Λίγες ημέρες έχουν στη διάθεσή τους οι εκπαιδευτικοί για να καταθέσουν την αίτηση συνταξιοδότησής τους. Σε αντίθεση με όλους τους άλλους εργαζόμενους, όσοι εργαζόμενοι στον χώρο της εκπαίδευσης θέλουν να αποχωρήσουν από την «ενεργό δράση» έχουν περιθώριο να υποβάλλουν την σχετική αίτηση μέχρι το τέλος Απριλίου.
Ο δικηγόρος, εργατολόγος Διονύσης Ρίζος, δίνει όλες τις σχετικές οδηγίες υπό μορφή 10 ερωτήσεων και απαντήσεων οι οποίες έχουν ως εξής:
1. Πότε μπορούν να υποβάλλουν αίτηση παραίτησης οι εκπαιδευτικοί?
Oι αιτήσεις παραίτησης των εκπαιδευτικών υποβάλλονται από την 21η και μέχρι την 30η Απριλίου από τον ίδιο τον εκπαιδευτικό ή από νόμιμα εξουσιοδοτημένο εκπρόσωπο και η υπαλληλική σχέση λύεται αυτοδικαίως με το τέλος του διδακτικού έτους (30η Ιουνίου), εφόσον ο εκπαιδευτικός δεν ανακαλέσει την παραίτηση με δήλωση του. Η εν λόγω δήλωση ανάκλησης μπορεί να υποβληθεί εντός μηνός από την αίτηση παραίτησης.
2. Μέχρι πότε μπορούν να προσκομιστούν τα έντυπα της η αίτησης συνταξιοδότησης, η υπεύθυνη δήλωση και τα δικαιολογητικά?
Η προσκόμιση των δικαιολογητικών και των αιτήσεων συνταξιοδότησης μπορεί να γίνει μέχρι την 31η Μαΐου.
3. Ποια είναι τα απαραίτητα δικαιολογητικά που υποβάλλονται με την αίτηση συνταξιοδότησης?
- Πρόσφατο Πιστοποιητικό Οικογενειακής Κατάστασης
- Πιστοποιητικό τύπου Α΄ (μόνο για τους άντρες).
- Φωτοτυπία Δελτίου Αστυνομικής Ταυτότητας διπλής όψης.
- ΑΜΚΑ
- Σε περίπτωση λύσης γάμου με διαζύγιο προσκομίζεται το διαζευκτήριο.
- Φωτοτυπία 1ης σελίδας βιβλιαρίου τραπεζικού λογαριασμού στον οποίο να αναγράφεται ο Ι.Β.Α.Ν (με πρώτο όνομα του συνταξιούχου). Προτιμητέα η Εθνική Τράπεζα καθώς εκεί κατατίθεται το εφάπαξ.
- Εκκαθαριστικό σημείωμα φόρου εισοδήματος.
- Βεβαίωση σπουδών από ΑΕΙ ή ΤΕΙ για τέκνα που σπουδάζουν μέχρι και το 24ο έτος ηλικίας.
- Σε περίπτωση που έχει εκδοθεί απόφαση αναγνώρισης πλασματικών ετών από το Γ.Λ.Κ. αυτή προσκομίζεται καθώς επίσης και ο αριθμός πρωτοκόλλου για αιτήσεις αναγνώρισης πλασματικών.
- Αιτήσεις απονομής (4 ξεχωριστές) κύριας, επικουρικής σύνταξης, μερίσματος και εφάπαξ
- Υπεύθυνη δήλωση για συνταξιοδότηση
4. Εάν η παραίτηση δεν υποβληθεί εντός της προθεσμίας πότε άλλοτε μπορεί να υποβληθεί?
Δυνατότητα αποχώρησης σε οποιοδήποτε άλλο χρονικό σημείο –εκτός της ως άνω προθεσμίας- παρέχεται μόνο εάν υποβληθεί αίτηση παραίτησης για εξαιρετικούς λόγους που θα γίνει αποδεκτή με υπουργική απόφαση ύστερα από σύμφωνη γνώμη του ΚΥΣΔΕ και ΚΥΣΠΕ ώστε τότε να δοθεί η δυνατότητα παραίτησης εντός της χρονιάς και εκτός του συγκεκριμένου «παραθύρου» που αναφέρθηκε ανωτέρω. Οι λόγοι για τους οποίους μπορεί κατ’ εξαίρεση να γίνει παραίτηση μες τη χρονιά είναι λόγοι ασθενείας είτε του ίδιου του ασφαλισμένου είτε μέλους της οικογένειάς του (δεν απαιτείται απόφαση ΚΕΠΑ για τον ίδιο αλλά απαιτείται για τα μέλη της οικογένειας του), σοβαροί οικογενειακοί λόγοι (π.χ. μετοίκηση στο εξωτερικό) κλπ.
5. Πότε καταβάλλεται η προσωρινή σύνταξη και πότε καταβάλλεται η οριστική?
Η καταβολή της προκαταβολής της σύνταξης την 10η ημέρα κάθε μήνα. Σε περίπτωση που η ημερομηνία αυτή συμπίπτει με αργία, η καταβολή γίνεται την αμέσως προηγούμενη εργάσιμη ημέρα. Η πρώτη προκαταβολή γίνεται σε 40 μέρες από την ηλεκρονική παραλαβή του ΔΑΥΚ. Η προκαταβολή ισούται με το 50% του βασικού μισθού του Οκτώβρη του 2011 ή με το 60% όταν είναι ο ασφαλισμένος τρίτεκνος ή πολύτεκνος. Από το ποσό αυτό αφαιρείται ο φόρος εισοδήματος και η κράτηση για υγειονομική περίθαλψη.
Η πρώτη κύρια σύνταξη από το δημόσιο καταβάλλεται μετά την πάροδο 11 μηνών περίπου από τη λύση της υπαλληλικής σχέσης.
6. Σε ποιες κατηγορίες χωρίζονται ως ασφαλισμένοι οι εκπαιδευτικοί?
Για τους παλιούς ασφαλισμένους διακρίνουμε δύο περιπτώσεις. Εκείνους που απασχολήθηκαν για πρώτη φορά στο Δημόσιο μέχρι την 31-12-1982 και εκείνους που απασχολήθηκαν αντίστοιχα στο Δημόσιο Τομέα μετά την ημερομηνία αυτή. Όταν αναφερόμαστε σε απασχόληση στο Δημόσιο δεν εννοούμε σε κάθε περίπτωση πρόσληψη αλλά αρκεί απασχόληση με οποιαδήποτε σχέση εργασίας σε φορέα του Δημοσίου ή ΝΠΔΔ ή αναπλήρωση ή μεταλυκειακή εκπαίδευση για να χαρακτηριστεί κάποιος ως ασφαλισμένος πριν το 1983. Αντίστοιχα ανήκει στους μεταξύ ’83 – ’93 κάποιος που έχει ασφάλιση σε οποιοδήποτε φορέα μετά την 1-1-1983. Τέλος στους νέους ασφαλισμένους ανήκουν όσοι έχουν ασφαλιστεί για πρώτη φορά μετά την 1-1-1993.
7. Τι σημαίνει θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος για τους εκπαιδευτικούς?
Για τους εκπαιδευτικούς η θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος επέρχεται με τη συμπλήρωση των απαιτούμενων ετών που προβλέπονται για κάθε κατηγορία. Σε πολλές περιπτώσεις η θεμελίωση του δικαιώματος δεν σημαίνει ταυτόχρονα και δυνατότητα συνταξιοδότησης του εργαζομένου, «κλειδώνει» όμως το δικαίωμα του για συνταξιοδότηση μέχρι την πλήρωση όλων των απαραίτητων προϋποθέσεων (π.χ. όριο ηλικίας). Ο απαιτούμενος χρόνος ασφάλισης για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος είναι η 25ετία.
- Για προσληφθέντες μέχρι 31/12/1982 οι χρόνοι που συνυπολογίζονται για θεμελίωση του δικαιώματος είναι οι δημόσιες υπηρεσίες και ο χρόνος στρατιωτικής θητείας εφόσον εξαγοραστεί. Ο χρόνος που έχει διανυθεί με απασχόληση στον ιδιωτικό τομέα δεν υπολογίζεται για τη θεμελίωση δικαιώματος.
- Για τους προσληφθέντες από 1/1/1983 και μετά, για θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος συνυπολογίζονται όλοι οι χρόνοι ασφάλισης σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα και οι πλασματικοί του ν. 3865/2010.
8. Πότε εφαρμόζονται οι διατάξεις για τη διαδοχική ασφάλιση?
Για τους εκπαιδευτικούς που έχουν περισσότερους του ενός φορείς ασφάλισης κατά τη διάρκεια του ασφαλιστικού τους βίου εφαρμόζονται τόσο από απόψεως θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος όσο και από απόψεως υπολογισμού του ποσού οι διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι χρόνοι λαμβάνονται υπ’ όψιν ώστε να θεμελιωθεί το συνταξιοδοτικό δικαίωμα ενώ εάν υπάρχει παράλληλος χρόνος ασφάλισης, δηλαδή ασφάλισης σε δύο φορείς για το ίδιο χρονικό διάστημα τότε το παράλληλο κομμάτι της ασφάλισης αφαιρείται από τον φορέα που θα επιλέξει ο ασφαλισμένος και δεν μπορεί να προστεθεί στο συνολικό χρόνο για θεμελίωση.
Για τον υπολογισμό του ποσού της σύνταξης μετά την αίτηση συνταξιοδότησης ακολουθείται η διαδικασία της αλληλογραφίας με τον συμμετέχοντα οργανισμό που θα αποστείλει εν τέλει το τμηματικό ποσό συμμετοχής του στη σύνταξη. Στις περιπτώσεις συνταξιοδότησης με συμμετοχή ετέρου φορέα και χρήση των διατάξεων της διαδοχικής, εφόσον ο ασφαλισμένος δεν έχει συμπληρώσει το όριο ηλικίας του συμμετέχοντα φορέα (όριο που απονείμει σύνταξη) τότε το ποσό που αποδίδει στον απονέμοντα υπολογίζεται μειωμένο. Η μείωση είναι 6% για κάθε χρόνο πριν το όριο ηλικίας απονομής σύνταξης από τον συμμετέχοντα φορέα. Εφόσον αιτηθεί ο ασφαλισμένος το εν λόγω ποσό μειωμένο τότε η μείωση είναι εφ’ όρου ζωής.
Ο χρόνος που ο εκπαιδευτικός έχει απασχοληθεί ως αναπληρωτής με ασφάλισης στο ΙΚΑ συνυπολογίζεται με τις διατάξεις της διαδοχικής ασφάλισης.
9. Τι σημαίνει πλασματικό εξάμηνο?
Το πλασματικό εξάμηνο προστίθεται και αφορά μόνο το τελικό ποσό της σύνταξης και τον τρόπο υπολογισμού της και δεν αφορά τη θεμελίωση. Έτσι για παραδειγμα εάν ασφαλισμένη του δημοσίου αιτηθεί να συνταξιοδοτηθεί ως μητέρα ανηλίκου στα 52 και έχει συμπληρωμένα στα δημόσιο 30 έτη 6 μήνες και 1 ημέρα το ποσό της σύνταξής της θα υπολογιστεί για 31 / 35α.
10. Πώς χρησιμοποιούνται οι πλασματικοί χρόνοι?
Οι εκπαιδευτικοί που θεμελιώνουν μετά την 1-1-2011 μπορούν να αναγνωρίσουν για θεμελίωση ή και προσαύξηση της σύνταξης :
- εάν θεμελιώνουν δικαίωμα το 2011 έως 4 έτη από τη γενική κατηγορία και έως 5 έτη από τα παιδιά (ένα έτος για το πρώτο παιδί, δύο για το δεύτερο και άλλα δύο για το τρίτο).
- εάν θεμελιώνουν δικαίωμα το 2012 έως 5 έτη από τη γενική κατηγορία και έως 5 έτη από τα παιδιά.
Απαραίτητη προϋπόθεση για την εξαγορά του πλασματικού χρόνου των τέκνων να έχουν διανυθεί 15 έτη δημόσιας υπηρεσίας με οποιονδήποτε φορέα ασφάλισης. Από τέσσερα έως επτά πλασματικά έτη εκτός του χρόνου για τα παιδιά (στρατός, σπουδές, γονική άδεια, εκπαιδευτική άδεια).
Η αίτηση για εξαγορά των πλασματικών ετών μπορεί να γίνει οποτεδήποτε και μέχρι την αίτηση συνταξιοδότησης. Ο ασφαλισμένος παίρνει αριθμό πρωτοκόλλου και η εξόφληση γίνεται με την έκδοση της συνταξιοδοτικής απόφασης. Μπορεί να γίνει με παρακράτηση από τη σύνταξη η με εφάπαξ καταβολή με έκπτωση 10%.
Το κόστος της εξαγοράς για τα πλασματικά έτη ανέρχεται στα 6,67% επί των συντάξιμων αποδοχών. Δηλαδή ανάλογα με την περίπτωση κυμαίνεται από 90 ευρώ μέχρι 120 ευρώ ανά μήνα εξαγοράς.
Προσοχή χρειάζεται από τους ασφαλισμένους του Δημοσίου που επιθυμούν να κατοχυρώσουν δικαίωμα σε κάποιες από τις ειδικότερες κατηγορίες (γονείς ανηλίκων, μειωμένη το 2011 ή το 2012) με χρήση των πλασματικών ετών. Αυτό γιατί ο χρόνος των τέκνων και εκείνος της στρατιωτικής θητείας λειτουργούν αναδρομικά και εφόσον αθροιστικά συμπληρώνονται 25 έτη ασφάλισης την 31 Δεκεμβρίου 2010 τότε ο υπάλληλος θεμελιώνει δικαίωμα με τις διατάξεις που ως τότε ίσχυαν χωρίς να ευνοείται.
Οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου που είχαν προηγούμενη ασφάλιση σε φορέα του ιδιωτικού τομέα δεν μπορούν να εξαγοράσουν κενά ασφάλισης.
Ο χρόνος σπουδών που συμπίπτει με συντάξιμο χρόνο ή χρόνο ασφάλισης σε άλλο φορέα ή το δημόσιο δεν μπορεί να αναγνωρισθεί ως πλασματικός.
Επιπλέον ο εκπαιδευτικός που διαθέτει περισσότερα του ενός πτυχία, μπορεί να αναγνωρίσει ως χρόνο σπουδών μόνο το χρόνο που απαιτήθηκε για την απόκτηση του πτυχίου που χρησιμοποίησε για να διορισθεί.
