Του Γιάννη Καμπουράκη
[email protected]
Ο διπλός εμπρησμός στον καταυλισμό της Μόριας και το ξέσπασμα νέας κρίσης στο μεταναστευτικό που είχε καιρό να απασχολήσει την πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, ήρθε να επιβεβαιώσει ότι η κυβέρνηση Μητσοτάκη, με τέσσερις μείζονες κρίσεις σε εξέλιξη, διανύει την πιο δύσκολη φάση της.
Κορωνοϊός, ελληνοτουρκικά, οικονομία και αναζωπύρωση μεταναστευτικού, συνθέτουν ένα εκρηκτικό μείγμα για την κυβέρνηση Μητσοτάκη, που πιέζεται για πρώτη φορά σε τέτοιο βαθμό από την εκλογή της και μετά.
Στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της πανδημικής κρίσης, η κυβέρνηση δεν βρίσκεται στη φάση της εμπιστοσύνης της πρώτης περιόδου του lockdown. Η – από όλες τις πλευρές παραδεκτή – αναγκαστική επανεκκίνηση της οικονομίας, έφερε αύξηση κρουσμάτων, έφερε και λάθη. Λάθη πολιτικής και λάθη επικοινωνίας. Η κριτική της αντιπολίτευσης βρήκε έδαφος σε κάποιους τομείς της κυβερνητικής πολιτικής (κυρίως στο άνοιγμα του τουρισμού και των σχολείων), όπως δυστυχώς βρήκε έδαφος και ο λαϊκισμός, η συνομωσιολογία και ο σκοταδισμός που ταλανίζουν την ελληνική κοινωνία δεκαετίες, πιο έντονα όμως τα τελευταία χρόνια. Η κοινή γνώμη κατά τη μεγάλη της πλειονότητα τηρεί τα μέτρα αλλά ανησυχεί, ενώ υπάρχουν και κάποιες μικρές εστίες που έχουν δει την προστασία της δημόσιας υγείας ως πεδίο αντίδρασης, είτε από άποψη, είτε από άγνοια και ανοησία.
Η κυβέρνηση γνωρίζει ότι η Ελλάδα, όπως και η Ευρώπη, θα βαδίσουν μαζί με τον κορονοϊό, κατά πάσα πιθανότητα χωρίς εμβόλιο τουλάχιστον ως τα μέσα του 2021, με την επιβολή ενός ακόμα γενικού lockdown να μην είναι εφικτή.
Στα ελληνοτουρκικά, ο κ. Μητσοτάκης δεν έχει παρασυρθεί από τον Ρ.Τ. Ερντογάν σε γαϊτανάκι φραστικών απειλών και εθνικιστικών κορωνών. Κινείται – όπως και όλη η κυβέρνηση – σε χαμηλούς τόνους, επιδεικνύει διπλωματική κινητικότητα και επιχειρησιακή ετοιμότητα, πιέζει την Τουρκία με συγκεκριμένες κινήσεις (υπογραφή ΑΟΖ με την Αίγυπτο, αμυντική συμφωνία με τη Γαλλία) χωρίς να ακολουθεί τη ρητορική έξαρση του Τούρκου προέδρου και προσβλέπει ότι με αυτή τη στρατηγική η Ελλάδα θα βγει κερδισμένη. Στην πραγματικότητα, διαχειρίζεται την πιο μακρά ελληνοτουρκική κρίση από το 1974 και μετά (είμαστε στον ένα μήνα και συνεχίζουμε).
Στην οικονομία, τα πράγματα το καλοκαίρι δεν πήγαν όπως τα περίμενε το οικονομικό επιτελείο, ωστόσο θα μπορούσαν να είχαν πάει και χειρότερα. Ο Τουρισμός κινήθηκε πιο χαμηλά από τις προσδοκίες κυβέρνησης και αγοράς, αλλά έφερε κάποια έσοδα και στήριξε κάποιες χιλιάδες θέσεις εργασίας. Στο τέλος του Σεπτεμβρίου, οι άνθρωποι του ελληνικού Τουρισμού θα είναι σε θέση να απαντήσουν στο ερώτημα αν έκαναν καλά που άνοιξαν τις επιχειρήσεις τους ή όχι. Το φθινόπωρο θα είναι πολύ δύσκολο και τα βασικά μεγέθη (ΑΕΠ, ανεργία, εξαγωγές) θα κινηθούν και πάλι χαμηλά, ενώ μεγάλη πίεση υφίσταται και το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η κυβέρνηση ευελπιστεί ότι με το πακέτο στήριξης προς επιχειρήσεις και εργαζόμενους (εξαγγελίες θα γίνουν το Σάββατο από τον πρωθυπουργό στο Forum της ΔΕΘ στη Θεσσαλονίκη) και την αύξηση της κινητικότητας στην οικονομία, εφόσον τα κρούσματα παραμείνουν ελεγχόμενα, η κατάσταση θα αρχίσει να βελτιώνεται και το κλείσιμο του έτους θα είναι καλύτερο από άλλες ευρωπαϊκές χώρες και μία καλή βάση για περαιτέρω βελτίωση το 2021.
Στο μεταναστευτικό, ο διπλός εμπρησμός στη Μόρια αφενός αναζωπύρωσε ένα μείζον πρόβλημα για την Ελλάδα, αφετέρου ανέκοψε μία δουλειά που είχε ξεκινήσει να γίνεται τους τελευταίους μήνες. Είναι χαρακτηριστικό, ότι το ξέσπασμα της κρίσης και της καταστροφής του καταυλισμού, ήρθε δύο ημέρες μετά τις ανακοινώσεις του υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου ότι κάτι ξεκινούσε να αλλάζει.
Ειδικότερα, το τρίμηνο Ιουνίου – Αυγούστου 2020 σημειώθηκε για πρώτη φορά θετικό ισοζύγιο αποχωρήσεων-αφίξεων μεταναστών στην Ελλάδα και καταγράφηκε μείωση κατά 89% των ροών, σε σύγκριση με το περυσινό καλοκαίρι. Ακόμα και στον τομέα της αποσυμφόρησης των νησιών υπήρξε μείωση των διαμενόντων στα Κέντρα Υποδοχής και Ταυτοποίησης κατά 38% αλλά και μείωση του αριθμού των ασυνόδευτων ανηλίκων κατά 54%, με τη μείωση στο σύνολο να φτάνει το 34%, ενώ προχωρούσαν και οι μετακινήσεις από τα νησιά προς την ηπειρωτική Ελλάδα. Οι εικόνες της Μόριας ωστόσο, μετά από τον διπλό εμπρησμό, έφεραν ξανά στην επικαιρότητα την «βόμβα του μεταναστευτικού», τις συνθήκες διαβίωσης των μεταναστών, «ξύπνησαν» αντανακλαστικά προηγούμενων μηνών και ετών και αποτελεί ερώτημα κατά πόσο θα βάλουν ή όχι φρένο στον κυβερνητικό σχεδιασμό.
Αν βάλει κανείς και τις πυρκαγιές του καλοκαιριού που αφενός αποτελούν διαχρονικά αποσταθεροποιητικό παράγοντα για κάθε κυβέρνηση, ειδικά με νωπές τις μνήμες της φονικής πυρκαγιάς στο Μάτι, αντιλαμβάνεται πως η κυβέρνηση είναι στην κυριολεξία αντιμέτωπη με ένα εκρηκτικό μείγμα προβλημάτων.
Το εξάμηνο που διανύουμε και οι επιδόσεις της σε αυτά τα μείζονα ζητήματα, θα κρίνουν πολλά.
Αν συνεχίσει να έχει την εμπιστοσύνη ή την ανοχή της πλειονότητας της κοινής γνώμης τον Δεκέμβριο του 2020 και η αξιωματική αντιπολίτευση συνεχίσει να κινείται σε ρηχά νερά, θα ξεκινήσει το 2021 έχοντας σημαντικά αποθέματα.
Αν στο διάστημα αυτό υπάρξουν ρωγμές στη σχέση της με την κοινή γνώμη, κλονιστεί η εικόνα της διαχειριστικής ικανότητας και η αξιωματική αντιπολίτευση αρχίζει και βρίσκει ερείσματα και δυναμώσει ο λόγος της, τότε το ξεκίνημα του 2021 θα βρει ένα διαφορετικό πολιτικό σκηνικό.
