Εκπαίδευση και συν-εκπαίδευση

Του Bασίλειου Αναγνώστου
Εκπαιδευτικού, Υπ. Διδάκτoρα στην Συγκριτική Εκπαίδευση, Φ.Π.Ψ., Ε.Κ.Π.Α.

Η ελληνική εκπαιδευτική κοινότητα βιώνει πρωτοφανή εμπειρία: γονείς επιλέγουν να μην στέλνουν τα παιδιά τους στο σχολείο. Όλοι οι πολίτες αυτής της χώρας γνωρίζουν ή έστω πρέπει να γνωρίζουν ότι το κράτος οφείλει να παρέχει εννεάχρονη τυπική εκπαίδευση σε κάθε παιδί. Δεν είναι όμως σίγουρο ότι όλοι οι γονείς/κηδεμόνες γνωρίζουν ότι δεν μπορούν να εμποδίζουν την πρόσβαση κάθε παιδιού σε αυτό το δικαίωμα όπως επιτάσσουν οι διατάξεις τόσο του Συντάγματος της Ελλάδος όσο και της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Παιδιού. Τούτο σημαίνει ότι γονέας (ελληνικής ιθαγένειας ή μη) ο οποίος αποστερεί το δικαίωμα εκπαίδευσης σε παιδί, μη συμμορφούμενος με την εθνική νομοθεσία και τις διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας, αναλαμβάνει νομικές κυρώσεις.

Όμως φαίνεται ότι στην Ελλάδα επικρατεί ως άγραφος νόμος το ότι «οι νόμοι αποτελούν συστάσεις και όχι υποχρεώσεις». Με βάση αυτόν τον άγραφο νόμο, κάποιοι γονείς ή/και σύλλογοι γονέων δεν τηρούν τη νομική υποχρέωσή τους να στείλουν τα παιδιά τους στο σχολείο διότι σε αυτό έχουν δημιουργηθεί Δομές Υποδοχής για την Εκπαίδευση των Προσφύγων (Δ.Υ.Ε.Π.) αντιδρώντας με αυτό τον τρόπο στη φοίτηση προσφυγόπουλων στην περιοχή τους. Παράλληλα, γονείς πρόσφυγες ή και παράτυποι μετανάστες, οι οποίοι δεν αντιλαμβάνονται ότι κάθε κορίτσι και κάθε αγόρι πρέπει να μορφώνεται και ότι η εννεάχρονη εκπαίδευση συνιστά υποχρέωση κάθε γονέα αυτής της χώρας, ανεξάρτητα από την εθνικότητα, την φυλή, την θρησκεία ή όποια άλλη διαφορετικότητα, στερούν, λόγω πολιτισμικών ιδεοληψιών για τη μοίρα των κοριτσιών και των αγοριών, το δικαίωμα της εκπαίδευσης από τα παιδιά τους.

Επιπλέον, η  Κοινή Υπουργική Απόφαση (Κ.Υ.Α.) η οποία ρυθμίζει την εκπαίδευση στις ΔΥΕΠ ίσως να συντείνει στο παραπάνω αρνητικό φαινόμενο, αφού δημιουργεί προϋποθέσεις γκετοποίησης και διακρίσεων σε βάρος των μαθητών και των γονέων των προσφύγων και των μεταναστών με απρόβλεπτες κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες στο άμεσο και το απώτερο μέλλον. Αντιθέτως, η συν-εκπαίδευση των παιδιών των προσφύγων και των μεταναστών με τα παιδιά του εγχώριου μαθητικού πληθυσμού στα πλαίσια και τους χώρους του δημοσίου εκπαιδευτικού συστήματος συμβάλλει στην αποτροπή αυτών των συνεπειών. Πιο συγκεκριμένα με την ανωτέρω ΚΥΑ δημιουργούνται δύο τύπων ΔΥΕΠ:

1. ορισμένες ΔΥΕΠ θα λειτουργούν το απόγευμα μετά τις 14.00, δηλαδή αφού σχολάσουν οι μαθητές και οι μαθήτριες του πρωινού προγράμματος, με αποτέλεσμα να μην συγχρωτίζονται οι μαθητές και οι μαθήτριες των δύο διαφορετικών ωραρίων και να μην εντάσσονται τα προσφυγόπουλα στο ελληνικό εκπαιδευτικό και κοινωνικό σύστημα.
2. Οι περισσότερες ΔΥΕΠ θα λειτουργούν έξω από το δημόσιο σύστημα εκπαίδευσης, δηλαδή στα «κέντρα φιλοξενίας προσφύγων», αφού θα λειτουργούν ΔΥΕΠ εντός των κέντρων φιλοξενίας ως Παραρτήματα Νηπιαγωγείων για την εκπαίδευση των παιδιών ηλικίας 4-5 ετών και για την εκπαίδευση παιδιών ηλικίας 6-12 ετών (Δημοτικό) και 13-15 ετών (Γυμνάσιο) ΔΥΕΠ ως Παραρτήματα σχολικών μονάδων.

Το κράτος θα μπορούσε να αμβλύνει αντιστάσεις ενέργειες όπως:

• να προβεί, έστω και τώρα, σε εκστρατεία ενημέρωσης των πολιτών, των  προσφύγων αλλά και των μεταναστών, ώστε να συναινέσει ειρηνικά κάθε γονέας και κάθε τοπική κοινωνία στη νέα πραγματικότητα και, με αυτό τον τρόπο να καμφθούν, ειδικά στην ελληνική επαρχία, οι φοβίες για τη συνύπαρξη όλων των παιδιών,
• να καταγράφονται αδικαιολόγητες απουσίες μαθητών και να διερευνώνται οι λόγοι διακοπής της φοίτησης και της τυχούσας ευθύνης των γονέων τους,
• να ακολουθήσει πολιτική συν-εκπαίδευσης ώστε τα παιδιά των προσφύγων και των μεταναστών να ενταχθούν στην ελληνική σχολική κουλτούρα διατηρώντας την κουλτούρα τους, αλλά και, κατανοώντας την κουλτούρα της χώρας υποδοχής, δηλαδή της Ελλάδας, ανεξάρτητα από το εάν παραμείνουν στην Ελλάδα ή εγκατασταθούν σε άλλη χώρα ή επιστρέψουν στις πατρίδες τους,
• να σταματήσουν οι αστυνομικού χαρακτήρα παρεμβάσεις,
• να συνεχίσει την πολιτική εμβολιασμών οποιουδήποτε παιδιού δεν μπορεί να προβεί σε τέτοιους για οικονομικούς, οικονομικούς ή άλλους λόγους,
• να μεριμνήσει για την οικονομική κάλυψη των επιπρόσθετων δαπανών για τις σχολικές μονάδες που φιλοξενούν ΔΥΕΠ.

Σε κάθε περίπτωση και πάνω από όλα φαίνεται ότι το μεγάλο μάθημα και το μεγάλο στοίχημα το λένε: περιχωρητικότητα. Για να κατακτηθεί αυτό,  τα παιδιά χρειάζονται συν-εκπαίδευση και κάποιοι γονείς χρειάζονται εκπαίδευση. Όχι για λόγους «πολιτικής ορθότητας», αλλά για να συμβιώσουμε ο καθένας με την ψυχή του και όλοι με όλους δίχως εμπόδια.