«Ρήτρα διαφυγής», δηλαδή δημοσιονομική ευελιξία στα Κράτη Μέλη της ΕΕ, για δαπάνες πολιτικής προστασίας, ανθεκτικότητας δικτύων και υποδομών, προσλήψεις πυροσβεστών και πολιτικού προσωπικού για την πρόληψη και αποκατάσταση, αντίστοιχη προς την «αμυντική ρήτρα», ζήτησε σήμερα ο Νικόλας Φαραντούρης. Την πρόταση κατέθεσε κατά την συνεδρίαση της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, όπως άλλωστε είχε προαναγγείλει στην ομιλία του στο συνέδριο του Economist στη Θεσσαλονίκη την περασμένη Παρασκευή.
Ο ευρωβουλευτής και μέλος των επιτροπών Προϋπολογισμού, Ασφάλειας & Άμυνας και Περιβάλλοντος επικαλέστηκε τις πρόσφατες καταστροφικές πυρκαγιές στην Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη και άλλες θεομηνίες και φυσικές καταστροφές, το συνολικό κόστος των οποίων ξεπέρασε τα €20 δισ. για το 2024-2025.
«Ενώ η Ευρώπη θρηνεί νεκρούς από φυσικές καταστροφές, πυρκαγιές και πλημμύρες, οι ευρωπαϊκές δημοσιονομικές προτεραιότητες παραμένουν αναστραμμένες. Η ΕΕ ενεργοποιεί «ρήτρες διαφυγής» για την «εξωτερική ασφάλεια» και άμυνα, αλλά όχι για την «εσωτερική ασφάλεια», την ανθεκτικότητα, την πρόληψη και αποκατάσταση», τόνισε κατά την ομιλία του στην Ολομέλεια ο Έλληνας ευρωβουλευτής και πανεπιστημιακός.
ΣτρασβούργοΤΩΡΑ: Ζήτησα «#ρήτρα_διαφυγής» από τους αυστηρούς δημοσιονομικούς κανόνες για να μπορέσουν οι χώρες του Νότου όπως Ελλάδα & Κύπρος να επενδύσουν σε #πρόληψη #αποκατάσταση #ανθεκτικότητα και ανθρώπινους πόρους. #Ασφάλεια δεν είναι μόνο όπλα, είναι και όλα τα παραπάνω. pic.twitter.com/0NFAVxdX1H
— Νικόλας Φαραντούρης / Nikolas Farantouris (@NFarantouris) September 9, 2025
Η «ρήτρα διαφυγής» για δαπάνες στην ασφάλεια & άμυνα
Τον Ιούλιο 2025, 15 κράτη-μέλη, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, έλαβαν έγκριση για ενεργοποίηση της εθνικής «ρήτρας διαφυγής» των δημοσιονομικών κανόνων, επιτρέποντας επιπλέον αμυντικές δαπάνες έως 1,5% του ΑΕΠ ετησίως για τέσσερα χρόνια.
Όπως επισημαίνει ο Ν. Φαραντούρης, «η παραδοξότητα είναι εμφανής: ενώ η «εξωτερική ασφάλεια» δικαιολογεί χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων, η ανθεκτικότητα (resilience), η πρόληψη και αποκατάσταση, με άλλα λόγια η «εσωτερική ασφάλεια» που απειλεί άμεσα τις ζωές των πολιτών, παραμένει υποταγμένη στη δημοσιονομική πειθαρχία».
«Οικονομία πρόληψης»: καθαρές θέσεις εργασίας, μείωση εκπομπών, ανθεκτικότητα
Σύμφωνα με στοιχεία που κατέθεσε ο Ν. Φαραντούρης, κάθε ευρώ που επενδύεται στην πρόληψη «αγοράζει» πολλαπλάσια εξοικονόμηση σε αποζημιώσεις και ανακατασκευές. Εξάλλου, σύμφωνα με μελέτες της ΕΕ, οι επενδύσεις πρόληψης μπορούν να δημιουργήσουν έως 500.000 θέσεις εργασίας στην ΕΕ έως το 2050. Οι επενδύσεις σε πρόληψη και αποκατάσταση είναι επενδύσεις που «πληρώνουν διπλά»: προστατεύουν από κινδύνους και μειώνουν τις αιτίες τους.
Σε δηλώσεις του από το Στρασβούργο, ο Νικόλας Φαραντούρης τόνισε: «Η ασφάλεια της Ευρώπης είναι αδιαίρετη και περιλαμβάνει τόσο την εξωτερική όσο και την εσωτερική διάσταση. Οι εσωτερικές ανάγκες ξεπερνούν κατά πολύ το πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου της ΕΕ. Τα κράτη έχουν ανάγκη από εκτεταμένες δημόσιες δαπάνες και επενδύσεις για την βελτίωση των δυνατοτήτων ετοιμότητας και απόκρισης. Αυτή η δυνατότητα πρέπει να τους δοθεί από την ΕΕ. Γι’ αυτό προτείνω την ενεργοποίηση της «ρήτρας διαφυγής» από τους στενούς δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ, ώστε να δοθεί στα Κράτη Μέλη η δημοσιονομική ανάσα για δημόσιες δαπάνες και επενδύσεις, μεταξύ άλλων, για την ενίσχυση των πυροσβεστών και του ανθρωπίνου δυναμικού στην αντιμετώπιση των πυρκαγιών, για ανθεκτικές υποδομές, για σύγχρονο εξοπλισμό και, φυσικά, για την επαρκή και έγκαιρη οικονομική στήριξη κρατών όπως Ελλάδα και Κύπρος που πλήττονται από τέτοια ακραία φαινόμενα.»
