Αποστολή – Ρεπορτάζ:
Γιώργος Δ. Παυλόπουλος
Το δίκτυο των ιρανικών κρατικών ή ημικρατικών μέσων ενημέρωσης και πρακτορείων ειδήσεων είναι προνομιακός χώρος διαμόρφωσης της δημόσιας σφαίρας στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν.
Κι αυτό γιατί το σύνταγμα της χώρας δίνει στο κράτος τον απόλυτο έλεγχο της πληροφορίας, ειδικά σε ό,τι αφορά τις ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες, ενώ και οι εφημερίδες υπόκεινται στον έλεγχο των αρχών.
Οι τελευταίες προχωρούν ακόμη και σε περιοδικές διαταγές διακοπής της κυκλοφορίας εντύπων, ακόμη και κρατικών, όπως η εφημερίδα Iran, όταν οι τελευταίες θεωρείται ότι δημοσιεύουν υλικό που μπορεί να προκαλέσει «αναταραχή και διχασμό στην κοινή γνώμη» ή ότι προσβάλουν το θρησκευτικό αίσθημα των μουσουλμάνων.
«Κόκκινο πανί» ο Αχμαντινετζάντ
Η σημερινή ηγεσία τόσο του κρατικού ομίλου εντύπων Iran, όσο και του εθνικού πρακτορείου ειδήσεων της χώρας, IRNA (Πρακτορείο Ειδήσεων Ισλαμικής Δημοκρατίας), δεν κρύβουν την αντιπάθειά τους προς την προηγούμενη, υπερσυντηρητική κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο του Ιράν μεταξύ 2005 και 2013 Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ.
«Με την προηγούμενη κυβέρνηση η κατάσταση ήταν δύσκολη, υπήρχαν σοβαρά ζητήματα σε σχέση με την ελευθερία της έκφρασης», τόνισε, μιλώντας σε Έλληνες δημοσιογράφους στις εγκαταστάσεις του ομίλου Iran στην Τεχεράνη, o διευθυντής του και διευθύνων σύμβουλος του Ινστιτούτου Πολιτισμού και Τύπου του Ιράν Μοχάμαντ Τάκι Ροχανίχα.
Εξέφρασε παράλληλα αισιοδοξία για επανεκλογή του νυν προέδρου της χώρας Χασάν Ρουχανί, ο οποίος εκπροσωπεί τις σχετικά μετριοπαθέστερες δυνάμεις εντός του σιιτικού ισλαμιστικού καθεστώτος της Τεχεράνης, στις προεδρικές εκλογές του 2017.
Ο όμιλος Iran, πέραν της ομώνυμης εφημερίδας στα περσικά (φαρσί), εκδίδει την εφημερίδα Iran Daily στα αγγλικά, την Al Vefagh στα αραβικά, την Irane Varzeshi, καθημερινό αθλητικό φύλλο και την Irane Sepid, τη μοναδική καθημερινή εφημερίδα στον κόσμο για τυφλούς, σε κώδικα Μπράιγ.
Έμφαση στα αραβικά
Ιδιαίτερα έμφαση δίδεται από την ηγεσία του ομίλου, σύμφωνα με τον κ. Ροχανίχα, στην αραβόφωνη έκδοση, σημάδι της προσπάθειας του Ιράν να επεκτείνει την επιρροή του στον αραβικό κόσμο, με κυρίαρχες δυνάμεις του οποίου (Σαουδική Αραβία) η Τεχεράνη έχει ασυμφιλίωτη αντίθεση.
Η αντιπαλότητα με το Ριάντ και, σε μικρότερο βαθμό, με το Κατάρ και την Τουρκία, εμποτίζει τον λόγο όλων των επικεφαλής των μιντιακών οργανισμών της σύγχρονης Περσίας. Για τους Ιρανούς ιθύνοντες, οι Σαουδάραβες εμφανίζονται ως «μακρύ χέρι των ΗΠΑ» στον μουσουλμανικό κόσμο και κύριοι υπεύθυνοι για το φαινόμενο της τζιχαντιστικής τρομοκρατίας του Ισλαμικού Κράτους.
«Όλα γύρω από το κινητό τηλέφωνο»
Η σκληρά αντιδυτική γραμμή των ιρανικών πρακτορείων και ΜΜΕ δεν σημαίνει καθόλου παραγνώριση από πλευράς τους των εξελίξεων και των προκλήσεων στο τομέα της τεχνολογίας και της εξέλιξης, σε ό,τι αφορά τα μέσα μετάδοσης της πληροφορίας.
«Σύνθημά μας είναι: ό,τι είναι συνηθισμένο, δεν το θέλουμε, ας το αλλάξουμε. Προβληματιζόμαστε για το μέλλον των media. Όλη η έμφασή μας πρέπει να δοθεί στην ψηφιακή μορφή και ειδικά σε εκείνη που προορίζεται για το κινητό τηλέφωνο, ούτε καν για τον ηλεκτρονικό υπολογιστή ή το τάμπλετ. Σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο, μεγάλη έμφαση δίνουμε στα infographics (γραφήματα με κείμενο). Ο κόσμος δεν έχει χρόνο. Άλλο σημαντικό στοιχείο είναι η έμφαση στα afternews, δηλαδή στην ανάλυση της πληροφορίας, καθώς πλέον το ίδιο το γεγονός φθάνει από τη μία στην άλλη άκρη του κόσμου με απίστευτη ταχύτητα», δηλώνει με ιδιαίτερο ζήλο ο Μοχάμαντ Χοντάντι, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του IRNA.
«Όχι απειλή αλλά ευκαιρία»
«Στο Ιράν, τόσο οι συντηρητικοί, όσο και οι μετριοπαθείς και οι μεταρρυθμιστές, έχουν ΜΜΕ της επιρροής τους, τα οποία προβάλλουν τις θέσεις τους», σημειώνει από την πλευρά του ο Αμπάς Ασλάνι, γενικός διευθυντής και τμήματος Διεθνών Ειδήσεων του ιδιωτικού πρακτορείου ειδήσεων Tasnim.
«Τα μέσα της σύγχρονης τεχνολογίας δεν αποτελούν απειλή, αλλά ευκαιρία για την παρουσίαση της άποψης του Ιράν στον κόσμο», προσθέτει.
Χαρακτηριστικό είναι πάντως ότι στο σύνολό τους τα ιρανικά μέσα και πρακτορεία, πέραν των εσωτερικών πολιτικών αντιθέσεων στο Ιράν, στηρίζουν χωρίς αποκλίσεις την γραμμή του καθεστώτος σε ό,τι αφορά την εξωτερική πολιτική της χώρας.
Press TV: Το ιρανικό «Al Jazeera»
Το Δίκτυο Εκπομπών της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν (IRIB), δηλαδή η ιρανική ραδιοτηλεόραση, διαθέτει μια πλατιά ομάδα συνεργατών και υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις, επί της λεωφόρου Βαλιάσρ, η οποία χωρίζει την ανατολική από τη δυτική Τεχεράνη.
Στον 3ο όροφο του ογκώδους κτηρίου στο οποίο στεγάζεται το IRIB, οι γλωσσομαθείς συνεργάτες του αποδελτιώνουν το περιεχόμενο 50 διεθνών τηλεοπτικών δικτύων και 500 ξένων ιστοτόπων, σε σχέση με τις διεθνείς εξελίξεις, παραδίδοντας υλικό τόσο για τη δημιουργία τηλεοπτικού προγράμματος, όσο και για χρήση από τις ιρανικές αρχές, σε σχέση με ζητήματα εξωτερικής πολιτικής. Στέλεχος του IRIB χαρακτήρισε το συγκεκριμένο τμήμα «την καρδιά του Ιράν».
Στο πλαίσιο του δημόσιου οργανισμού της ραδιοτηλεόρασης, σε ξεχωριστές εγκαταστάσεις στην ανατολική Τεχεράνη, λειτουργεί το αγγλόφωνο ιρανικό δίκτυο Press TV. Το δίκτυο άρχισε να μεταδίδει πρόγραμμα τον Ιανουάριο του 2007 και μέσω δορυφόρου μεταδίδει πρόγραμμα ακόμη και στις ΗΠΑ.
Πρόκειται για δίκτυο στα πρότυπα του BBC World News, του CNN International ή του Al Jazeera English, σε μια προσπάθεια του ιρανικού καθεστώτος να διαδώσει τη δική του, εναλλακτική ερμηνεία των διεθνών γεωπολιτικών εξελίξεων σε σχέση με τους δυτικούς, αλλά και τους σουνίτες Άραβες ανταγωνιστές του στη διεθνή κονίστρα.
Από το 2011, δίπλα στο Press TV λειτουργεί και αντίστοιχο δίκτυο στην ισπανική γλώσσα, υπό το όνομα Hispan TV, με κύριο άξονα τη σύσφιγξη των δεσμών του Ιράν με αντιαμερικανικού προσανατολισμού κυβερνήσεις στη Λατινική Αμερική.
