Τα δίδακτρα στα ιδιωτικά Πανεπιστήμια της Κύπρου κυμαίνονται γύρω στις 9.000€ το χρόνο. Για τις Νομικές είναι 10.000€ και για τις Ιατρικές, Οδοντιατρικές και Κτηνιατρικές σχολές περίπου 20.000€ το χρόνο. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι περίπου αυτά θα είναι τα δίδακτρα και στην Ελλάδα.
Ένας φοιτητής Ιατρικής θα χρειάζεται περίπου 120.000€ σε δίδακτρα για τα 6 χρόνια σπουδών. Φυσικά θα έχει το κόστος διαβίωσης, που θα μπορούσαμε να βάλουμε περίπου 30.000€ για τα 6 χρόνια και θα πρέπει να υπολογίσουμε και τα χρήματα που θα κέρδιζε αν εργαζόταν αυτά τα 6 χρόνια που θα σπουδάζει Ιατρική. Έχουμε λοιπόν ένα σύνολο 200.000€ για να βρεθεί κάποιος με πτυχίο Ιατρικής. Ακολουθεί η ειδικότητα, που όμως είναι αμειβόμενη, για να φτάσει τελικά μετά τα 30 του να αρχίσει να εργάζεται και να αμείβεται.
Είναι προφανές ότι θα θελήσει να πάρει πίσω τις 200.000€, που επένδυσε η οικογένειά τους στις σπουδές του. Συνεπώς δεν μπορεί να γίνει γιατρός στο ΕΣΥ, διότι ποτέ δεν θα καταφέρει να πάρει πίσω όσα έδωσε. Αναγκαστικά θα κατευθυνθεί στον ιδιωτικό τομέα με την αγωνία να πάρει πίσω τα χρήματα της επένδυσης, διότι κανείς δεν μιλάει για γνώση, μόρφωση και άλλα τέτοια πράγματα.
Πρέπει να κερδίζει πολλά χρήματα για να καταφέρει να ζει άνετα και να κάνει απόσβεση της επένδυσης των 200.000€. Αυτό σημαίνει αύξηση του κόστους των ιατρικών υπηρεσιών, που φυσικά θα πληρώνουμε όλοι μας. Αν δεν καταφέρει να βγάλει αυτά τα χρήματα η επένδυση θα θεωρηθεί αποτυχημένη και, συνεπώς, δεν θα είναι ελκυστική για τους επόμενους.
Το Πανεπιστήμιο θα έχει κάθε συμφέρον να βγάλει πολλά χρήματα ο απόφοιτός του, ώστε η επένδυση του φοιτητή να είναι επιτυχημένη και να έχει συνέχεια με επόμενους φοιτητές. Αν η Ιατρική Σχολή έχει 100 φοιτητές σε κάθε έτος, πολύ λιγότερους από την Ιατρική Αθήνας, τότε θα έχει είσπραξη 12 εκατομμύρια € το χρόνο από μία μόνο σχολή, την ακριβότερη. Από άλλες φθηνότερες σχολές θα έχει τζίρο περί τα 4 εκατομμύρια € το χρόνο για κάθε 100 φοιτητές. Φυσικά χρειάζεται σοβαρή επένδυση σε ανθρώπους και κτίρια, αλλά η επένδυση είναι σχεδόν μηδενικού ρίσκου. Αποτελεί, λοιπόν, μια πολύ καλή ευκαιρία για τους επενδυτές, που συνήθως είναι κάποιο fund.
Πολύ εύκολα το κράτος θα μπει στον πειρασμό να βάλει δίδακτρα και στα δημόσια Πανεπιστήμια, κάτι που έχει γίνει ήδη σε άλλες χώρες. Το κράτος θα μειώσει τα έξοδά του, μετακυλίοντας το κόστος στους γονείς. Το έχει ήδη κάνει ιδρύοντας Τμήματα σε απομακρυσμένες περιοχές. Μπορεί να το ξανακάνει βάζοντας δίδακτρα.
Οι επιπτώσεις, τότε θα είναι πολύ σοβαρές. Αφού οι σπουδές θα αποτελούν ακριβή επένδυση για όλους, οι απαιτήσεις για πολύ καλές αμοιβές, ώστε να γίνει απόσβεση της επένδυσης θα φέρουν εκτόξευση του κόστους όχι μόνο των ιατρικών υπηρεσιών, αλλά και όλων των άλλων, όπως των νομικών υπηρεσιών, των οικονομικών και όπου αλλού χρειάζεται εργασία πτυχιούχων. Όλα αυτά δεν είναι προβλέψεις. Είναι πράγματα που ήδη συμβαίνουν στην Αμερική, στην Αγγλία και αλλού.
Στον πίνακα βλέπουμε τη μέση αμοιβή των εργαζομένων σε διάφορες χώρες. Οι μισθοί είναι διαφορετικοί από χώρα σε χώρα· στην Ελλάδα είναι οι μισοί από την Ευρώπη. Ο ΟΟΣΑ έβαλε ως μέσο μισθό του αποφοίτου Λυκείου το 100 σε κάθε χώρα, ώστε να γίνουν συγκρίσιμοι οι μισθοί, παρά τις μεγάλες διαφορές τους. Στην Αγγλία και την Αμερική ο μισθός του αποφοίτου Γυμνασίου είναι ο μισός από του πτυχιούχου, έτσι ώστε να βγει η ακριβή επένδυση που έκανε για τη λήψη του πτυχίου του.
Στη Φινλανδία η διαφορά είναι 20%. Πρόκειται για κοινωνική οργάνωση που αποβλέπει στη μείωση των ανισοτήτων. Στη Γαλλία η διαφορά είναι περίπου 50%. Η επιβολή διδάκτρων και στα δημόσια Πανεπιστήμια, που πιθανόν θα είναι το επόμενο βήμα θα δημιουργήσει μεγάλες διαφορές στους μισθούς, πράγμα που έχει κοινωνικές συνέπειες.
Τα δίδακτρα παντού θα φέρουν, αναγκαστικά, τα φοιτητικά δάνεια, που έχουν ήδη θεσμοθετηθεί στην Ελλάδα από το 2007, αλλά δεν έγιναν θεσμός. Στην Αμερική που έχει πολύ ακριβά δίδακτρα στα Πανεπιστήμιά της τα φοιτητικά δάνεια που δεν πληρώνονται έχουν συσσωρεύσει ένα χρέος 1,7 τρις δολαρίων, που βέβαια δεν πρόκειται να πληρωθεί ποτέ.
Δεν είναι απλή υπόθεση λοιπόν η λειτουργία των μη κρατικών Πανεπιστημίων, ειδικά αν παρασύρει και τα Δημόσια στην επιβολή διδάκτρων, που ήδη υπάρχουν στα Μεταπτυχιακά και τα ξενόγλωσσα προγράμματα.
* Ο Στράτος Στρατηγάκης είναι μαθηματικός – ερευνητής
www.stadiodromia.gr
