Να δώσει με συνοπτικές διαδικασίες τέλος στη νέα κρίση που ταλανίζει την κυβέρνηση επιχειρεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης με την απόφασή του να ανακοινώσει μέσα σε λιγότερο από ένα 24ωρο τους αντικαταστάτες του Μάκη Βορίδη και τριών υφυπουργών, τους οποίους και «παραίτησε» για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ.
Στόχος να σταματήσει η σεναριολογία για ευρύτερο ανασχηματισμό, αλλά και η συζήτηση περί κρίσης που προκαλεί προσωπική φθορά στο πρόσωπο του πρωθυπουργού και θα μπορούσε να ανοίξει τον δρόμο ακόμη και για πρόωρες εκλογές.
Ωστόσο οι αποκαλύψεις που έρχονται συνεχώς στο φως για το «πάρτι» που είχε στηθεί στον ΟΠΕΚΕΠΕ, με διαλόγους – φωτιά να καίνε τους Αυγενάκη και Βορίδη, δείχνουν ότι δεν θα τελειώσει γρήγορα η νέα γαλάζια κρίση.
Ποιοι μπήκαν στην κυβέρνηση – Τα πρόσωπα και τα μηνύματα
Στη θέση του Μάκη Βορίδη στο υπουργείο Μετανάστευσης και Ασύλου τοποθετείται ο Θάνος Πλεύρης, με σαφές μήνυμα συνέχειας στη σκληρή γραμμή της κυβέρνησης στο μεταναστευτικό.
Όπως έγινε γνωστό, το πρώτο του ταξίδι θα είναι στη Λιβύη, μαζί με Ευρωπαίους ομολόγους και τον αρμόδιο Επίτροπο, στο πλαίσιο αναζήτησης λύσεων για την επιτήρηση των μεταναστευτικών ροών από τις ανατολικές ακτές.
Ο Χάρης Θεοχάρης, με θητεία σε Τουρισμό και Οικονομία, αναλαμβάνει υφυπουργός Εξωτερικών, σε μια κίνηση που δίνει ισορροπία στο σχήμα. Θα αναλάβει την οικονομική διπλωματία.
Ο Γιάννης Ανδριανός, βουλευτής Αργολίδας και παλαιό στέλεχος της ΝΔ (με καίριους ρόλους στην επικοινωνία της κυβέρνησης επί Κώστα Καραμανλή), τοποθετείται υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης – σε ένα πόστο καίριο, λόγω της προέλευσης του σκανδάλου.
Η τέταρτη αλλαγή αφορά τον Χρήστο Δερμεντζόπουλο, βουλευτή Έβρου, ο οποίος γίνεται υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Είναι ο νεότερος σε ηλικία από τους τέσσερις και συμβολίζει την ανανέωση αλλά και την περιφερειακή ενίσχυση της κυβέρνησης. Να θυμίσουμε ότι ο Έβρος έλειπε από τον προηγούμενο ανασχηματισμό.
Η ορκωμοσία θα γίνει τη Δευτέρα 30 Ιουνίου στις 10:00, παρουσία του Προέδρου της Δημοκρατίας, ενώ στις 12:00 θα συνεδριάσει υπό τον Πρωθυπουργό το Υπουργικό Συμβούλιο.
Μήνυμα σταθερότητας ή αναδίπλωσης;
Σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, ο Μητσοτάκης επιχειρεί να δώσει την εικόνα ότι η κυβέρνηση συνεχίζει χωρίς ρήγματα, αλλάζοντας πρόσωπα χωρίς να μεταβάλλει πολιτικές. Ωστόσο, η επιλογή Πλεύρη εκλαμβάνεται ως σαφής προσπάθεια να συγκρατηθεί η δεξιά πτέρυγα του κόμματος, ενόψει πιθανών εσωκομματικών τριγμών.
Η ενσωμάτωση βουλευτών όπως ο Δερμεντζόπουλος, με μικρή κοινοβουλευτική εμπειρία, ερμηνεύεται επίσης ως σήμα στήριξης σε νέα στελέχη, ενόψει ανασύνταξης εντός της Νέας Δημοκρατίας.
Προανακριτική ή εξεταστική;
Το ερώτημα που τώρα απασχολεί το πολιτικό σκηνικό είναι αν η Νέα Δημοκρατία θα αποδεχθεί τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής για το σκάνδαλο.
Το ενδεχόμενο εξετάζεται πια σοβαρά, καθώς η κυβέρνηση επιχειρεί να ελέγξει την πρωτοβουλία των κινήσεων, γνωρίζοντας ότι η αντιπολίτευση θα καταθέσει δική της πρόταση.
Η κυβερνητική γραμμή είναι πως το πρόβλημα είναι διαχρονικό και διακομματικό, με ρίζες προ του 2019. Γι’ αυτό και δεν αποκλείεται τελικά να προκριθεί Εξεταστική Επιτροπή, που θα καλύπτει μεγαλύτερο χρονικό φάσμα και όχι μόνο τη σημερινή κυβερνητική θητεία.
Τα πυρά της αντιπολίτευσης
Η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ έχει πυροδοτήσει σφοδρές αντιδράσεις από τα κόμματα της αντιπολίτευσης, που καταγγέλλουν εκτεταμένο δίκτυο διαφθοράς με κυβερνητική κάλυψη, ζητώντας την πλήρη διαλεύκανση της υπόθεσης και την απόδοση πολιτικών – αλλά και ποινικών – ευθυνών.
Το ΠΑΣΟΚ – Κίνημα Αλλαγής ανεβάζει τους τόνους, καταγγέλλοντας ότι η υπόθεση συνιστά την πιο χαρακτηριστική εκδήλωση της παλινόρθωσης του πελατειακού κράτους. Ο εκπρόσωπος Τύπου, Κώστας Τσουκαλάς, επιτέθηκε προσωπικά στον πρωθυπουργό, υποστηρίζοντας ότι η Νέα Δημοκρατία, αντί για την «τεχνοκρατική διακυβέρνηση» που υποσχέθηκε, επανέφερε «τη διαφθορά και την εξουσιαστική αλαζονεία», εξαπατώντας τον ελληνικό λαό.
Ο ΣΥΡΙΖΑ ξεκαθάρισε ότι θα αξιοποιήσει όλα τα κοινοβουλευτικά μέσα για να αποκαλυφθεί το εύρος του σκανδάλου. Το κόμμα προσανατολίζεται σε πρόταση σύστασης Προανακριτικής Επιτροπής, ώστε να διερευνηθούν τόσο οι διοικητικές παρατυπίες όσο και η τυχόν ποινική εμπλοκή πολιτικών προσώπων.
Το ΚΚΕ επεσήμανε ότι η κυβέρνηση είναι βαθιά γελασμένη αν πιστεύει ότι μπορεί να ξεπλύνει τις ευθύνες της μέσω των παραιτήσεων. «Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν αφορά μόνο τους εμπλεκόμενους υπουργούς ή όσους οι συνομιλίες καταγράφονται στη δικογραφία. Είναι αποτέλεσμα μιας συνολικότερης λογικής διαχείρισης των αγροτικών ενισχύσεων με όρους πελατειακούς και ρουσφετολογικούς», ανέφερε σε ανακοίνωσή του το κόμμα.
Ο πρόεδρος της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκος Βελόπουλος, υποστήριξε ότι αν δεν υπήρχε Ευρωπαία εισαγγελέας να ερευνά το σκάνδαλο η κυβέρνηση θα το είχε ήδη θάψει,
Σφοδρή επίθεση εξαπέλυσε και η επικεφαλής της Πλεύσης Ελευθερίας, Ζωή Κωνσταντοπούλου, κατηγορώντας την κυβέρνηση ότι επιχειρεί να διαχειριστεί ένα δομικό σκάνδαλο με «δειγματοληπτικές παραιτήσεις». Όπως είπε, η αποπομπή τεσσάρων προσώπων δεν αρκεί για να καλύψει μια υπόθεση που αγγίζει, όπως τόνισε, «την καρδιά του επιτελικού κράτους».
Η επόμενη μέρα
Η επιλογή Μητσοτάκη να «κλείσει γρήγορα το μέτωπο» με τέσσερις στοχευμένες αλλαγές στέλνει διπλό μήνυμα: ελέγχου της κατάστασης αλλά και ανάγκης εσωτερικής συσπείρωσης. Όμως η υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ αποδεικνύεται βαθύτερη, με το πολιτικό κόστος να παραμένει ανοικτό, και την πίεση από την αντιπολίτευση να αυξάνεται δραματικά.
Αν ο πρωθυπουργός μπορεί να αντιστρέψει την εικόνα ή απλώς καθυστερεί το αναπόφευκτο, θα φανεί σύντομα.
