Τα πρώτα χρόνια της εφαρμογής της ΕΒΕ είχαμε εκατοντάδες κενές θέσεις στα Τμήματα Μαθηματικών και Φυσικής. Φέτος με την πέμπτη χρονιά εφαρμογής του μέτρου, οι κενές θέσεις στα Τμήματα Μαθηματικών και Φυσικής είναι περισσότερες από τους επιτυχόντες, αλλά υπάρχουν πολλές κενές θέσεις και στα περιζήτητα Τμήματα των Ηλεκτρολόγων και των Μηχανολόγων Μηχανικών.
Και αν θα μπορούσε να πει κάποιος ότι τα Τμήματα Μαθηματικών και Φυσικής δεν είναι περιζήτητα, ειδικά από τότε που ο διορισμός στα σχολεία έγινε πολύ δύσκολος δεν ισχύει το ίδιο με τα Τμήματα Ηλεκτρολόγων και Μηχανολόγων Μηχανικών που βρίσκονται στην αιχμή των τεχνολογικών εξελίξεων και ανήκουν στις περιζήτητες σχολές, έχοντας την υψηλότερη βάση στο ΕΜΠ, μεταξύ των σχολών του 2ου Πεδίου χωρίς ειδικό μάθημα. Πώς δικαιολογούνται οι κενές θέσεις σε αντίστοιχες σχολές στην περιφέρεια;
Η αλήθεια είναι ότι υπάρχει μείωση κατά 948 των υποψηφίων που επιλέγουν το 2ο Πεδίο των Θετικών Επιστημών ποσοστό 6,45%, μεταξύ του 2021 και του 2025. Από 14.683 το 2021 μειώθηκαν σε 13.735 το 2025. Δεν υπάρχει αντίστοιχη μείωση του αριθμού των εισακτέων, διότι δεν έχει καμία σημασία. Έτσι κι αλλιώς μένουν χιλιάδες ακάλυπτες θέσεις λόγω της ΕΒΕ. Η μείωση του αριθμού των υποψηφίων δημιουργείται διότι οι θετικές σπουδές περιλαμβάνουν την εξέταση σε πολύ δύσκολα μαθήματα, όπως τα Μαθηματικά, η Φυσική και η Χημεία. Μαθήματα που (όπως και η γλώσσα) απαιτούν υποδομή από προηγούμενες τάξεις. Αυτό σημαίνει ότι απευθύνονται σε μαθητές που έχουν σταθερή απόδοση από μικρή ηλικία, πράγμα όλο και πιο δύσκολο από χρονιά σε χρονιά, καθώς, όπως όλοι γνωρίζουμε, το επίπεδο των μαθητών πέφτει όλο και πιο πολύ. Οι μαθησιακές απαιτήσεις για τους υποψηφίους του 2ου Πεδίου είναι πολύ υψηλές και λίγοι υποψήφιοι μπορούν να ανταποκριθούν.
Αυτοί που νιώθουν ότι δεν μπορούν να τα καταφέρουν να ανταποκριθούν με επιτυχία στα μαθήματα του 2ου Πεδίου επιλέγουν το 4ο Πεδίο, τις σχολές Οικονομίας και Πληροφορικής. Πιο εύκολα μαθήματα και καλές προοπτικές στην αγορά εργασίας, αφού περιλαμβάνουν από το 4ο Πεδίο δηλώνονται οι σχολές Πληροφορικής, Οικονομικών και Διοίκησης, που έχουν, αυτή τη στιγμή, καλές προοπτικές στην αγορά εργασίας. Η διαφορά αποτυπώνεται στις επιδόσεις των υποψηφίων στο μάθημα που είναι κοινό τα Μαθηματικά· ίδια ύλη και θέματα τελείως διαφορετικές επιδόσεις. Το 73,68% των υποψηφίων του 4ου Πεδίου έγραψε βαθμό μικρότερο του 10 στα Μαθηματικά έναντι του 30,34% των υποψηφίων του 2ου Πεδίου. Η διαφορά επιπέδου είναι, νομίζω, εμφανής. Έτσι διαπιστώνουμε μία συνεχή μετατόπιση των υποψηφίων από το 2ο, κυρίως, αλλά και το 3ο Πεδίο προς το 4ο Πεδίο, λίγο – λίγο κάθε χρόνο. Οι υποψήφιοι από το 4ο Πεδίο είναι πια περισσότεροι από τους υποψηφίους του 2ου και του 3ου Πεδίου μαζί, όπως μπορούμε να δούμε στον πίνακα.
Πέραν της αύξησης του αριθμού των υποψηφίων στο 4ο Πεδίο έχουμε και συνεχή προσθήκη Τμημάτων και στο 4ο Πεδίο ώστε τα Τμήματα να επωφεληθούν από τη μεγάλη δεξαμενή υποψηφίων και να μην έχουν πολλές κενές θέσεις. Τελευταία πράξη είναι η προσθήκη των Στρατιωτικών Σχολών στο 3ο και μερικών στο 4ο Πεδίο, ώστε να καλυφθούν οι εκατοντάδες κενές θέσεις που έχουμε κάθε χρόνο από την καθιέρωση της ΕΒΕ στις Σχολές Ευελπίδων και ΣΜΥ.
Οι υποψήφιοι που επιθυμούν την εισαγωγή τους στη Σχολή Ευελπίδων, για παράδειγμα, μέχρι τώρα επέλεγαν υποχρεωτικά το 2ο Πεδίο. Τώρα έχουν επιλογή: 2ο ή 3ο ή 4ο. Το 4ο έχει τα ευκολότερα μαθήματα, συνεπώς υπάρχουν λόγοι να το προτιμήσουν οι υποψήφιοι. Αν, όμως, σκεφθούν ότι οι ανταγωνιστές τους για μία θέση στη Σχολή Ευελπίδων θα έχουν τη δυνατότητα να πετύχουν υψηλότερη βαθμολογία από το 4ο Πεδίο, θα στραφούν σχεδόν αναγκαστικά στο 4ο Πεδίο, ώστε να μην βρεθούν με μειονέκτημα έναντι των ανταγωνιστών τους.
Νέα διαρροή είναι αναμενόμενο να σημειωθεί στους υποψηφίους του 2ου Πεδίου, φέρνοντας περισσότερους υποψηφίους στο 4ο Πεδίο. Η μείωση των υποψηφίων του 2ου Πεδίου, αλλά και υψηλή ΕΒΕ άρχισε ήδη να αφήνει κενές θέσεις και στις σχολές Μηχανικών. 68 κενές θέσεις στους Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς του Πολυτεχνείου Κρήτης στα Χανιά, 60 κενές θέσεις στους Ηλεκτρολόγους Μηχανικούς στην Ξάνθη και 75 κενές θέσεις στους Μηχανολόγους Μηχανικούς της Κοζάνης.
Δεν πρόκειται για τμήματα των πρώην ΤΕΙ, που εξελίχθηκαν σε πολυτεχνικά και θα μπορούσε να σκεφθεί κάποιος ότι έχουν μικρότερη ζήτηση, αλλά παλιές σχολές που βέβαια είναι μακριά από τα μεγάλα αστικά κέντρα, με λογική συνέπεια να έχουν μικρότερη ζήτηση. Και τα προηγούμενα χρόνια υπήρχαν κενές θέσεις σ’ αυτά τα Τμήματα, αλλά ο αριθμός των κενών θέσεων αυξάνεται κάθε χρόνο. Το Τμήμα Μηχανολόγων Κοζάνης είχε 45 κενές θέσεις το 2023 και έφτασαν τις 75 φέτος. Και τα τρία Τμήματα έχουν επιλέξει τον υψηλότερο συντελεστή ΕΒΕ, το 1,2, που φέτος έδωσε ΕΒΕ 14,73, όπως στα περισσότερα Τμήματα Ηλεκτρολόγων και Μηχανολόγων. Όσο ο συντελεστής μένει σταθερός τόσο θα αυξάνεται ο αριθμός των κενών θέσεων.
Ένας άλλος παράγοντας που δημιουργεί τις κενές θέσεις είναι η αναγνώριση των επαγγελματικών δικαιωμάτων των Μηχανικών που προέρχονται από τα πρώην ΤΕΙ που αναβαθμίστηκαν σε πενταετούς φοίτησης πολυτεχνικές σχολές. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθεί η ζήτηση γι’ αυτές τις σχολές που έφερε αύξηση των βάσεών τους κατά περισσότερα από 1.000 μόρια τα δύο τελευταία χρόνια. Ο μικρός αριθμός των υποψηφίων του 2ου πεδίου και η μετατόπιση της ζήτησης προς αυτές τις σχολές δημιούργησε τις κενές θέσεις στις απομακρυσμένες σχολές Μηχανικών.
Οι κενές θέσεις στα Τμήματα Μαθηματικών και Φυσικής μπορούν να ερμηνευτούν με βάση τις επαγγελματικές προοπτικές. Βλέπουμε ότι όλες οι λεγόμενες καθηγητικές σχολές έχουν μείωση ζήτησης καθώς οι διορισμοί των εκπαιδευτικών ανεστάλησαν για μια δεκαετία και υπήρξε μεγάλη συσσώρευση υποψηφίων προς διορισμό. Είναι προφανές ότι δεν χωρούν όλοι στην Εκπαίδευση αν συνυπολογίσουμε και το δημογραφικό που ήδη έχει φανεί στα Δημοτικά οι προοπτικές δεν είναι καθόλου καλές. Αν είναι, λοιπόν, αναμενόμενο να υπάρχει κάμψη στη ζήτηση για σχολές Μαθηματικών και Φυσικής δεν είναι αναμενόμενη η κάμψη στη ζήτηση για τις σχολές Μηχανικών. Οι πρώτες προτιμήσεις των υποψηφίων για το Τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του ΕΜΠ από 986 το 2024 μειώθηκαν στις 848 το 2025. Πρόκειται για τη σχολή με τη μεγαλύτερη ζήτηση στο 2ο Πεδίο και αυτή που υπόσχεται τις καλύτερες προοπτικές στην αγορά εργασίας.
Η μείωση του αριθμού των υποψηφίων που επιλέγουν το 2ο Πεδίο την τελευταία πενταετία φαίνεται στον πίνακα. Φαίνεται, ακόμη, και η αύξηση του αριθμού των υποψηφίων από το 4ο Πεδίο, που είναι συνεχής. Η ένταξη της σχολής Ευελπίδων και στο 4ο Πεδίο θα κάνει αυτό το φαινόμενο μετακίνησης υποψηφίων από το 2ο στο 4ο Πεδίο πιο έντονο. Η έλλειψη αποφοίτων των θετικών επιστημών θα γίνει πολύ μεγάλη στο μέλλον. Φυσικά δεν υπάρχει κανείς σχεδιασμός για να γίνουν πιο ελκυστικές οι σχολές του 2ου Πεδίου. Σα να μην έχει ανάγκη η χώρα από Μηχανικούς. Όλα έχουν αφεθεί στην τύχη. Το εξεταστικό σύστημα που απομακρύνει τους υποψηφίους από το 2ο Πεδίο χειροτερεύει κάθε χρόνο με την ένταξη επιπλέον Τμημάτων στο 4ο Πεδίο. Τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια δεν ασκούν πολιτική και έτσι πρέπει. Απλά παρέχουν τα προγράμματα σπουδών που έχουν ζήτηση. Αν στον 21ο αιώνα περιφρονούμε τόσο πολύ την τεχνολογική ανάπτυξη, ώστε να μην ασχολούμαστε με την προσαρμογή της χώρας μας σ’ αυτήν, τότε αναμενόμενο είναι να είμαστε τα γκαρσόνια της Ευρώπης.
* Μαθηματικού – Ερευνητή
[email protected],
www.stadiodromia.gr
