Στις 9 Ιουνίου 1768, στο μικρό χωριό Μπέλπερ του Ντέρμπισαϊρ, γεννιέται ο Σάμιουελ Σλέιτερ. Είναι το πέμπτο από τα οκτώ παιδιά μιας αγροτικής οικογένειας.
Από νωρίς, ξεχωρίζει. Δεν είναι μόνο επιμελής — είναι ιδιοφυής. Δείχνει έντονη κλίση στα μαθηματικά, κατανοεί γρήγορα μηχανικούς συσχετισμούς και εντυπωσιάζει με τη μνήμη του: μπορεί να απομνημονεύσει διαγράμματα, διαστάσεις και τρόπους λειτουργίας μηχανών, σαν να πρόκειται για εικόνες που μένουν ανεξίτηλες στο μυαλό του.
Δεν αργεί να κερδίσει την εμπιστοσύνη του Στρατ, που τον αντιμετωπίζει περισσότερο ως μηχανικό παρά ως απλό μαθητευόμενο.
Από την ηλικία των 10 ετών μπαίνει στον κόσμο των εργοστασίων. Μαθητευόμενος στο βαμβακουργείο του Τζενεντάια Στρατ, θα μάθει από πρώτο χέρι τα μυστικά των μηχανών του Αρκράιτ — τα μυστικά που θα αλλάξουν τον κόσμο.
Αποστηθίζοντας κάθε βίδα
Όταν πεθαίνει ο πατέρας του, ο μικρός Σάμιουελ γίνεται πλήρως εξαρτώμενος από το εργοστάσιο. Στα 21 του, έχει πια αποστηθίσει κάθε βίδα, κάθε γρανάζι, κάθε μετάδοση κίνησης των υδρόμυλων που κινούν τα βαμβακοκλωστήρια της βρετανικής υπαίθρου. Το 1789, κρυφά από τον νόμο που απαγορεύει την εξαγωγή τεχνολογίας, παίρνει το πλοίο και περνά τον Ατλαντικό. Όχι με σχέδια, αλλά με μια απαγορευμένη βιομηχανική επανάσταση στο κεφάλι του.
Ο πατέρας του εργοστασιακού συστήματος
Στο Ρόουντ Άιλαντ, ο Σλέιτερ συναντά τον βιομήχανο Μόουζες Μπράουν. Οι μηχανές του δεν λειτουργούν. Ο Σλέιτερ υπόσχεται: «Αν δεν φτιάξω νήμα όπως στην Αγγλία, δεν θα πάρω δεκάρα και θα πετάξω ό,τι έφτιαξα στον ποταμό».
Το 1791, η πρώτη αμερικανική μηχανή κλωστοϋφαντουργίας παίρνει μπροστά — με νερό, σίδερο και μνήμη.
Το 1793, το εργοστάσιο στο Πότοκετ λειτουργεί με 12 εργάτες και μια υδροκίνητη μονάδα που παράγει νήμα. Ο Σλέιτερ εισάγει όχι μόνο τεχνολογία αλλά και μια νέα κοινωνική οργάνωση: ολόκληρες οικογένειες δουλεύουν μαζί, παιδιά 7–12 ετών απασχολούνται, ενώ λειτουργεί και κυριακάτικο σχολείο. Το σύστημα αυτό θα μείνει στην ιστορία ως Rhode Island System.
Η σκοτεινή πλευρά του αυτοκράτορα του βαμβακιού
Μέχρι το 1835, ο Σλέιτερ έχει ιδρύσει 13 εργοστάσια, πόλεις όπως το Σλέιτερσβιλ, και έχει συγκεντρώσει περιουσία 1,3 εκατ. δολάρια — σχεδόν 42 εκατομμύρια σε σημερινές τιμές. Ενσαρκώνει την Αμερική της βιομηχανικής υπόσχεσης, αλλά και τις σκοτεινές της σκιές: παιδική εργασία, εξάρτηση από το βαμβάκι των σκλάβων του Νότου, απεργίες γυναικών που ξεσηκώνονται απέναντι στη μείωση μισθών το 1824.
Ο τάφος του βρίσκεται στο Γουέμπστερ, την πόλη που ο ίδιος ίδρυσε και βάφτισε προς τιμήν του φίλου του, γερουσιαστή Ντάνιελ Γουέμπστερ.
Το εργοστάσιο του Πότοκετ, πλέον μουσείο, θυμίζει πως ένας φτωχός Άγγλος με ατσάλινη μνήμη και σιδερένια θέληση έφερε τη Βιομηχανική Επανάσταση στην Αμερική. Άλλοι τον λένε ήρωα. Άλλοι «Σλέιτερ ο Προδότης». Όλοι, όμως, αναγνωρίζουν πως από αυτόν ξεκινάει το εργοστάσιο. Από τον Σάμιουελ Σλέιτερ.
