκε – στην πράξη – ότι κανείς δεν είναι υπεράνω του νόμου. Ούτε καν ο πρόεδρος.