Skip to main content

«Τι καλλιτέχνης πεθαίνει με εμένα»: Η τελευταία πράξη ενός τυράννου και ο θάνατος μιας δυναστείας

Μέσα στο Παλάτι του Νέρωνα, το Domus Aurea (Shutterstock).

Στις 9 Ιουνίου 68 μ.Χ., ο Νέρων, αυτοκράτορας της παρακμής και του τρόμου, αυτοκτονεί — μόνος, προδομένος και καταραμένος

Ανεβαίνει στον θρόνο στα 16 του και μόλις 14 χρόνια αργότερα θα γράψει ο ίδιος το ατιμωτικό τέλος του.

Ο Νέρων είναι γιος της Αγριππίνας, της γυναίκας που παντρεύεται τον θείο της, αυτοκράτορα Κλαύδιο, και τον δηλητηριάζει με ένα πιάτο μανιτάρια. Ο νεαρός Λούκιος Δομίτιος παίρνει τον τίτλο του Καίσαρα και η μητέρα του πιστεύει πως θα κυβερνά εκείνη πίσω από τον θρόνο. Κάνει λάθος.

Ο Νέρων αρχικά παριστάνει τον ευσεβή. Πλάι του ο Σενέκας και ο Βούρρος — φιλόσοφος και στρατηγός, φρουροί της νομιμότητας. Αλλά η εξουσία μαγνητίζει, και το προσωπείο πέφτει γρήγορα.

Το 59 μ.Χ., ο Νέρων δολοφονεί την ίδια του τη μητέρα. Πρώτα προσπαθεί να τη σκοτώσει με παγιδευμένο πλοίο. Όταν αυτή επιζεί, τη στέλνει να σφαγεί στο κρεβάτι της. «Αν γέννησες τέτοιον γιο, να πεθάνεις αξίζει», φέρεται να λέει η Αγριππίνα λίγο πριν ξεψυχήσει.

Η φωτιά, η αρένα και το τραγούδι

Το 64 μ.Χ., η Ρώμη φλέγεται. Πέντε μέρες, δέκα συνοικίες ισοπεδώνονται. Ο Νέρων απουσιάζει — ή τραγουδά, λένε οι φήμες, από ψηλά βλέποντας τη φωτιά. Για να αποσείσει τις ευθύνες, κατηγορεί τους χριστιανούς. Τους καίει ζωντανούς στους δρόμους ως ανθρώπινους πυρσούς. Η τρομοκρατία γίνεται δημόσιο θέαμα.

Την ίδια στιγμή, χτίζει τη Domus Aurea, το Χρυσό Παλάτι του. Ένα παλάτι για θεό, που καταπίνει τη μισή πόλη. Ο Νέρων δεν είναι πια Καίσαρας· είναι θεατρίνος, αοιδός, μίμος, ποιητής, αρτίστας — και εκδικητής.

Σκοτώνει τον θετό του αδελφό, σκοτώνει δύο συζύγους, την Ποππαία τη χτυπά μέχρι θανάτου ενώ είναι έγκυος. Και μετά παντρεύεται ένα αγόρι που μοιάζει με αυτήν, αφού το ευνουχίσει.

Η αυτοκρατορία σπάει

Το 66 μ.Χ. ξεκινά εξέγερση στην Ιουδαία. Ο Νέρων ασχολείται με την τέχνη. Φεύγει για την Ελλάδα, δίνει παραστάσεις στην Ολυμπία και στους Δελφούς. Παίζει έγκυες γυναίκες, σκλάβους και θεούς. Απονέμει στον εαυτό του όλα τα βραβεία. Η Ρώμη τον περιμένει — και βράζει.

Το 68, έρχεται η έκρηξη. Ο Βίνδεξ στη Γαλατία επαναστατεί. Ο Γάλβας στην Ισπανία τον ακολουθεί. Οι λεγεώνες αρνούνται να υπακούσουν. Οι Σύγκλητοι συντάσσονται με τον Γάλβα. Η Σύγκλητος κηρύσσει τον Νέρωνα εχθρό του λαού.

Ο Νέρων ξυπνά και το Παλάτι είναι άδειο. Οι Πραιτοριανοί τον εγκατέλειψαν. Τα πλοία του δεν τον περιμένουν πια. Οι απελεύθεροι τον εγκαταλείπουν. Βρίσκει καταφύγιο σε μια αγροικία. Κρύβεται σε υπόγειο δωμάτιο. Τρέμει.

Θέλει να πεθάνει. Δεν τολμά. Ζητά δηλητήριο, ξίφη, μονομάχους. Κανείς δεν του τα φέρνει. Παίρνει δύο ξίφη, τα ακουμπά στον λαιμό, τα απορρίπτει. Φοβάται τον πόνο. Φοβάται τον θάνατο. Φοβάται τον εαυτό του.

Μόνο όταν ο Επαφρόδιτος του πιάνει το χέρι, το ξίφος καρφώνεται. Ένας εκατόνταρχος φτάνει, προσπαθεί να τον σώσει. Ο Νέρων ψιθυρίζει: «Πολύ αργά… Τούτο εἶναι πιστότης…». Το ημερολόγιο γράφει 9 Ιουνίου 68 μ.Χ.

Η λύτρωση και η σιωπή

Η Ρώμη δεν πανηγυρίζει. Ανασαίνει. Οι αριστοκράτες μιλούν για αποκατάσταση. Οι χριστιανοί ψελλίζουν «δόξα τω Θεώ». Ο λαός μένει σιωπηλός. Ο Νέρων τους έδωσε άρτο και θέαμα· και τρόμο. Τώρα τίποτα. Ούτε άρτο. Ούτε Καίσαρα.

Λίγοι θρηνούν. Οι θαυμαστές του, οι ηθοποιοί, οι αυλοκόλακες. Μερικοί ψιθυρίζουν τα λόγια που φέρεται να είπε λίγο πριν ξεψυχήσει. «Τι καλλιτέχνης πεθαίνει με εμένα…». Η σκιά του Νέρωνα πλανάται πάνω από τα ερείπια.

Η Ιουλιο-Κλαυδιανή δυναστεία τελειώνει με αίμα. Ο θρόνος περνά από χέρι σε χέρι. Το Έτος των Τεσσάρων Αυτοκρατόρων αρχίζει. Η Ρώμη βυθίζεται στο χάος. Ο Βεσπασιανός τελικά επικρατεί. Αλλά ο Νέρων δεν ξεχνιέται. Γίνεται σύμβολο παρακμής. Οι χριστιανοί τον θεωρούν Αντίχριστο. Άλλοι λένε πως ζει ακόμα, μεταμφιεσμένος. Πολλοί εύχονται να μην επιστρέψει ποτέ.

Αλλά η Ρώμη ξέρει: κανένας θάνατος δεν διαγράφει μια αυτοκρατορία που είχε μάθει να αγαπά το τέρας της.

Διαβάστε περισσότερα stories από το Naftemporiki.gr