Βρέχει. Η εξοχή του Ντόρσετ είναι βουτηγμένη στη σιωπή και στη λάσπη, όταν ο Τόμας Έντουαρντ Λόρενς – ο άνθρωπος που όλοι γνωρίζουν ως Λόρενς της Αραβίας – αφήνει την τελευταία του πνοή.
Το ημερολόγιο γράφει 19 Μαΐου 1935. Έχουν περάσει έξι μέρες μετά από ένα τροχαίο που κόβει το νήμα μιας ζωής φλογερής, επώδυνης, ασύλληπτης.
Ο θρύλος της Μεσοποταμίας δεν πέφτει στη μάχη, ούτε σε κάποιο παλάτι του Καΐρου. Πέφτει στον δρόμο, πάνω στην αγαπημένη του μηχανή – μια Brough Superior SS100 που ονομάζει “Boanerges”, δηλαδή Γιο της Βροντής.
Κανείς δεν ξέρει αν τρέχει. Μόνο πως αντικρίζει δυο αγόρια με ποδήλατα, προσπαθεί να τα αποφύγει, και εκτοξεύεται στον αέρα. Χτυπά χωρίς κράνος. Το κρανίο ραγίζει. Το σώμα αντιστέκεται για έξι μέρες. Το πνεύμα έχει ήδη αρχίσει να φεύγει.
Το κράνος
Ο Τσόρτσιλ θρηνεί. «Χάσαμε έναν από τους σπουδαιότερους ανθρώπους της εποχής μας», δηλώνει. Στην άλλη άκρη του Ατλαντικού, οι New York Times γράφουν για “τραγική σπατάλη”. Όμως η Ιστορία ξέρει: η σιωπηλή έξοδος του Λόρενς ανοίγει έναν άλλο δρόμο – αυτόν της σωτηρίας χιλιάδων αναβατών.
Διότι δίπλα του, τις τελευταίες ώρες, στέκεται ο νεαρός γιατρός Χιου Κερνς – από τους πρώτους νευροχειρουργούς της Βρετανίας. Ο Κερνς βλέπει τις πληγές, καταγράφει τις βλάβες, συνειδητοποιεί ότι ένας κράνος θα μπορούσε να σώσει τον ήρωα της Αραβίας. Και ξεκινά ένα επιστημονικό έργο ζωής.
Η πορεία του
Αλλά αυτό δεν είναι μόνο μια ιστορία ιατρικής πρόληψης. Είναι το κύκνειο άσμα ενός ανθρώπου που καίγεται από την ίδια του τη φλόγα. Μεγαλώνει στην Οξφόρδη, σπουδάζει μεσαιωνική αρχιτεκτονική, αλλά βρίσκει τον εαυτό του στις ερήμους, στα φρούρια των Σταυροφόρων, στις άγριες πεδιάδες της Συρίας. Ξεκινά ως αρχαιολόγος. Μετατρέπεται σε αντάρτη, διπλωμάτη, πολεμιστή, σύμβολο.
Στο πλευρό του Φαϊζάλ, εμπνέει τους Άραβες να εξεγερθούν κατά των Οθωμανών. Περνάει απαρατήρητος μέσα από τουρκικά στρατόπεδα ντυμένος Βεδουίνος. Βομβαρδίζει σιδηροδρόμους, ανατινάζει γέφυρες, χαράζει στην άμμο την υπόσχεση ενός αραβικού έθνους. Γίνεται “Εμίρης Δυναμίτης”. Και μετά, στην πύλη της Δαμασκού, όταν οι Άραβες μπαίνουν νικητές, εκείνος καταρρέει. Ξέρει ότι η νίκη είναι κενή – η προδοσία των Ευρωπαίων έχει ήδη υπογραφεί στη Συμφωνία Σάικς-Πικό.
Αποσύρεται. Μεταμορφώνεται. Κρύβεται.
Η δόξα τον κυνηγά
Επιστρέφει στην Αγγλία, αλλά η δόξα τον κυνηγά. Γράφει το “Οι Επτά Στύλοι της Σοφίας”, ένα έργο ύμνο και καταδίκη του πολέμου μαζί. Κατατάσσεται ξανά, με ψεύτικο όνομα, πρώτα στην αεροπορία, μετά στους τεθωρακισμένους. Ζει απομονωμένος στο Clouds Hill, οδηγεί την “Boanerges”, κυνηγά τον άνεμο. Ο ίδιος δηλώνει: «Μια σκανταλιάρικη μηχανή με μια στάλα αίμα στα έγκατά της είναι καλύτερη από όλα τα ζώα του κόσμου».
Και έτσι τελειώνει. Όχι με βόμβες, αλλά με βροχή.
Ο νόμος που σώζει ζωές
Ο Κερνς, ο γιατρός του, δεν τον ξεχνά. Ερευνά, γράφει, μετράει νεκρούς. Καταφέρνει να πείσει τον βρετανικό στρατό να επιβάλει υποχρεωτικά τα κράνη στους μοτοσικλετιστές. Μέχρι το τέλος του πολέμου, οι θάνατοι μειώνονται δραστικά. Το 1973, ο νόμος γενικεύεται.
Ο Λόρενς της Αραβίας δεν ζει πια, αλλά το τραγικό του τέλος σώζει ζωές για δεκαετίες.
Η Ιστορία θυμάται τους κατακτητές, τους συγγραφείς, τους στρατηγούς. Αλλά ο Λόρενς είναι κάτι άλλο. Είναι η συνείδηση της αυτοκρατορίας, ένας άντρας που ονειρεύεται ένα έθνος, και συντρίβεται από την προδοσία του ονείρου. Και στο τέλος, πεθαίνει όπως έζησε: μοναχικός, παθιασμένος, άπιαστος.
