«Ευρώπη: Μια ήπειρος χωρίς ηγεσία;» ήταν το κεντρικό θέμα της εκδήλωσης όπου μίλησε ο πρώην πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας στο ιστορικό πανεπιστήμιο της Γαλλίας Paris 1 Panthéon-Sorbonne. Η εκδήλωση διοργανώθηκε από την Σχολή Πολιτικών Επιστημών και το μεταπτυχιακό τμήμα Επικοινωνίας, Εξουσίας και Δημοσίων Ευρωπαικών Υποθέσεων.
Ο Αλ.Τσίπρας στην ομιλία του τόνισε: «Η Ευρώπη δεν είναι μια ήπειρος χωρίς ηγεσία, είναι μια ήπειρος με λάθος ηγεσία . Νεοσυντηρητική, νεοφιλελεύθερη, άτολμη και ανεπαρκή», υπογραμμίζοντας ότι «το σοβαρό κενό ηγεσίας στην ΕΕ υπονομεύει το μέλλον της Ευρώπης».
Όπως είπε, «οι αλλεπάλληλες κρίσεις ενίσχυσαν ραγδαία τις ακροδεξιές και νεοσυντηρητικές δυνάμεις της Ευρώπης – Επένδυσαν στον φόβο, αναδείχθηκαν πιο ισχυρές». Και πρόσθεσε: «Ορατός ο κίνδυνος η ακροδεξιά της Γαλλίας Γερμανίας Βρετανίας Ιταλίας να είναι στην ηγεσία της πιο στρατιωτικοποιημένης Ευρώπης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο».
«Η αριστερά είναι χρήσιμη στα δύσκολα» – «Νέος πατριωτισμός για δικαιοσύνη»
Στη συνέχεια, ο πρώην πρωθυπουργός αναφέρθηκε στην αριστερά, λέγοντας: «Για την κοινωνική πλειοψηφία, η αριστερά είναι χρήσιμη, ακόμη περισσότερο και ιδίως θα έλεγα, στα δύσκολα. Η αριστερά όμως που δεν το βάζει στα πόδια στις δυσκολίες».
«Πρέπει να κινητοποιηθούμε γύρω από έναν νέο πατριωτισμό για δικαιοσύνη στις χώρες μας. Έναν νέο πατριωτισμό που να είναι συμπεριληπτικός, ηθικός, οικονομικός και κοινωνικός. Έναν νέο πατριωτισμό βασισμένο στην αποφασιστικότητα να αντισταθούμε στα μεγάλα συμφέροντα των ισχυρών και των ολιγαρχών. Να τους κάνουμε να πληρώσουν. Και πέρα από τις χώρες μας, πρέπει να αγωνιστούμε για έναν νέο διεθνισμό και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, για την ειρήνη και ενάντια στην ακροδεξιά. Και να διεκδικήσουμε την ηγεσία της Ευρώπης», επισήμανε ο κ. Τσίπρας.
«Όσο ο κόσμος μας γίνεται ολοένα και πιο άνισος, πιο αυταρχικός, πιο βίαιος, εμείς πρέπει να ξαναθυμηθούμε τις μεγάλες εκείνες αξίες που κινητοποίησαν τους λαούς και έφεραν τις μεγάλες επαναστάσεις και τις μεγάλες αλλαγές στην ήπειρό μας», συμπλήρωσε.
Η Κομισιόν «η αριστερά είναι χρήσιμη»
Ακόμη, άσκηση δριμεία κριτική στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η Κομισιόν, τονίζοντας ότι «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή λειτουργεί όλο και πιο αυταρχικά. Η Πρόεδρος Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν εξελέγη από τους πολίτες. Διορίστηκε με παρασκηνιακές συμφωνίες, παρακάμπτοντας τη διαδικασία του Spitzenkandidaten. Και κυρίως δε φαίνεται να λογοδοτεί στους πολίτες αλλά στις μεγάλες πολυεθνικές του φαρμάκου και των όπλων. Το αποτέλεσμα; Απογοήτευση. Δυσαρέσκεια. Κρίση εμπιστοσύνης».
«Η αδυναμία της Ευρώπης να εμπνεύσει ή να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις μπροστά στις επαναλαμβανόμενες κρίσεις έχει αναδείξει ένα σοβαρό κενό ηγεσίας και κυρίως, οράματος. Αυτές οι κρίσεις υπονομεύουν το μέλλον της Ευρώπης και απειλούν τις κατακτήσεις των λαών της. Παράλληλα, οι ευρωπαϊκές ηγεσίες εμφανίζονται ως μέρος των κρίσεων, παρά ως μέρος της λύσης», σημείωσε.
Για τις ΗΠΑ
Όσον αφορά τις ΗΠΑ, είπε: «Γυρνάμε ξανά στην εποχή όπου το Διεθνές Δίκαιο δεν αποτελεί σημείο αναφοράς. Με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ να δηλώνει ξεκάθαρα, ότι αυτό που μετράει πια στον κόσμο μας είναι το «δίκαιο του ισχυρού».
Για την ακροδεξιά
«Η ακροδεξιά ενισχύεται ραγδαία. Και πρέπει να σκεφτούμε σοβαρά τι σημαίνει αυτό. Τον κίνδυνο σε λίγα χρόνια να έχουν θέση στην ηγεσία της πιο στρατιωτικοποιημένης Ευρώπης μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, όχι μόνο η Μελόνι, αλλά και η Λεπέν, όπως και οι ηγέτες της βρετανικής και της γερμανικής ακροδεξιάς. Είναι σαφές ότι από το 2008 και μετά μπήκαμε σε μια εποχή, πολλαπλών και αλληλένδετων κρίσεων και ανασφάλειας. Σε μια εποχή πολυκρίσης που οδήγησε σε ανασφάλεια και σε μια βαθύτατη αμφισβήτηση της δυνατότητας των δυτικών κρατών να προστατέψουν τους πολίτες τους», υπογράμμισε ο κ. Τσίπρας.
Και πρόσθεσε: «Από αυτές τις κρίσεις οι ακροδεξιές και νεοσυντηρητικές δυνάμεις της Ευρώπης, που επένδυσαν στον φόβο, αναδείχθηκαν πιο ισχυρές. Επέμειναν στην λιτότητα κατά τη διάρκεια της οικονομικής κρίσης επιδιώκοντας την εκδίωξη της Ελλάδας από την Ευρωζώνη. Απέτρεψαν οποιαδήποτε πρόταση αφορούσε το κοινό ευρωπαϊκό χρέος, την αναθεώρηση του Συμφώνου Σταθερότητας ή την φορολόγηση μεγάλων εταιριών για την εξασφάλιση ιδίων ευρωπαϊκών πόρων. Προώθησαν με κάθε τρόπο μεταναστευτικές πολιτικές που ακυρώνουν την ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και θέτουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές. Υποστήριξαν την εθνική περιχαράκωση με πιο χαρακτηριστικό αποτέλεσμα το Brexit. Υπονόμευσαν την πράσινη ατζέντα επιδιώκοντας είτε να ακυρωθεί είτε να επιβαρύνει τους πιο αδύναμους. Και στήριξαν τυφλά τις αμερικανικές επεμβάσεις με όλες τις τραγικές τους συνέπειες αποτρέποντας οποιαδήποτε συζήτηση για μια ισχυρή Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφαλείας, που θα καθιστούσε την Ευρώπη δύναμη ειρήνης και σταθερότητας».
Σημεία από την ομιλία του πρώην πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα:
-Η Σορβόννη, ιδιαίτερα για την αριστερά, κατέχει μια ξεχωριστή θέση στη μνήμη και την καρδιά μας. Όχι μόνο για το υψηλό επίπεδο εκπαίδευσης και έρευνας για το οποίο είστε γνωστοί σε ολόκληρο τον κόσμο. Αλλά και γιατί ήταν ακριβώς αυτό το πανεπιστήμιο που, τον Μάη του 1968, έγινε το συμβολικό επίκεντρο της εξέγερσης της γαλλικής νεολαίας απέναντι στο κατεστημένο. Νομίζω, ωστόσο, πως ούτε οι φοιτητές του Μάη του 68, που είχαν ως σύνθημα «η φαντασία στην Εξουσία», θα μπορούσαν να φανταστούν την εξέλιξη των καιρών μας. Γιατί αυτά που συμβαίνουν σήμερα στη διεθνή σκηνή ξεπερνούν κάθε φαντασία.
-Σήμερα βρισκόμαστε ξανά σε ένα σημείο καμπής στην Ιστορία, αλλά με τον άνεμο να φυσάει προς την αντίθετη κατεύθυνση – του αυταρχισμού, της γεωπολιτικής ανασφάλειας και των ακραίων ανισοτήτων. Όπου το κεντρικό διακύβευμα της Ευρώπης είναι η στρατιωτικοποίηση. Με τις κοινωνικές και περιφερειακές ανισότητες να εντείνονται. Με τους πλούσιους να συσσωρεύουν πρωτοφανή πλούτο και την πλειοψηφία να αδυνατεί να ανταπεξέλθει. Να εργάζεται διαρκώς περισσότερο, αλλά να αμείβεται ολοένα και λιγότερο.
-Στη Γαλλία, οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές που επέβαλε η κυβέρνηση γύρισαν μπούμερανγκ σε οικονομικό επίπεδο και δημιούργησαν βαθιά πολιτική αστάθεια μαζί με κοινωνική αναταραχή. Δεν μπορώ να μην επισημάνω την ειρωνεία ότι ο πρώην Πρωθυπουργός Μπαϊρού, που κατηγορούσε σφοδρά τη δική μου κυβέρνηση και προωθούσε τις νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις του ως μοναδική σωτηρία για τη Γαλλία, τελικά το μόνο που κατάφερε ήταν να δημιουργήσει ακόμη περισσότερη αστάθεια στη χώρα του.
-Με όλες τις κρίσεις που ανέφερα λοιπόν, θεωρώ ότι η Ευρώπη γυρίζει πίσω σε συνθήκες Μεσοπολέμου: οικονομική κρίση, κοινωνική διάλυση, πολιτική αδυναμία – με την ακροδεξιά στο προσκήνιο. Αυτή η ζοφερή κατάσταση δεν είναι απλώς σημείο των καιρών. Ούτε είναι απλώς ένα σημείο καμπής στην ιστορία. Είναι το άμεσο αποτέλεσμα των επιλογών των πολιτικών ηγεσιών της ηπείρου μας.
-Για να προσεγγίσω τον τίτλο της σημερινής μου ομιλίας, η απάντησή μου είναι πως: Όχι, η Ευρώπη δεν είναι μια ήπειρος χωρίς ηγεσία. Είναι μια ήπειρος με λάθος ηγεσία. Νεοσυντηρητική, νεοφιλελεύθερη, άτολμη και ανεπαρκή. Μια ηγεσία που πηγαίνει με κλειστά μάτια στα βράχια.
-Σε μια εποχή που οι ανισότητες διευρύνονται. Όσο ο κόσμος μας γίνεται ολοένα και πιο άνισος, πιο αυταρχικός, πιο βίαιος, εμείς πρέπει να ξαναθυμηθούμε τις μεγάλες εκείνες αξίες που κινητοποίησαν τους λαούς και έφεραν τις μεγάλες επαναστάσεις και τις μεγάλες αλλαγές στην ήπειρό μας Ισότητα- ελευθερία – αδελφοσύνη, όπως διακήρυτταν οι πρόγονοί σας. Δημοκρατία και κοινωνική δικαιοσύνη, αξίες για τις οποίες πολλοί αγωνίστηκαν σε κάθε γωνιά της Ευρώπης, όπου οι λαοί πήραν τις τύχες στα χέρια τους.
–Η αριστερά στην Ελλάδα ανέλαβε τη διακυβέρνηση σε μια οικονομία που είχε χάσει το 25% του ΑΕΠ της, όπως στις ΗΠΑ στην Μεγάλη Ύφεση του 1929, ενώ η ανεργία ήταν στο 26%. Δηλαδή σε μια χώρα που αντιμετώπιζε ανθρωπιστική κρίση. Καταφέραμε, όμως, να βγάλουμε την πατρίδα μας από αυτήν τη κρίση, να επιστρέψουμε στην ανάπτυξη, να ρυθμίσουμε το χρέος της, ώστε σήμερα να είναι προστατευμένη από τις διεθνείς αγορές. Το πιο σημαντικό όμως είναι ότι το πετύχαμε προστατεύοντας ταυτόχρονα τους πιο κοινωνικά αδύναμους.
-Για την κοινωνική πλειοψηφία, η αριστερά είναι χρήσιμη, ακόμη περισσότερο και ιδίως θα έλεγα, στα δύσκολα. Η αριστερά όμως που δεν το βάζει στα πόδια στις δυσκολίες. Η αριστερά που πατάει τα πόδια της στη γη και δεν αρκείται να διαμαρτύρεται, να καταγγέλλει και να αντιστέκεται, αλλά τολμά να πάρει την ευθύνη της διακυβέρνησης προκειμένου να υπηρετήσει τα συμφέροντα των πολλών.
-Η Αριστερά χρειάζεται για να βγάλει την κοινωνία και τη χώρα από την κρίση, εξασφαλίζοντας ότι τα βάρη θα διανεμηθούν δίκαια αντί να μετακυλίονται στους μισθωτούς, στους νέους και στους συνταξιούχους.
Όπως πρότεινε πρόσφατα ο Γκαμπριέλ Ζουκμάν, χρειαζόμαστε ένα φόρο πλούτου προσαρμοσμένο στον 21ο αιώνα
–Απέναντι στο νεοφιλελεύθερο σύστημα. Αλλά και απέναντι στο ακόμη χειρότερο της ακροδεξιάς που μας απειλεί να το αντικαταστήσει, η απάντηση δε μπορεί να είναι η φυγή από τη πραγματικότητα. Είναι η κινητοποίηση των κοινωνιών μας. Πρέπει να κινητοποιηθούμε γύρω από έναν νέο πατριωτισμό για δικαιοσύνη στις χώρες μας. Έναν νέο πατριωτισμό που να είναι συμπεριληπτικός, ηθικός, οικονομικός και κοινωνικός. Έναν νέο πατριωτισμό βασισμένο στην αποφασιστικότητα να αντισταθούμε στα μεγάλα συμφέροντα των ισχυρών και των ολιγαρχών. Να τους κάνουμε να πληρώσουν. Και να διεκδικήσουμε την ηγεσία της Ευρώπης.
–Να αναβιώσουμε σήμερα το παλιό σύνθημα του Μάη του ’68: Είμαστε ρεαλιστές, επιδιώκουμε το αδύνατο. Και να σταθούμε απέναντι στην προσπάθεια των κυρίαρχων ελίτ, πολιτικών ηγεσιών να αποφασίζουν αυτές τι είναι αδύνατο.
