Του Γιώργου Φωκιανού
[email protected]
Η παραίτηση του Νίκου Κοτζιά από το υπουργείο Εξωτερικών αφήνει τους μηχανισμούς της Βασ. Σοφίας να δουλεύουν σε φουλ ρυθμούς, με το Σκοπιανό, το Κυπριακό και τις συνομιλίες με τα Τίρανα να βρίσκονται στο διπλωματικό προσκήνιο. Την ίδια ώρα η κυβέρνηση διαμηνύει σε όλους τους τόνους πως η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας συνεχίζεται ανεπηρέαστη, από τη στιγμή που νέος ταγός ανέλαβε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, κάτι που -όπως σημειώνουν διπλωματικοί κύκλοι- αποτελεί και ισχυρή συμβολική κίνηση.
Παρόλα αυτά, τα ανοιχτά μέτωπα του υπουργείου Εξωτερικών είναι πολλά και ο Αλέξης Τσίπρας καλείται να καταφέρει να τα διαχειριστεί χωρίς απώλειες.
Σκοπιανό
Πρόκειται, ίσως, για το μεγαλύτερο στοίχημα του πρώην υπουργού Εξωτερικών, αν και η εξωτερική πολιτική γίνεται στο όνομα της χώρας και δεν μπορεί να αποτελεί μέρος προσωπικών στοιχημάτων.
Αυτή την ώρα στα Σκόπια διεξάγεται η κρίσιμη συζήτηση στην Ολομέλεια της Βουλής, με τον Ζόραν Ζάεφ να προσπαθεί να συγκεντρώσει τον «μαγικό» αριθμό των 80 βουλευτών, προκειμένου να περάσουν οι συνταγματικές αλλαγές, στη βάση της Συμφωνίας των Πρεσπών.
Η αξιωματική αντιπολίτευση VMRO-DPMNE εκτιμά ότι όλα όσα έπρεπε να ειπωθούν στην Ολομέλεια έχουν διατυπωθεί και πλέον δεν υπάρχει ανάγκη περαιτέρω συζήτησης, ενώ και ο αρχηγός της, Χριστιάν Μιτσκόσκι, χαρακτήρισε για ακόμη μία φορά επιζήμια για «τα εθνικά συμφέροντα της “Μακεδονίας”» τη Συμφωνία των Πρεσπών.
Υπενθυμίζεται πως για τη λήψη της σχετικής απόφασης απαιτείται πλειοψηφία 2/3 (80 από τους 120 βουλευτές), ώστε η διαδικασία τροποποίησης του Συντάγματος να περάσει στα επόμενα στάδια που προβλέπει ο Κανονισμός της Βουλής, τη στιγμή που ο κυβερνητικός συνασπισμός αριθμεί 72 βουλευτές.
Επομένως, εάν ο Ζόραν Ζάεφ δεν καταφέρει να αποσπάσει τη στήριξη οκτώ τουλάχιστον βουλευτών της αντιπολίτευσης, θα αναγκαστεί να προχωρήσει στη διάλυση της Βουλής και στην προκήρυξη πρόωρων εκλογών.
Εξάλλου, την Τετάρτη οι Αλέξης Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ συνομίλησαν, στον απόηχο της παραίτησης Κοτζιά, με τους δύο ηγέτες να επιβεβαιώνουν την «κοινή αποφασιστικότητα» για την ολοκλήρωση της Συμφωνίας.
Ένταση με Μόσχα
Ελλάδα και Ρωσία πέρασαν τους τελευταίους μήνες μία ισχυρή διπλωματικής κρίση στις σχέσεις τους, με αφορμή την απόφαση της Αθήνας, τον περασμένο Ιούλιο, να προχωρήσει στην απέλαση δύο Ρώσων διπλωματών και την απαγόρευση εισόδου στην χώρα άλλων δύο για παράνομες ενέργειες κατά της εθνικής ασφάλειας.
Αυτή η κίνηση προκάλεσε την έντονη αντίδραση της Μόσχας, η οποία σημείωσε πως ήταν καθοδηγούμενη από τρίτους και απείλησε με αντίποινα.
Για το θέμα είχε στείλει μήνυμα ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Κοτζιάς, τονίζοντας πως «η χώρα μας είναι αποφασισμένη να στείλει ένα μήνυμα προς Ανατολάς και Δύση, προς όλους τους φίλους μας και μη, ότι για όποιον παραβιάζει τις αρχές της κυριαρχίας και του σεβασμού απέναντί μας θα λαμβάνονται τα αντίστοιχα μέτρα. Η εποχή που θεωρούνταν διπλωματία το να κάνεις την κότα πέρασε. Αυτή είναι μια διπλωματία για κοτέτσι και όχι για εξωτερική πολιτική».
Ωστόσο, η επίσημη επιβεβαίωση της επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού στην Ρωσία τον Δεκέμβριο, φαίνεται πως σπάει το ψυχροπολεμικό κλίμα που δημιουργήθηκε στις σχέσεις των δύο χωρών εν μέσω καλοκαιριού.
Ελληνοτουρκικά
Τα ελληνοτουρκικά θέματα, με τις αμφισβητήσεις και τις προκλήσεις, περνούν από καιρούς εις καιρούς φάσεις ιδιαίτερης όξυνσης και φάσεις αποκλιμάκωσης και διάθεσης για συζήτηση.
Πριν από λίγες εβδομάδες ο κ. Τσίπρας συναντήθηκε με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σε ένα τετ α τετ που συζητήθηκε ακόμη και η λεγόμενη «θετική ατζέντα», ωστόσο, η ρητορική της Άγκυρας σε σχέση με τις «γκρίζες ζώνες», η απειλή ενός «θερμού επεισοδίου» και το «casus belli» από πλευράς Τουρκίας δεν αφήνει πολλά περιθώρια για εφησυχασμό.
Κυπριακό
Σε ένα από τα σημαντικότερα ζητήματα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, το Κυπριακό, γίνονται δειλά-δειλά βήματα επαναπροσέγγισης, προκειμένου να διαπιστωθεί εάν υπάρχει -αν μη τι άλλο- βούληση από όλους εμπλεκόμενους για επανέναρξη των συνομιλιών.
Πριν από 15 μήνες, άλλωστε, είχαν οδηγηθεί σε ναυάγιο οι συζητήσεις στο ελβετικό θέρετρο Κρανς Μοντανά, με τις Λευκωσία και Αθήνα να κατηγορούν την Τουρκία για την αδιάλλακτη στάση της στο θέμα της παραμονής των τουρκικών στρατευμάτων και την άκαμπτη εμμονή της στη διατήρηση του δικαιώματος επέμβασης και των εγγυήσεων για τουλάχιστον 15 χρόνια.
Ο Έλληνας Πρωθυπουργός είχε επαναλάβει στην τελευταία συνάντηση που είχε με τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, την ανάγκη δημιουργίας των προϋποθέσεων για δίκαιη και βιώσιμη λύση στο ζήτημα, μέσω της επανέναρξης ενός δημιουργικού διαλόγου.
Αλβανία
Αθήνα και Τίρανα έχουν αρκετά ανοιχτά ζητήματα με το κυριότερο όλων -σύμφωνα με διπλωματικές πηγές- να αποτελεί το θέμα οριοθέτησης της ΑΟΖ.
Οι διαπραγματεύσεις ανάμεσα στις επιτροπές οι οποίες ασχολούνται με την τεχνική επεξεργασία των προβλέψεων για την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) συνεχίζονται, ωστόσο, ο πρόεδρος της Αλβανίας Ιλίρ Μέτα εμφανίζεται μάλλον σκεπτικός για την έγκριση μιας συμφωνίας που, όπως φαίνεται, ο πρωθυπουργός Εντι Ράμα είναι αρκετά πιο πρόθυμος να προωθήσει.
Στο εσωτερικό της γειτονικής χώρας Αλβανίας βρίσκεται ψηλά βρίσκεται και το θέμα της αποκαλούμενης «Τσαμουριάς», κάτι όμως που η ελληνική πλευρά, έχει πολλάκις κοινοποιήσει ότι δεν βρίσκεται επί τάπητος.
Παράλληλα, βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία εκταφής, αναγνώρισης και ταφής σε νέα κοιμητήρια των πεσόντων Ελλήνων στρατιωτών κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου το 1940-41, ενώ πρόοδος έχει σημειωθεί και στα ζητήματα που αφορούν τα δικαιώματα της ελληνικής εθνικής μειονότητας στη Βόρεια Ηπειρο.
Στις εκκρεμότητες περιλαμβάνεται και το εμπόλεμο, τόσο από την ελληνική πλευρά όσο και την αλβανική, καθώς περιλαμβάνει ορισμένες νομικές δυσκολίες.
Τέλος, το λεγόμενο ζήτημα διευθέτησης των συνόρων που ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων αφορά, σύμφωνα με το Μαξίμου, τη συντήρηση των «πυραμίδων» (τα κολωνάκια που ορίζουν τα ελληνοαλβανικά σύνορα) και τον καθαρισμό της μεθοριακής γραμμής από ξερόχορτα και βάτα.
