Με τις υψηλές θερμοκρασίες να πλήττουν την Ευρώπη, είναι κρίσιμο να κατανοήσουμε τους κινδύνους και τα συμπτώματα της θερμικής καταπόνησης, αλλά και να γνωρίζουμε τα εργασιακά μας δικαιώματα.
Από τις αγροτικές περιοχές της Ιταλίας μέχρι τις αποθήκες της Γερμανίας και πέρα από αυτές, οι ολοένα και πιο ακραίες θερινές θερμοκρασίες συνιστούν σοβαρό κίνδυνο για την υγεία των εργαζομένων.
Μην υποτιμάς τον κίνδυνο
Η θερμική καταπόνηση μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση από τη ζέστη, θερμοπληξία ή ακόμη και θάνατο, ακόμα και ώρες ή ημέρες μετά την έκθεση. Η πίεση που ασκεί ο οργανισμός στον εαυτό του για να διατηρήσει χαμηλή τη θερμοκρασία μπορεί επίσης να προκαλέσει νεφρικές βλάβες, να επιδεινώσει καρδιοπάθειες, αναπνευστικά προβλήματα και ψυχική υγεία.
Οι κίνδυνοι αυτοί έγιναν ιδιαίτερα εμφανείς κατά τη διάρκεια των σφοδρών καυσώνων φέτος το καλοκαίρι, όταν μια 51χρονη οδοκαθαρίστρια στη Βαρκελώνη κατέρρευσε και πέθανε λίγες ώρες μετά τη λήξη της βάρδιάς της. Οι ισπανικές αρχές ερευνούν εάν η αιτία θανάτου συνδέεται με τον καύσωνα.
Σε αντίθεση με άλλες περιβαλλοντικές απειλές για τη δημόσια υγεία, όπως η ατμοσφαιρική ρύπανση, δεν υπάρχουν ενιαίοι κανόνες στην Ευρωπαϊκή Ένωση που να ρυθμίζουν την έκθεση των εργαζομένων στη ζέστη, αφήνοντας κάθε κράτος μέλος να θεσπίζει τη δική του νομοθεσία.
Πότε, όμως, είναι πραγματικά πολύ ζεστά για να δουλέψει κανείς – και τι μπορούν να κάνουν οι εργαζόμενοι για να προστατεύσουν την υγεία τους κατά τη διάρκεια καυσώνων;
Οι υψηλές θερμοκρασίες δεν είναι ο μόνος κίνδυνος για την υγεία κατά τη διάρκεια καυσώνων. Ο δείκτης WBGT (Wet Bulb Globe Temperature) θεωρείται ο πιο αξιόπιστος δείκτης θερμικής καταπόνησης για εργαζόμενους που ασκούν σωματική δραστηριότητα, καθώς λαμβάνει υπόψη όχι μόνο τη θερμοκρασία, αλλά και την υγρασία, τον άνεμο και την ηλιακή ακτινοβολία.
Ο δείκτης WBGT διαχωρίζει τους κινδύνους σε πέντε επίπεδα: χαμηλό, αυξημένο, μέτριο, υψηλό και ακραίο. Ανάλογα με την περιοχή, θερμοκρασίες πάνω από 29 έως 32 βαθμούς Κελσίου θεωρούνται ακραία απειλή για την υγεία των εργαζομένων, αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο θερμικής εξάντλησης ή θερμοπληξίας.
Η ακραία ζέστη είναι πιο επικίνδυνη για όσους εργάζονται σε βαριές, εξωτερικές εργασίες — όπως οι οικοδόμοι, οι αγρότες και τα μέλη των υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης.
Ωστόσο, και οι εργαζόμενοι σε εσωτερικούς χώρους – ακόμη και σε γραφεία – μπορεί να διατρέχουν κινδύνους, ιδιαίτερα αν εργάζονται σε κτίρια με ανεπαρκή ψύξη ή κακό αερισμό, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία για την Ασφάλεια και την Υγεία στην Εργασία (EU-OSHA).
Σε παγκόσμιο επίπεδο, η ακραία θερμότητα ευθύνεται για σχεδόν 19.000 θανάτους εργαζομένων ετησίως, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας (ILO). Στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι θάνατοι στον χώρο εργασίας που σχετίζονται με τον καύσωνα έχουν αυξηθεί κατά 42% από το 2000.
Μάθε τα σημάδια που σε προειδοποιούν και δράσε
Πολλοί άνθρωποι δεν αντιλαμβάνονται ότι διατρέχουν κίνδυνο από τη ζέστη, ειδικά αν είναι νέοι και κατά τα άλλα υγιείς, προειδοποιεί ο Αλεσάντρο Μαρινάκιο, διευθυντής έρευνας στην ενότητα επαγγελματικής και περιβαλλοντικής επιδημιολογίας του Ιταλικού Εθνικού Ινστιτούτου για την Ασφάλιση από Εργατικά Ατυχήματα (INAIL).
«Υπάρχει έλλειψη ενημέρωσης σχετικά με τον κίνδυνο για την υγεία των εργαζομένων λόγω επαγγελματικής έκθεσης σε ακραίες θερμοκρασίες», δήλωσε στο Euronews Health.
Η ομάδα του ανέπτυξε ένα εργαλείο καταγραφής ημερήσιου κινδύνου για τους εργαζομένους στην Ιταλία, το οποίο λαμβάνει υπόψη πόσο απαιτητική είναι η εργασία τους σωματικά και αν εκτίθενται στον ήλιο ή εργάζονται σε σκιασμένο περιβάλλον.
Οι ειδικοί στον τομέα της υγείας τονίζουν ότι οι εργαζόμενοι πρέπει να δίνουν προσοχή και στα σωματικά τους συμπτώματα.
«Οι εργαζόμενοι θα πρέπει να είναι προσεκτικοί σε ενδείξεις όπως ζάλη, κόπωση, πονοκέφαλο, ναυτία, μυϊκές κράμπες, λιποθυμία και σύγχυση», δήλωσε ο Ιγνάθιο Ντορέστε, ανώτερος σύμβουλος στη Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ETUC), η οποία εκπροσωπεί εργατικά σωματεία.
Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να είναι σημάδια θερμικής εξάντλησης ή ακόμα και θερμοπληξίας, και δεν πρέπει να αγνοούνται — ακόμη και αν εμφανίζονται ήπια στην αρχή.
Αν εμφανίσεις συμπτώματα θερμικής καταπόνησης, σταμάτα αμέσως την εργασία, πιες νερό, αφαίρεσε περιττά ρούχα και κάθισε σε δροσερό, σκιερό μέρος.
Αν δεν νιώσεις καλύτερα μέσα σε 30 λεπτά, ζήτησε επειγόντως ιατρική βοήθεια.
Μάθε ποια είναι τα δικαιώματά σου
Αρκετές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν θεσπίσει κανόνες για την προστασία των εργαζομένων από τη θερμική καταπόνηση, ανάμεσά τους: Γερμανία, Σλοβενία, Ουγγαρία, Βέλγιο, Κύπρος, Ελλάδα, Ισπανία, Γαλλία και Ιταλία.
Στη Γαλλία, οι εργοδότες είναι υποχρεωμένοι να παρέχουν δροσερό πόσιμο νερό και να προσαρμόζουν τον χώρο εργασίας και το ωράριο για την προστασία των εργαζομένων από την υπερβολική ζέστη.
Στην Ιταλία, σε ορισμένες περιοχές απαγορεύτηκε η υπαίθρια εργασία τις θερμότερες ώρες της ημέρας κατά τον μεγάλο καύσωνα του Ιουλίου.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας (ILO), οι περισσότερες χώρες που διαθέτουν νομοθεσία σχετική με τη ζέστη ορίζουν όρια θερμοκρασίας ανάλογα με την ένταση της εργασίας:
- 29–30°C για εργασίες υψηλής έντασης
- 30–31°C για μέτριας έντασης
- 31.5–32.5°C για ελαφρές εργασίες
Η Ευρωπαϊκή Ένωση απαιτεί από τους εργοδότες να προστατεύουν την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων από επαγγελματικούς κινδύνους γενικά, αν και δεν υπάρχει εξειδικευμένη νομοθεσία που να ρυθμίζει ειδικά την θερμική καταπόνηση.
Σε ολόκληρη την ΕΕ, «κάθε φορά που ένας εργαζόμενος αντιμετωπίζει απειλή για τη σωματική του ακεραιότητα, έχει το δικαίωμα να αρνηθεί να εργαστεί», δήλωσε ο Ιγνάθιο Ντορέστε στο Euronews Health.
Ωστόσο, πρόσθεσε ότι «είναι απολύτως αναγκαία η εφαρμογή των κανόνων», ιδίως επειδή «οι ασθένειες που σχετίζονται με την επαγγελματική έκθεση στη ζέστη συχνά δεν αναφέρονται», με αποτέλεσμα να υποεκτιμάται η σοβαρότητά τους.
Προτάσεις για νέα νομοθεσία
Η Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (ETUC) έχει ζητήσει τη θέσπιση νέας νομοθεσίας για την προστασία των εργαζομένων στην ΕΕ κατά τη διάρκεια καυσώνων. Μεταξύ των προτάσεων περιλαμβάνονται:
- το δικαίωμα σε ιατρικές εξετάσεις, και
- το δικαίωμα αποχής από την εργασία χωρίς συνέπειες, όταν ο εργαζόμενος θεωρεί ότι η εργασία σε συνθήκες ακραίας ζέστης θέτει σε κίνδυνο την υγεία του.
Εάν δεν είσαι σίγουρος για τα δικαιώματά σου κατά τη διάρκεια καύσωνα, αναζήτησε πληροφορίες στο συμβόλαιο εργασίας σου ή επικοινώνησε με τον εκπρόσωπο της εταιρείας σου ή το σωματείο στο οποίο ανήκεις.
Πηγή: Euronews
