Σε μία συγκυρία που η ελληνική εξωτερική πολιτική δέχεται κριτική από πολλές και διαφορετικές πλευρές, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε χθες τη δημιουργία δύο νέων Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων.
Αν και η διακήρυξη των πάρκων δεν συνιστά άσκηση εθνικής κυριαρχίας, εντούτοις η Τουρκία αντέδρασε συνδέοντας ένα περιβαλλοντικό θέμα με τις δικές της αμφισβητήσεις και αφετέρου δείχνοντας την πρόθεση της κάθε κίνησης της Ελλάδας να περνάει από την έγκρισή της, κάτι που φυσικά βρήκε την άμεση και σκληρή απάντηση της ελληνικής κυβέρνησης.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρωθυπουργός παρουσίασε τη δημιουργία των δύο πάρκων μιλώντας σε πρώτο ενικό, ενώ ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Παύλος Μαρινάκης, στη δήλωσή του έδωσε εσωτερικές προεκτάσεις, σημειώνοντας: «Tο γεγονός ότι βγάζει ανακοίνωση η Τουρκία είναι μία απάντηση σε αυτούς που μιλάνε για ενδοτική πολιτική της χώρας. Θα έπρεπε να προβληματίσει κάποιους τζάμπα πατριώτες εντός συνόρων».
Η ανακήρυξη γίνεται σε μία συγκυρία που η Ελλάδα επεξεργάζεται την απάντησή της στις διακοινώσεις της Λιβύης, που συμπεριφέρεται σαν ενεργούμενο της Άγκυρας.
Στο μήνυμά του ο πρωθυπουργός ανέφερε: «Τον περασμένο μήνα, στη Διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς, στις μεσογειακές ακτές της Γαλλίας, έδωσα μια υπόσχεση – να τιμήσω αυτήν τη μοναδική θαλάσσια κληρονομιά και να την προστατεύσω για τις επόμενες γενιές. Σήμερα, υλοποιώ την υπόσχεση με τη δημιουργία δύο νέων Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων – ενός στο Ιόνιο Πέλαγος και ενός στις Νότιες Κυκλάδες, στο μοναδικό Αιγαίο. Τα πάρκα αυτά θα είναι από τις μεγαλύτερες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές σε ολόκληρη τη Μεσόγειο. Θα μας επιτρέψουν να επιτύχουμε τον στόχο της προστασίας του 30% των χωρικών υδάτων μας έως το 2030, πολύ νωρίτερα από το προβλεπόμενο».
Αντιδρά η Άγκυρα
Άμεση ήταν η αντίδραση της Τουρκίας, η οποία υποστηρίζει ότι η πρωτοβουλία δεν παράγει νομικά αποτελέσματα στα ζητήματα κυριαρχίας στο Αιγαίο. Το τουρκικό ΥΠΕΞ παραπέμπει και σε προηγούμενη ανακοίνωσή του (Απρίλιος 2024), υπογραμμίζοντας ότι δεν έχουν μεταβιβαστεί με διεθνείς συμφωνίες στην Ελλάδα όλοι οι γεωγραφικοί σχηματισμοί. Αναφέρει ακόμη το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών: «Οι μονομερείς ενέργειες θα πρέπει να αποφεύγονται σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες, όπως το Αιγαίο και η Μεσόγειος. Η Τουρκία θα ανακοινώσει επίσης τα έργα της που αποσκοπούν στην προστασία του περιβάλλοντος στις θαλάσσιες περιοχές τις επόμενες ημέρες. Με την ευκαιρία δηλώνουμε ότι η Τουρκία διατηρεί τη θέση της ότι θα πρέπει να υιοθετηθεί μια ειλικρινής και ολοκληρωμένη προσέγγιση για την επίλυση των ζητημάτων με βάση το διεθνές δίκαιο, την ισότητα και την καλή γειτονία, στο πλαίσιο της Διακήρυξης των Αθηνών για τις Φιλικές Σχέσεις και την Καλή Γειτονία της 7ης Δεκεμβρίου 2023, η οποία αντικατοπτρίζει το πνεύμα που και οι δύο πλευρές επιθυμούν να διατηρήσουν στις σχέσεις τους με την Ελλάδα».
Τι απαντά η Αθήνα
Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος απέρριψε τις αιτιάσεις της Άγκυρας, ξεκαθαρίζοντας: «Μπορεί να θεωρεί ό,τι θέλει η Τουρκία περί γκριζαρίσματος, αλλά εμείς δεν το δεχόμαστε αυτό. Δεν θεωρούμε ότι υπάρχουν γκρίζες ζώνες. Οπότε είναι κάτι το οποίο στη χώρα μας δεν πρόκειται να την επηρεάσει ούτε πρόκειται να αλλάξει την πολιτική της». Το ΥΠΕΞ Ανακοίνωση εξέδωσε αυτήν τη φορά και το υπουργείο Εξωτερικών που επίσης ξεκαθαρίζει: «Η καθιέρωση των Εθνικών Θαλάσσιων Πάρκων στο Ιόνιο και στο Αιγαίο Πέλαγος γίνεται με αμιγώς περιβαλλοντικά κριτήρια σε περιοχές ελληνικής κυριαρχίας. Αναφορές σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες είναι εντελώς ανεδαφικές».
Απαντά στις γενικότερες αιτιάσεις της Άγκυρας: «Το νομικό καθεστώς στο Αιγαίο είναι ξεκάθαρο. Η ελληνική κυριαρχία στην περιοχή αυτή ορίζεται σαφώς και οριστικώς από διεθνή συμβατικά κείμενα». Όσο για το συνολικό πλαίσιο που έβαλε στη δική της ανακοίνωση η Άγκυρα, επικαλούμενη και τη Διακήρυξη των Αθηνών σημειώνει: «Η Ελλάδα τάσσεται παγίως υπέρ του διαλόγου με την Τουρκία, με στόχο τη διευθέτηση της μοναδικής ελληνοτουρκικής διαφοράς, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, αυτή της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μεταξύ των δύο χωρών. Η άσκηση των δικαιωμάτων που απορρέουν από την ελληνική κυριαρχία δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης»
