© Απαγορεύεται από το δίκαιο της Πνευμ. Ιδιοκτησίας η καθ΄οιονδήποτε τρόπο παράνομη χρήση/ιδιοποίηση του παρόντος, με βαρύτατες αστικές και ποινικές κυρώσεις για τον παραβάτη
Την ανάγκη το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας να προσφέρει στους νέους πρώτα μια «ανθρωπιστική» παιδεία και μετά να τους στρέψει στο επάγγελμα και στην αγορά, υπογραμμίζει σε αποκλειστική συνέντευξή του στη «Ν» ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών, καθηγητής Μιχάλης Τιβέριος, για να προσθέσει ότι χώρες των οποίων το εκπαιδευτικό σύστημα δεν εμβαθύνει στην «ανθρωπιστική» παιδεία είναι καταδικασμένες να παράξουν, αργά ή γρήγορα… τέρατα.
Μάλιστα, αναφερόμενος στη Μέση Εκπαίδευση, τονίζει ότι στην Ελλάδα βρίσκεται εδώ και πολλές δεκαετίες σε… παρακμή, έχοντας, επί της ουσίας, μετατραπεί σε ένα κακό φροντιστήριο για την εισαγωγή των νέων στην ανώτατη εκπαίδευση.
Σχετικά με το επιχειρούμενο άνοιγμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, επισημαίνει ότι οι συγκεκριμένοι φορείς εκπαίδευσης θα πρέπει να είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα προκειμένου να διασφαλιστεί η λειτουργία ποιοτικών ιδιωτικών πανεπιστημιακών τμημάτων και προτείνει να δοθεί προτεραιότητα σε τμήματα τα οποία δεν απαιτούν πολυδάπανες υποδομές, καθότι αυτά έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να καταστούν βιώσιμα, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τις αρχαιολογικές σπουδές, καθώς η χώρα, όπως αναφέρει, προσφέρει άφθονα αρχαία υλικά κατάλοιπα και μπορεί να προσελκύσει το ενδιαφέρον ξένων υποψήφιων φοιτητών.
Στο ερώτημα κατά πόσο οι κυβερνώντες ορίζουν πραγματικά την τύχη της χώρας -εν μέσω μεγάλων γεωπολιτικών ανατροπών-, ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών στέκεται στο ότι η Ελλάδα αποτελεί κράτος-μέλος της Ε.Ε. και θα μπορούσε να επηρεάσει η ίδια την τύχη της υπό την προϋπόθεση ότι διαθέτει σωστές, χρηστές και λειτουργικές πολιτικές, δικαστικές, διοικητικές, νομοθετικές, κοινωνικές κ.ά. δομές.
Ενδιαφέρον έχει όμως και το σχόλιο του κ. Μ. Τιβέριου σχετικά με την επίδραση του χρήματος στις κοινωνίες. Όπως εξηγεί «οι κοινωνίες δέχονται επιρροές, οι νοοτροπίες και τα ήθη διαφοροποιούνται από τις εκάστοτε κρατούσες πολιτικές, όπως αυτή που φαίνεται να έχει το προβάδισμα στις μέρες μας και η οποία, κατά την άποψή μου, συνοψίζεται στο “πιστεύω εις… ένα δολάριον ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων”. Επακόλουθο είναι με τέτοιες πολιτικές να κάμπτονται οι ηθικές αξίες των ανθρώπων και φυσικά και των Ελλήνων», προσθέτει.
Τέλος, ο πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών αποκαλύπτει στη «Ν» ότι το ερχόμενο φθινόπωρο η Βουλή των Ελλήνων και η Ακαδημία υπογράφουν Μνημόνιο Συνεργασίας, που ελπίζει ότι θα στρέψει τους υπουργούς και τους βουλευτές προς τα μέλη της Ακαδημίας, ώστε ο φορέας να ασκήσει συμβουλευτικό ρόλο στην πολιτεία.
Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης έχει ως εξής:
-Ο μέσος Έλληνας χαρακτηρίζεται από οικονομικό, ασφαλιστικό και τεχνολογικό αναλφαβητισμό. Ποιες είναι οι αιτίες αυτού του τόσο σοβαρού κοινωνικού προβλήματος;
«Προσωπικά πιστεύω ότι οι αιτίες βρίσκονται στην έλλειψη σχετικής παράδοσης στον τόπο μας και στην προβληματική μας παιδεία. Η Μέση Εκπαίδευση, που αποτελεί τον κορμό της παιδείας κάθε χώρας, εδώ και πολλές δεκαετίες βρίσκεται σε… παρακμή, καθώς έχει μετατραπεί σε φροντιστήριο -και μάλιστα όχι καλό- προετοιμασίας των νέων μας για την εισαγωγή τους στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα».
-Υπάρχουν στοιχεία της ελληνικής οικονομίας που έμειναν αναλλοίωτα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα;
«Δεν είμαι οικονομολόγος, θα μιλήσω ως αρχαιολόγος και γενικότερα ως αρχαιογνώστης. Καταρχάς, υπενθυμίζω ότι η ελληνική αρχαιότητα δεν φαίνεται να ανήγαγε τα οικονομικά σε επιστήμη, όπως έκανε με πολλούς άλλους κλάδους πνευματικής δραστηριότητας. Λιγοστές είναι οι σωζόμενες σχετικές πηγές, οι περισσότερες των ελληνιστικών χρόνων, όπως του Φιλόδημου. Σε κάθε περίπτωση, η λειτουργία της οικονομίας κατά την αρχαιότητα πολύ μικρή σχέση έχει με τη σημερινή. Οι ομοιότητες και αντιστοιχίες που παρατηρούνται είναι, ως επί το πλείστον, επιδερμικές. Θυμίζω π.χ. ότι έως πριν από μερικά χρόνια το εθνικό μας νόμισμα το λέγαμε δραχμή και δραχμή αποκαλείτο το βασικό νόμισμα και στην αρχαιότητα. Κέρματα κυκλοφορούσαν στην αρχαιότητα, κέρματα κυκλοφορούν και σήμερα. Και στην αρχαιότητα, όπως και σήμερα, η βάση του νομίσματος ήταν τα πολύτιμα μέταλλα: ο χρυσός και κυρίως ο άργυρος στην αρχαιότητα, ο χρυσός σήμερα. Και στην αρχαία Ελλάδα, όπως και σήμερα, υπήρχαν τράπεζες (λειτουργούσαν διαφορετικά), “σκληρά” νομίσματα (π.χ. της Αθήνας και της Κυζίκου), είχαμε μετατροπές νομισμάτων, επενδύσεις, μισθώσεις, υποθήκες, δάνεια, χρέη, τόκους, επιτόκια, εγγυητές, χρηματιστές, τοκογλύφους, καταθέσεις, φόρους΄ κυκλοφορούσαν νοθευμένα ή πλαστά νομίσματα, είχαμε υποτιμήσεις νομισμάτων, πληθωρισμό, παρατηρούνταν φαινόμενα αισχροκέρδειας κ.ά.».
-Για ποιους λόγους η παιδεία έχει απομακρυνθεί από την αγορά εργασίας;
«Πιστεύω ότι η εξαρχής σύνδεση της παιδείας με την αγορά είναι καταστροφή. Χώρες που υιοθετούν ένα τέτοιο εκπαιδευτικό σύστημα είναι καταδικασμένες να παράξουν, αργά ή γρήγορα…τέρατα. Πρέπει πρώτα να προσφέρουμε στους νέους μια “ανθρωπιστική” παιδεία και μετά να τους στρέφουμε στο επάγγελμα και στην αγορά».
-Ένας από τους σκοπούς της Ακαδημίας Αθηνών είναι η επιστημονική έρευνα και μελέτη. Εστιάζοντας στην εθνική οικονομία, τι είναι αυτό που την εμποδίζει να αλλάξει το παραγωγικό της μοντέλο;
«Η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας δεν είναι καθήκον της Ακαδημίας. Η Ακαδημία με τους ακαδημαϊκούς-οικονομολόγους της μπορεί μόνο να συμβουλεύει τους αρμόδιους υπουργούς, αν οι τελευταίοι το ζητήσουν. Ευελπιστώ ότι με την υπογραφή ενός Μνημονίου Συνεργασίας ανάμεσα στη Βουλή των Ελλήνων και την Ακαδημία, που θα υπογραφεί επισήμως το ερχόμενο φθινόπωρο, η τελευταία αναλαμβάνει έναν θεσμικό συμβουλευτικό ρόλο για διάφορους τομείς του Δημοσίου».
-Σύμφωνα με τον Δημόκριτο, τον αρχαίο Έλληνα φιλόσοφο, «η φειδώ είναι βεβαίως ωφέλιμη, στον κατάλληλο όμως χρόνο και η δαπάνη» (φειδώ τοι χρηστή, εν καιρώ δε και δαπάνη). Τι πιστεύετε ότι προέχει για την ελληνική οικονομία, η φειδώ ή η δαπάνη και για ποιους λόγους;
«Θα σας υπενθυμίσω και πάλι ότι δεν είμαι οικονομολόγος. Ωστόσο, με βάση τις όποιες σχετικές γνώσεις διαθέτω μπορώ να υποστηρίξω ότι η ακολουθητέα οικονομική πολιτική, σε μια δεδομένη χρονική στιγμή, εξαρτάται πρωτίστως από τα οικονομικά και την οικονομική κατάσταση της χώρας κατά τη στιγμή εκείνη και βέβαια από τις επικρατούσες οικονομικές συγκυρίες εκτός Ελλάδας. Η ακολουθητέα οικονομική πολιτική, “φειδώ” ή “δαπάνη”, θα εξαρτηθεί από το πώς θα κατανοήσουν και θα αντιμετωπίσουν τις καταστάσεις και τις συγκυρίες αυτές οι κυβερνώντες».
-Στην Ακαδημία Αθηνών λειτουργούν Ερευνητικά Κέντρα και Γραφεία Ερευνών με εξειδικευμένες βιβλιοθήκες. Σε ποια πεδία δίδεται η μεγαλύτερη προσοχή;
«Η Ακαδημία δεν έχει προτεραιότητες. Αντιμετωπίζει τα 17 Ερευνητικά Κέντρα και τα 7 Γραφεία Ερευνών που λειτουργεί με την ίδια φροντίδα. Με τη σειρά τους τo καθένα από τα παραπάνω Κέντρα και Γραφεία φροντίζει και από μόνο του για την περαιτέρω επιτυχία του έργου του, κερδίζοντας π.χ. ανταγωνιστικά προγράμματα ή εξασφαλίζοντας εξωτερικές χρηματοδοτήσεις. Κορωνίδα της έρευνας της Ακαδημίας αποτελεί το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών. Διαθέτει πάνω από 200 ερευνητές, ενώ περισσότεροι από 100 νέοι επιστήμονες εκπονούν μεταπτυχιακές ή διδακτορικές εργασίες».
-Η κυβέρνηση επιχειρεί να «ανοίξει» την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Θεωρείτε ότι η χώρα έχει την ευκαιρία να αποτελέσει ένα διεθνές κέντρο πολιτισμού, έρευνας και γνώσης, κερδίζοντας το επενδυτικό ενδιαφέρον των μεγαλύτερων πανεπιστημιακών ιδρυμάτων του κόσμου;
«Είναι ασφαλώς ένα δύσκολο και σύνθετο ζήτημα. Σε κάθε περίπτωση, αν τα ιδιωτικά πανεπιστημιακά τμήματα που θα λειτουργήσουν στη χώρα μας θέσουν ως πρωταρχικό και άμεσο στόχο το κέρδος, τότε είναι μαθηματικά βέβαιο ότι το επίπεδο σπουδών που θα προσφέρουν θα είναι, στην καλύτερη περίπτωση, κάτω του μετρίου. Για να ιδρυθούν καλά πανεπιστήμια απαιτούνται μεγάλες επενδύσεις, χωρίς να προσδοκώνται κέρδη. Τυχόν αυξημένα δίδακτρα θα στρέψουν τους “υποψήφιους φοιτητές” σε δοκιμασμένα πανεπιστήμια εκτός Ελλάδας. Αβίαστα, λοιπόν, εξάγεται το συμπέρασμα ότι αν θέλουμε να λειτουργήσουν στη χώρα μας ποιοτικά ιδιωτικά πανεπιστημιακά τμήματα θα πρέπει αυτά να είναι μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Ανάμεσά τους αυτά που θα προσφέρουν ειδικότητες που δεν απαιτούν πολυδάπανες υποδομές έχουν τις περισσότερες πιθανότητες να καταστούν βιώσιμα. Η ίδρυση ενός ιδιωτικού πανεπιστημιακού τμήματος που θα προσφέρει π.χ. αρχαιολογικές σπουδές, είναι δυνατόν να αποσπάσει το ιδιαίτερο ενδιαφέρον ξένων υποψήφιων φοιτητών, καθώς η χώρα μας διαθέτει άφθονα αρχαία υλικά κατάλοιπα. Αυτό σημαίνει ότι διαθέτει πλούσιο πρωτογενές υλικό, απαραίτητο στην εμπέδωση και παραγωγή αρχαιολογικής γνώσης».
-Ο αρχαίος Έλληνας ιστοριογράφος, Ηρόδοτος, έλεγε: Μάθε ότι αι συμφοραί των ανθρώπων άρχουσι και ουχί άνθρωποι των συμφορέων. (Μάθε ότι οι περιστάσεις κυβερνούν τους ανθρώπους και όχι οι άνθρωποι τις περιστάσεις). Όταν τις περιστάσεις σήμερα τις ορίζουν υπερδυνάμεις, τι περιθώρια έχει η ελληνική πολιτεία να κυβερνήσει τον πολίτη;
«Πιστεύω ότι έχει, και μάλιστα σε σημαντικό βαθμό, ακόμη και με το δεδομένο της ένταξης της χώρας μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση μια, εν δυνάμει τουλάχιστον, παγκόσμια δύναμη. Αρκεί να διαθέτει σωστές, χρηστές και λειτουργικές πολιτικές, δικαστικές, διοικητικές, νομοθετικές, κοινωνικές κ.ά. δομές».
-Θεωρείτε ότι ο Έλληνας είναι σκλάβος του χρήματος; Μήπως έχασε πολλές από τις ηθικές του αξίες, στην προσπάθειά του να επιβιώσει ή, πολύ περισσότερο, να επιβληθεί οικονομικά;
«Οι περισσότεροι άνθρωποι του πλανήτη μας πιστεύω ότι φιλοδοξούν και αγωνίζονται να ζουν αξιοπρεπώς, έχοντας δυνατότητα πρόσβασης σε υγεία και μόρφωση. Ως προς αυτό δεν νομίζω ότι ο Έλληνας διαφέρει από τον υπόλοιπο κόσμο. Δεν πιστεύω ότι ο Έλληνας είναι σκλάβος του χρήματος και έχει χάσει σήμερα πολλές από τις ηθικές αξίες σε μεγαλύτερο βαθμό από ό,τι οι υπόλοιποι λαοί, π.χ. οι Ευρωπαίοι. Εξαιρέσεις βέβαια υπάρχουν παντού. Ωστόσο, οι κοινωνίες δέχονται επιρροές, οι νοοτροπίες και τα ήθη διαφοροποιούνται από τις εκάστοτε κρατούσες πολιτικές, όπως αυτή που φαίνεται να έχει το προβάδισμα στις μέρες μας και η οποία, κατά την άποψή μου, συνοψίζεται στο “πιστεύω εις… ένα δολάριον ποιητὴν οὐρανοῦ καὶ γῆς, ὁρατῶν τε πάντων καὶ ἀοράτων”. Επακόλουθο είναι με τέτοιες πολιτικές να κάμπτονται οι ηθικές αξίες των ανθρώπων και φυσικά και των Ελλήνων».
