Η Ορθόδοξη θεολογία «δύναται να εισφέρει στοχαστικό και κριτικό λόγο» για τις ανθρωπολογικές, κοινωνικές και υπαρξιακές επιπτώσεις της εξέλιξης της τεχνολογίας, τόνισε μεταξύ άλλων ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Τασούλας στην τελετή έναρξης του Β΄ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου με θέμα : «Η Ορθόδοξη θεολογία και η οντολογία της τελολογίας: ανθρωπολογικές, πολιτικές, οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές συνέπειες».
«…Δεν δαιμονοποιούμε την τεχνολογία, οι προβληματισμοί μας αφορούν αποκλειστικά την εφαρμογή και τη χρήση της» είπε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και πρόσθεσε:
«Ωστόσο, δεν παραγνωρίζω πως η οντολογία της τεχνολογίας είναι προβληματισμός βαθύτερος και πέραν της καλής ή κακής χρήσης της. Και καθώς οι τεχνολογικές εξελίξεις, εκτός από ραγδαίες είναι και αναπόδραστες. Το Συνέδριο καλείται να αναζητήσει, αν υπάρχουν, σημεία επαφής μεταξύ τεχνικού πνεύματος και ηθικού στοχασμού, ή αν τελικά το πρώτο υπονομεύει τον δεύτερο και που οδηγεί αυτό» συμπλήρωσε.
Ο κ. Τασούλας και υπογράμμισε ότι καθώς η θεολογία διερευνά τις επιπτώσεις της τεχνολογίας σε οντολογικό επίπεδο, οι ειδικοί να αναπτύξουν και να αποφασίσουν για αυτές τις τεχνολογίες πρέπει να λάβουν υπόψη τις ενστάσεις που διατυπώνονται και συνέχισε:
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπογράμμισε ότι θεωρεί «πολύ σημαντική αυτή την πρωτοβουλία της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, καθώς μαρτυρά την ενεργό συμμετοχή της Ορθόδοξης εκκλησίας και θεολογίας στα ζητήματα του καιρού μας, την ικανότητά της να αφουγκράζεται το τι συμβαίνει γύρω της, τιμώντας την κληρονομιά που παρέλαβε από τους Πατέρες της» και πρόσθεσε :
«Πιστεύω ακράδαντα ότι η Ορθόδοξη θεολογία δύναται να εισφέρει στοχαστικό και κριτικό λόγο σε ένα ζήτημα που απασχολεί τόσο τους επιστήμονες που σχεδιάζουν τα ευφυή ηλεκτρονικά συστήματα όσο και τους χρήστες τους: δηλαδή τις ανθρωπολογικές, κοινωνικές και υπαρξιακές επιπτώσεις της εξέλιξης της τεχνολογίας προς κατευθύνσεις μέχρι πρότινος αδιανόητες. Κι αυτό διότι είναι πλέον εμφανές ότι η εξέλιξη αυτή παράγει σεισμικές μετατοπίσεις στον πυρήνα της ανθρώπινης ταυτότητας».
Η τεχνητή νουμοσύνη θα αποτελέσει εργαλείο διακονίας, ή θα γίνει όπλο κυριαρχίας;
«Είναι αναμφίβολο ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο στις επιστήμες, και δη στην ιατρική, στη νομική, στην οικονομία, στην περιβαλλοντολογία, στην εκπαίδευση» είπε ο κ. Τασούλας και ανέφερε : «Ένα ζήτημα, λοιπόν, δεν είναι “αν” θα τη χρησιμοποιήσουμε, αλλά “πώς” και με ποιο σκοπό. Θα υπηρετεί την κοινωνία ή θα ενισχύει ανισότητες και μηχανισμούς ελέγχου; Θα γίνει μέσο κοινωνίας, διευκολύνοντας τον άνθρωπο να υπάρξει ως πρόσωπο εν σχέσει, ή θα οδηγήσει σε απομόνωση, εθισμό, εικονικότητα; Θα αποτελέσει εργαλείο διακονίας, ή θα γίνει όπλο κυριαρχίας;».
Ο κ. Τασούλας μίλησε και για μια ακόμη αρνητική πτυχή της τεχνολογίας, αυτή που έχει να κάνει με την εξάρτηση των χρηστών, σε σημείο αποξένωσης τους από την ίδια τη φυσική ύπαρξη τους και τη συνειδητοποίηση της θνητότητας τους, λέγοντας:
«Μια ακόμα επίπτωση της ολοένα και μεγαλύτερης εξάρτησης από τα μοντέλα της τεχνητής νοημοσύνης, που παίρνουν τον ρόλο του φίλου, του ειδικού συμβούλου, του παρηγορητή ή του εξομολογητή για εκατομμύρια χρήστες στον κόσμο, είναι η αλλοίωση της σχέσης με το σώμα, με τον χρόνο, με τον άλλον. Ο εξαρτημένος χρήστης αποκοινωνικοποιείται και αποξενώνεται υπαρξιακά: χάνει την αίσθηση της ενσώματης ζωής, της υπομονής, της προσδοκίας, της αδυναμίας, της φθοράς – δηλαδή των στοιχείων που τον καθιστούν θνητό, που τον προσγειώνουν στην αλήθεια της ύπαρξής του, που τον καθιστούν πνευματικά δεκτικό, ελεύθερο να αγαπήσει, ικανό να μετανοήσει. Και είτε συντρίβεται, είτε αλαζονεύεται, θεωρώντας ότι η τεχνολογία φανερώνει την ταυτότητα του ανθρώπου περισσότερο απ’ ό,τι η φύση του, καλλιεργώντας την ψευδαίσθηση της παγγνωσίας και της παντοδυναμίας».
Το θέμα δεν είναι η απόρριψη της τεχνολογίας, αλλά η θέσπιση κανόνων
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υπογράμμισε ωστόσο ότι παρά τους όποιους προβληματισμούς, το θέμα δεν είναι η απόρριψη της τεχνολογίας, αλλά η θέσπιση κανόνων και η εκπαίδευση των μοντέλων τεχνητής νοημοσύνης, με τρόπο που δε θα εναντιώνεται στις ανθρώπινες αξίες.
Ο κ. Τασούλας χαιρέτισε το Συνέδριο και τη θεματολογία που επέλεξε για να απαντηθούν κρίσιμα ερωτήματα για την ανθρώπινη ύπαρξη κόσμο της ραγδαίας τεχνολογικής εξέλιξης σύγχρονης εποχής.
