Ο τίτλος του «βαρύς». Και η άσκηση διεθνούς επιρροής, παρά την επισήμως μη πολιτικοποιημένη στάση του τεράστια. Ο πρίγκιπας Ραχίμ Αλ-Χουσεΐνι, κληρονόμησε τον τίτλο του Αγά Χαν, από τον πατέρα του, πρίγκιπα Καρίμ Αγά Χαν Δ’, ο οποίος πέθανε στις 4 Φεβρουαρίου. Ο Αγά Χαν ο Ε’, έγινε ο «αρχηγός των αρχηγών», ο «αρχιστράτηγος», και ο «μουσουλμάνος Πάπας» που πλέον ηγείται των περίπου 12 έως 15 εκατομμυρίων Ισμαηλιτών Μουσουλμάνων σε περισσότερες από 35 χώρες.
Όταν διεθνείς αντιπροσωπείες παρευρέθηκαν στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Συρία στις 17 Μαρτίου, ο Αγά Χαν Ε΄, ήταν εκεί. Απευθυνόμενος στο συνέδριο, υπενθύμισε την ιστορία της κοινότητάς του στη Συρία – μια ιστορία άνω των χιλίων χρόνων- και επανέλαβε τη δέσμευση του Ισμαηλικού Ιμαμάτ και του αναπτυξιακού του βραχίονα, του Δικτύου Ανάπτυξης Αγά Χαν (AKDN), για «συνεχή και μόνιμη υποστήριξη του συριακού λαού», και την «αποφασιστικότητά του να συμβάλουν στην ενίσχυση της ειρήνης, της ελπίδας και της ανάπτυξης, για ένα καλύτερο μέλλον».
Η εμφάνισή του Αγά Χαν του πέμπτου, στις Βρυξέλλες ήταν σίγουρα μόνο η αρχή. Αλλά ήταν επίσης η συνέχιση μιας κληρονομιάς εκατό και πλέον ετών.
Ισμαηλίτες: Η μειονότητα με την μεγάλη επιρροή
Αν και κάτω από το 1% του παγκόσμιου μουσουλμανικού πληθυσμού, οι Ισμαηλίτες, με χιλιετή και πάνω ιστορία, ασκούν σημαντική πολιτική εξουσία και παραμένουν μια μειονότητα με πνευματική επιρροή. Δεν υπάρχει σχεδόν καμία πτυχή του Ισλάμ, ιδίως στην πρώιμη ανάπτυξή του, που να μην επηρεάστηκε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο από τον ισμαηλισμό, σημειώνει στο δημοσίευμά του το Foreign Policy.
Από πού προέρχεται ο τεράστιος πλούτος τους
Ο πλούτος της οικογένειας των Αγά Χαν, εκτιμάται ότι μπορεί να φτάνει και τα 13 δισεκατομμύρια δολάρια, προερχόμενος από κληρονομιές, επενδύσεις σε ακίνητα και τουρισμό, καθώς και από μια ευρέως γνωστή επιχείρηση εκτροφής αλόγων.
Το Ισμαηλίτικο Ιμαμάτ επιμένει ότι ο προσωπικός πλούτος του Αγά Χαν δεν προέρχεται από το ζακάτ (τη θρησκευτική υποχρέωση δωρεάς σε φιλανθρωπικούς σκοπούς) των μελών του. Ενώ το ζακάτ είναι ένας από τους πέντε πυλώνες της μουσουλμανικής πίστης, ενθαρρύνοντας τη δωρεά του 2,5% της ετήσιας καθαρής περιουσίας κάποιου, οι Ισμαηλίτες δίνουν αυτό που αποκαλούν dasond, και αντιστοιχεί στο 10% έως 12,5% του καθαρού εισοδήματός τους.
Αυτές οι συνεισφορές, υποστηρίζεται ότι χρησιμοποιούνται αποκλειστικά για τις ανάγκες, τις επενδύσεις και τα έξοδα της κοινότητας.
Ο σημαντικός ρόλος των ιμάμηδων
Θεωρούμενος άμεσος απόγονος του Προφήτη Μωάμεθ, ο Αγά Χαν είναι, πρωτίστως, θρησκευτικός ηγέτης. Αλλά τα τελευταία 100 χρόνια, διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο στις παγκόσμιες υποθέσεις.
Οι σιίτες, περίπου το 10% του παγκόσμιου μουσουλμανικού πληθυσμού, υποστηρίζουν ότι η οικογένεια του Προφήτη Μωάμεθ είναι οι μοναδικοί, γνήσιοι ερμηνευτές της ισλαμικής παράδοσης. Οι Ισμαηλίτες επιμένουν σε μια συγκεκριμένη γραμμή διαδοχής διάρκειας 1.400 ετών προκειμένου να καθιερώσουν και να ενδυναμώσουν τους ιμάμηδες, στους οποίους βασίζονται για να λάβουν πνευματική καθοδήγηση ως θεϊκά διορισμένους ηγέτες.
«Αρχηγός των αρχηγών»
Ο τίτλος Αγά Χαν, «αρχηγός των αρχηγών» ή «αρχιστράτηγος», απονεμήθηκε στον 46ο ιμάμη πρίγκιπα Χασάν Αλί Σαχ, από τον Σάχη της Περσίας το 1817. Η επιρροή του επεκτάθηκε στο Αφγανιστάν και στην επαρχία Σιντ του Πακιστάν. O Αγά Χαν, θεωρείται η απόλυτη αρχή που καθορίζει τις ισλαμικές πεποιθήσεις, την εφαρμογή τους, και την δεοντολογία για τους μουρίδες του – τους, με όρκο δεσμευμένους οπαδούς του – αλλά και με τους γάμους, τα διαζύγια, και την ηγεσία της κοινότητας.
Στους κύκλους των βασιλικών οικογενειών, των διανοουμένων και της παγκόσμιας ελίτ
Ο μεγαλύτερος γιος του πρώτου Αγά Χαν, ο Άκα Αλί Σαχ, έγινε ο Αγά Χαν ΙΙ. Μέλος της ιρανικής βασιλικής οικογένειας μέσω γάμου, διατήρησε στενούς δεσμούς με τη βρετανική αποικιακή κυβέρνηση και έγινε σημαντικός ηγέτης για τους μουσουλμάνους σε ολόκληρη την ινδική υποήπειρο.
Λάτρης των απολαύσεων και πολιτικός ηγέτης που δεν υπαγόταν σε κανένα έθνος,
Στη συνέχεια, το 1885, σε ηλικία 7 ετών, ο Σερ Σουλτάν Μοχάμεντ Σαχ κληρονόμησε την ηγεσία από τον πατέρα του και έγινε ο Αγά Χαν ΙΙΙ.
Σπούδασε σε διάσημα βρετανικά ιδρύματα και κινήθηκε με ευκολία στους κύκλους των βασιλικών οικογενειών, των διανοουμένων και της παγκόσμιας ελίτ.
Ο Αγά Χαν ΙΙΙ που ως χαρακτηρίστηκε ως «μουσουλμάνος πάπας», συνέβαλε στην ίδρυση του πολιτικού κόμματος All-India Muslim League το 1906, με σκοπό την προώθηση των συμφερόντων και την προστασία των 80 εκατομμυρίων μουσουλμάνων της Βρετανικής Ινδίας.
Διετέλεσε πρώτος πρόεδρος του κόμματος μέχρι το 1912, ενώ το 1932 εκπροσώπησε την Ινδία στην Κοινωνία των Εθνών και διετέλεσε πρόεδρος της (Κοινωνίας των Εθνών) από το 1937 έως το 1938.
Απέκτησε την φήμη του λάτρη των απολαύσεων ενώ αναδείχθηκε σε πολιτικό ηγέτη που δεν υπαγόταν σε κανένα έθνος, ιδιότητα που κληροδότησε στον εγγονό του και διάδοχό του, τον Αγά Χαν Δ΄.
Με τη φήμη του πλέιμποϊ
Ο Αγά Χαν Δ΄, μια εξίσου διεθνής προσωπικότητα, υπήρξε μέλος της υψηλής κοινωνίας και επηρέασε την παγκόσμια πολιτική μέχρι το θάνατό του. Κατά τη διάρκεια της ζωής του, απέκτησε τη φήμη του πλέιμποϊ, ζώντας μια πολυτελή ζωή που περιλάμβανε την ιδιοκτησία ενός σούπερ γιοτ αξίας σχεδόν 25 εκατομμυρίων δολαρίων και ενός ιδιωτικού νησιού στις Μπαχάμες.
Ο τέταρτος Αγά Χαν χρησιμοποίησε επίσης τα χρήματα και την επιρροή του προς όφελος της κοινότητάς του, αν και ο ρόλος του ήταν λιγότερο εμφανώς πολιτικός σε σύγκριση με τους προηγούμενους Αγά Χαν.
Με πίστη στις αρχές του φιλελεύθερου δημοκρατικού πλουραλισμού
Κατά τη διάρκεια των σχεδόν επτά δεκαετιών ηγεσίας του, ο Αγά Χαν Δ΄ υποστήριξε συχνά τις αρχές του φιλελεύθερου δημοκρατικού πλουραλισμού ως το καλύτερο μέσο για να υλοποιήσει τη διπλή του εντολή, να βελτιώσει την πνευματική και υλική ζωή των οπαδών του και των κοινωνιών τους.
Συχνά, επαναλάμβανε πώς η «κοσμοπολίτικη ηθική» του Ισλάμ καθοδηγούσε τις δραστηριότητές του.
Με «κλειδί» την φιλανθρωπία
Κατέστησε σαφές ότι η αποστολή του, επεκτεινόταν πέρα από την πνευματική ευημερία της κοινότητας, και προς την φυσική ευημερία και ασφάλειά της, αποτελώντας έναν από τους παγκόσμιους ηγέτες στη φιλανθρωπία για την ανάπτυξη, την εκπαίδευση και την υγειονομική περίθαλψη.
Αυτό έγινε σε μεγάλο βαθμό υπό την αιγίδα του AKDN, το οποίο ασχολείται με ένα ευρύ φάσμα θεμάτων. Η εκτεταμένη δράση του δικτύου περιλαμβάνει νοσοκομεία, γεωργικές πρωτοβουλίες, σχολεία, κλινικές, μουσεία, κέντρα και πανεπιστήμια.
«Κάθε φιλανθρωπία ασκεί μια μορφή επιρροής»
Ο Σαρίκ Σιντίκι, διευθυντής της Μουσουλμανικής Φιλανθρωπικής Πρωτοβουλίας στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα στην Ινδιανάπολη, δήλωσε ότι οι τεράστιοι πόροι του Αγά Χαν ενισχύουν ένα συγκεκριμένο είδος εξουσίας.
«Κάθε φιλανθρωπία ασκεί μια μορφή επιρροής» δήλωσε ο Σιντίκι. «Όταν θέλεις να κάνεις τον κόσμο καλύτερο, χρησιμοποιείς τους πόρους σου για να βοηθήσεις και να δείξεις ότι νοιάζεσαι, ότι είσαι ένα όργανο του καλού μέσα στην ευρύτερη κοινωνία.» Για το σκοπό αυτό, ο Αγά Χαν είναι ένας από τους λίγους ηγέτες χωρίς εδαφική κυριαρχία που του απονέμονται κρατικές τιμές.
Και το Ισμαηλιτικό Ιμαμάτ -ως θεσμός- έχει αναγνωριστεί ως νομική προσωπικότητα σε πολλές χώρες.
Ένας καλά δικτυωμένος και αξιοσέβαστος επιχειρηματίας
Με την υπερεθνική δομή της, τα πολλαπλά διεθνή και τοπικά συμβούλια η Ισμαηλίτικη Ιμαμάτ λειτουργεί συχνά, περισσότερο σαν διεθνής εταιρεία παρά σαν κράτος ή θρησκευτική κοινότητα. Το AKDN επιτελεί το έργο του προς όφελος των μελών του, ανεξάρτητα από την εκάστοτε κυβέρνηση και χωρίς να προβληματίζεται για το ενδεχόμενο πολιτικό αποτέλεσμα. Έτσι, ο πολιτικός ρόλος του Αγά Χαν μπορεί να μοιάζει περισσότερο με εκείνον ενός καλά δικτυωμένου και αξιοσέβαστου επιχειρηματία παρά με έναν εθνικό ηγέτη.
Αυτός ο ρόλος μπορεί να είναι αυτό που κάνει τον Ισμαηλισμό και τον Αγά Χαν τόσο ισχυρούς – και ίσως η μετεξέλιξη ενός μέλλοντος όπου οργανισμοί και οντότητες πέρα από το έθνος-κράτος θα διαδραματίζουν ολοένα και μεγαλύτερο ρόλο στις διεθνείς υποθέσεις.
naftemporiki.gr
