Η βαλκανική οδός προς την Ευρώπη έκλεισε. Οι προσφυγικές ροές μειώθηκαν αλλά δεν σταμάτησαν. Το κασέ των διακινητών εξαιτίας των δυσκολιών ανέβηκε. Το «δρομολόγιο» Θεσσαλονίκη – Βελιγράδι κοστίζει 800 -1.300 ευρώ.
Σε ένα μικρό μαγαζάκι απέναντι από τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Θεσσαλονίκης μερικοί μετανάστες έχουν μαζευτεί πίνοντας ζεστό τσάι και φορτίζοντας τα κινητά τους. Τα τελευταία δύο χρόνια το κατάστημα της Ευαγγελίας Καρανικόλα έχει μετατραπεί σε σημείο συνάντησης προσφύγων και μεταναστών που επιχειρούν να ακολουθήσουν τον λεγόμενο βαλκανικό διάδρομο με κατεύθυνση τη βόρεια Ευρώπη.
Η Ευαγγελία Καρανικόλα τούς βοηθάει όπως μπορεί. Τους προσφέρει ρεύμα και τουαλέτες, και όποτε τα καταφέρνει ένα ζεστό πιάτο φαΐ. Γι’ αυτό τη φωνάζουν «μάμι».
Σήμερα, παρόλο που έχει κλείσει η δίοδος στα σύνορα με την ΠΓΔΜ, οι πρόσφυγες δεν έχουν σταματήσει να έρχονται. Ωστόσο ο αριθμός τους έχει μειωθεί, όπως λέει η κ. Καρανικόλα στη Deutsche Welle. Ανάμεσα στους θαμώνες τους μαγαζιού είναι και κάποιοι πιο καλοντυμένοι, όπως για παράδειγμα ο Σαρίφ, ο οποίος δήλωσε πως είναι «τουρίστας» και πως έρχεται εδώ για να συναντά άλλους συμπατριώτες του από το Αφγανιστάν. Η αγγλική προφορά του προδίδει πως έχει ζήσει στο ανατολικό Λονδίνο. Όταν πέφτει το σκοτάδι επισκέπτεται ένα παλιό εγκαταλελειμμένο κτήριο. Κάποιοι μετανάστες λένε στη DW ότι ο Σαρίφ συνάντησε μια οικογένεια Αφγανών που την σταμάτησε η αστυνομία στα σύνορα απαγορεύοντάς της να περάσει στη ΠΓΔΜ. H συμπεριφορά του Σαρίφ φαίνεται μάλλον περίεργη. Μοιάζει περισσότερο με διακινητή και λιγότερο με τουρίστα.
«Οι δουλειές των διακινητών αυξήθηκαν» δηλώνει στη DW υψηλόβαθμο στέλεχος της αστυνομίας στη Θεσσαλονίκη. «Μετά το κλείσιμο της βαλκανικής οδού ακολούθησε μια περίοδος σχετικής ηρεμίας θα μπορούσαμε να πούμε, ενώ οι άνθρωποι περίμεναν τι θα συμβεί. Τώρα τις τελευταίες εβδομάδες βλέπουμε πάλι μια αύξηση των συλλήψεων…Υπάρχουν οργανωμένες ομάδες και, από την άλλη πλευρά, άνθρωποι που αναζητούν διακινητές. Είναι ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης».
Ο ακριβής αριθμός των ανθρώπων που έχει διακινηθεί μέσω των ελληνικών συνόρων δεν είναι δυνατόν να υπολογιστεί. Σύμφωνα πάντως με την αστυνομία της Θεσσαλονίκης, η διακίνηση από την συμπρωτεύουσα στο Βελιγράδι κοστίζει από 800 μέχρι και 1.300 ευρώ κατ´ άτομο. Επιπλέον 1.500 ευρώ απαιτούνται όταν οι ενδιαφερόμενοι θέλουν να συνεχίσουν για Γερμανία. Τα χρήματα αυτά συχνά δεν καταβάλλονται από τους πρόσφυγες και τους μετανάστες, αλλά από τις οικογένειές τους μέσω δικτύων που υπάρχουν σε διαφορετικές χώρες.
«Οι διακινητές πανηγυρίζουν τώρα που έκλεισε η βαλκανική οδός» δηλώνει το υψηλόβαθμο στέλεχος της αστυνομίας, εξηγώντας ότι η χαρά τους οφείλεται στην αύξηση των τιμών. Η δομή των συγκεκριμένων οργανώσεων διακίνησης διαφέρει πάντως από άλλες εγκληματικές οργανώσεις, όπως είναι η ρωσική ή η ιταλική μαφία. «Έχουμε παρατηρήσει ότι όταν αυτά τα δίκτυα δέχονται μεγάλη πίεση, για κάποιο διάστημα ησυχάζουν, αλλά δεν μπορώ να πω ότι σταματούν. Αναδιοργανώνονται και επιστρατεύουν νέους συνεργάτες. Το παιχνίδι αυτό δεν θα σταματήσει όσο υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να μεταναστεύσουν και να εγκαταλείψουν τις πατρίδες τους επειδή υπάρχει πόλεμος ή φτώχεια» λέει ο αξιωματούχος της ΕΛΑΣ.
Η Αγγελική Δημητριάδη, ερευνήτρια στο ΕΛΙΑΜΕΠ, υποστηρίζει πάντως πως ο μόνος τρόπος να διαρραγεί αυτό το κύκλωμα και να γίνει πιο ασφαλής η Ευρώπη είναι να δημιουργηθούν νόμιμες και ασφαλείς δίοδοι προς τη γηραιά ήπειρο, όπου θα ελέγχεται ευκολότερα ποιος εισέρχεται και πότε. Η Ευρώπη όμως δεν φαίνεται να έχει ιδιαίτερη διάθεση να φτιάξει νέους ασφαλείς και νόμιμους δρόμους εισόδου μεταναστών και προσφύγων.
