Από την έντυπη έκδοση
Toυ Νίκου Μπέλλου
[email protected]
Η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου χωρίς συμφωνία, μπορεί τελικά να αποφεύχθηκε προσωρινά μετά την εξάμηνη παράταση που συμφωνήθηκε χθες μεταξύ των Ευρωπαίων ηγετών και της Βρετανίδας πρωθυπουργού Τερέζα Μέι, ωστόσο η εκκρεμότητα παραμένει και μαζί της ο κίνδυνος κλιμάκωσης των πολιτικών και οικονομικών προβλημάτων για την Ε.Ε.
Με δεδομένο ότι καμία πλευρά δεν επιθυμούσε μια άτακτη έξοδο, δηλαδή χωρίς συμφωνία, η νέα παράταση της αναβολής ήταν μονόδρομος για τις δύο πλευρές. Το σημείο τριβής στην προχθεσινή σύνοδο είχε να κάνει με τη διάρκεια της παράτασης, όπου καταγράφηκαν ρωγμές στην ενότητα των Ευρωπαίων.
Διαφωνία Τουσκ – Μακρόν
Έπειτα από μια μαραθώνια συνεδρίαση, βρέθηκε τελικά ένας κοινός τόπος μεταξύ της πρότασης του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, που είχε και την υποστήριξη της πλειοψηφίας των χωρών, να δοθεί μια παράταση 12 μηνών, και εκείνης του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν να είναι η παράταση όσο το δυνατόν πιο σύντομη. Ο κοινός τόπος ήταν οι έξι μήνες, δηλαδή μέχρι τις 31 Οκτωβρίου 2019.
Υπενθυμίζεται ότι η προηγούμενη συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών, που επιτεύχθηκε στις 21 Μαρτίου προέβλεπε την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου το αργότερο μέχρι τις 22 Μαΐου.
Το Παρίσι είχε δίκιο που ζητούσε όσο το δυνατόν μικρότερη παράταση, δεν ήθελε να δώσει ούτε τους έξι μήνες, αλλά η εξεύρεση ενός συμβιβασμού ήταν μονόδρομος και συνεπώς και οι Γάλλοι έκαναν ένα βήμα πίσω.
Ειδικότερα, στο κείμενο της νέας παράτασης τονίζεται ότι αποκλείεται οποιοδήποτε άνοιγμα της συμφωνίας της 25ης Νοεμβρίου 2018 για τους όρους του Brexit.
Κάθε μονομερής δέσμευση, δήλωση ή άλλη πράξη του Ηνωμένου Βασιλείου θα πρέπει να είναι συμβατή με το γράμμα και το πνεύμα της συμφωνίας για την αποχώρηση.
Μπορούν και νωρίτερα
Σύμφωνα με την απόφαση των Ευρωπαίων, οι Βρετανοί μπορούν να αποχωρήσουν νωρίτερα από τις 31 Οκτωβρίου, εάν η Τερέζα Μέι περάσει τη συμφωνία για το Brexit από τη βουλή, κάτι που αναμένεται να επιχειρήσει για τέταρτη φορά πριν από τις ευρωεκλογές του επόμενου μήνα. Μπορούν επίσης εάν θέλουν να ακυρώσουν το Brexit, όλα θα εξαρτηθούν από τους ίδιους.
Το βέβαιο είναι πως αν δεν περάσουν τη συμφωνία από τη Βουλή πριν από τις ευρωεκλογές (23-26 Μαΐου), τότε το Ηνωμένο Βασίλειο θα συμμετάσχει σε αυτές και οι ευρωβουλευτές του θα παραμείνουν στην Ευρωβουλή μέχρι την έξοδο της χώρας.
Αυτό προβλέπει η κοινοτική νομοθεσία δεν μπορεί να γίνει διαφορετικά.
Οι «27» επισημαίνουν ότι δεν θα επιτραπεί η νέα παράταση να υπονομεύσει την εύρυθμη λειτουργία της Ένωσης και των θεσμικών της οργάνων.
Επιπλέον, αυτή η περαιτέρω παράταση θα συνεπάγεται ότι το Ηνωμένο Βασίλειο θα παραμείνει κράτος μέλος έως τη νέα ημερομηνία αποχώρησης, με πλήρη δικαιώματα και υποχρεώσεις, ενώ θα έχει το δικαίωμα να ανακαλέσει το Brexit ανά πάσα στιγμή.
Εάν το Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθεί να αποτελεί κράτος μέλος στις 23-26 Μαΐου 2019 και δεν έχει επικυρώσει τη συμφωνία για την αποχώρηση έως τις 22 Μαΐου 2019, θα υπέχει την υποχρέωση να διενεργήσει τις εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Σε περίπτωση που αρνηθεί να το κάνει τότε διακόπτεται η παράταση στις 31 Μαΐου και η χώρα θα κληθεί να αποχωρήσει χωρίς συμφωνία.
Δέσμευση για υπευθυνότητα
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημειώνει τη δέσμευση του Ηνωμένου Βασιλείου να ενεργήσει με εποικοδομητικό και υπεύθυνο τρόπο καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου παράτασης σύμφωνα με το καθήκον της καλόπιστης συνεργασίας και αναμένει από τη χώρα αυτή να εκπληρώσει αυτή τη δέσμευση. Για τον σκοπό αυτόν, το Ηνωμένο Βασίλειο θα διευκολύνει την εκπλήρωση των καθηκόντων της Ένωσης και θα απόσχει από οποιοδήποτε μέτρο που θα μπορούσε να υπονομεύσει την επίτευξη των στόχων της Ένωσης, ιδίως κατά τη συμμετοχή του στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων.
Εμπιστεύονται την Τερέζα Μέι
Πάντως, οι παραπάνω εγγυήσεις του Λονδίνου δεν έχουν νομική ισχύ, γιατί δεν μπορεί να εμποδιστεί ένα κράτος μέλος να συμμετάσχει στη διαμόρφωση και τη λήψη των αποφάσεων, ωστόσο τόσο οι πρόεδροι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Κομισιόν Ντόναλντ Τουσκ και Ζαν Κλοντ Γιούνκερ δήλωσαν μετά τη σύνοδο ότι έχουν απόλυτη εμπιστοσύνη στη Βρετανίδα πρωθυπουργό εκφράζοντας τη βεβαιότητα ότι δεν πρόκειται να δημιουργήσει προβλήματα.
Ο Εμανουέλ Μακρόν είχε δίκιο που τάχθηκε κατά της μεγάλης παράτασης, έστω κι αν υπήρχαν και εσωτερικοί λόγοι στη χώρα του, οι οποίες τον ώθησαν σε αυτή τη στάση.
Κι αυτό γιατί είναι προφανές πως εάν η κ. Μέι δεν μπορέσει να περάσει στη Βσουλή τη συμφωνία πριν τις ευρωεκλογές του επόμενου μήνα, ώστε να γίνει αμέσως και η αποχώρηση, τότε όλα τα σχετιζόμενα με το Brexit πολιτικά και οικονομικά προβλήματα στην Ευρώπη θα συνεχιστούν και πιθανότατα θα ενταθούν.
Πολιτικο-οικονομικές συνέπειες
Πολιτικά, η συμμετοχή των Βρετανών στις ευρωεκλογές θα αλλοιώσει τον υπάρχοντα σχεδιασμό, αφού θα γίνει σε συνθήκες έντασης τόσο στη χώρα αυτή όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Όταν υπάρχει πολιτική ένταση κερδισμένα πάντα είναι τα ακραία και δημαγωγικά κόμματα. Με άλλα λόγια η εκκρεμότητα του Brexit μπορεί να επηρεάσει σε κάποιες χώρες το αποτέλεσμα αρνητικά για τις φιλοευρωπαϊκές πολιτικές δυνάμεις.
Από οικονομικής πλευράς, η παράταση της εκκρεμότητας θα συνεχίσει να διατηρεί τον κίνδυνο του άτακτου Brexit που αποτελεί και το μεγάλο φόβο των επιχειρήσεων, οι οποίες βρίσκονται εδώ και πολλούς μήνες σε στάση αναμονής αποφεύγοντας την ενεργοποίηση επενδυτικών τους σχεδίων μέχρι να ξεκαθαρίσει το τοπίο. Τα αποτελέσματα αυτής της αναμονής είναι πλέον ορατά, η σημαντική επιβράδυνση της οικονομίας στην Ευρώπη τους τελευταίους μήνες οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στο Brexit.
Επίσης ο οίκος αξιολόγησης Moody’s σε ανακοίνωσή του αναφέρει πως η αβεβαιότητα για το Brexit θα συνεχίσει να έχει «αρνητικές χρηματοπιστωτικές επιπτώσεις» στη βρετανική οικονομία και τις επιχειρήσεις.
