Το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και η Συνθήκη του Μούδρου, βρίσκει τους Γερμανούς και τους Τούρκους συμμάχους τους ηττημένους. Η δε Τουρκία είναι σε φάση αποσύνθεσης. Η περίοδος αυτή δίνει μια ανάσα στους χριστιανικούς πληθυσμούς της περιοχής που σε εκείνη τη φάση γλιτώνουν από τα χέρια των Νεότουρκων, αν και όχι για πολύ.
«Η Αμισός φαίνεται να ανασαίνει με το τέλος των διωγμών. Όσοι επέζησαν από τις εξορίες, τις φυλακίσεις, τη στράτευση και τις τραγικές συνθήκες των βουνών, επανέκαμψαν στις εστίες τους εξαθλιωμένοι και σκελετωμένοι… Έσμιξαν τα διεσπαρμένα και διασωθέντα μέλη των οικογενειών… Εκτελέσθηκαν πάνδημα μνημόσυνα για τους σφαγιασθέντας και εκτελεσθέντας… Οι πληγές επουλώνονταν… Ο ανθρώπινος πόνος περισσεύει», γράφει ο Θωμάς Αλεξιάδης στη μεταπτυχιακή του εργασία με τίτλο Η Αμισός του Πόντου.
