Συναντήθηκαν μεν αλλά χωρίς να βγει «λευκός καπνός» για την οριστική ημερομηνία διεξαγωγής του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας – Τουρκίας (ΑΣΣ) ο Υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γραπετρίτης με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν στην Αττάλεια.
Οι δύο ΥΠΕΞ , σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, συναντήθηκαν την Πέμπτη (15/5) στο περιθώριο της άτυπης Συνόδου Υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ και συζήτησαν για το επικείμενο ΑΣΣ Ελλάδας- Τουρκίας χωρίς να οριστικοποιηθεί ημερομηνία όπως διεμήνυσαν από την Βας. Σοφίας προ ημερών.
Ωστόσο, κατά τις ίδιες πληροφορίες, συμφώνησαν την συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Τούρκο Πρόεδρο, την Θετική Ατζέντα και τον Πολιτικό Διάλογο των οποίων η ημερομηνίες διεξαγωγής αναμένεται να ανακοινωθεί εντός των επόμενων ημερών.
Καλά πληροφορημένες πηγές της «Ν», σχετικά με την ημερομηνία διεξαγωγής του ΑΣΣ, ανέφεραν ότι δεν αποκλείεται να διεξαχθεί εντός του Ιουλίου ωστόσο αυτό αναμένεται να διαφανεί από τη συνάντηση που θα πραγματοποιήσουν οι δύο χώρες στο περιθώριο του Πολιτικού Διαλόγου που ενδέχεται να πραγματοποιηθεί εάν όχι τέλη Μαϊου, εντός του Ιουνίου.
Η εν λόγω συνάντηση, κατά τις ίδιες πληροφορίες, θα πραγματοποιηθεί σε επίπεδο Υφυπουργών Εξωτερικών με επικεφαλής, μεταξύ άλλων, την Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου.
Τι πιθανότερο «σενάριο» θέλει να πραγματοποιείται αρχές του Ιουνίου, καθώς στις 24-26 του ιδίου μήνα θα πραγματοποιηθεί η Σύνοδος του ΝΑΤΟ στη Χάγη σε επίπεδο αρχηγών κρατών – μελών της Συμμαχίας.
Οι 3 πυλώνες του Πολιτικού Διαλόγου
Ο Πολιτικός Διάλογος μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας αποτελεί έναν θεσμοθετημένο μηχανισμό διμερούς επικοινωνίας που αποσκοπεί στη διατήρηση ανοιχτών διαύλων επαφής και στην αποκλιμάκωση των εντάσεων στο πλαίσιο των σύνθετων ελληνοτουρκικών σχέσεων.
Περιλαμβάνει τρείς βασικούς πυλώνες, όπως αυτοί αφορούν διαβουλεύσεις σε επίπεδο υπουργείων Εξωτερικών, ανταλλαγές απόψεων για ζητήματα διμερούς και περιφερειακού ενδιαφέροντος, καθώς και τα Μέτρα Οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) μέσω πολιτικών και τεχνικών συναντήσεων.
Η σημασία του έγκειται στην προώθηση της σταθερότητας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, ενισχύοντας τον διάλογο έναντι της αντιπαράθεσης και διαμορφώνοντας τις προϋποθέσεις για τη μελλοντική επίλυση διαφορών, με βάση το διεθνές δίκαιο και τον σεβασμό της κυριαρχίας.
Η μόνη διαφορά
Το μόνο σίγουρο είναι πως και οι δύο πλευρές συμφωνούν ότι διαφωνούν σε θέματα μείζονος σημασίας, όπως είναι η οριοθέτηση Αποκλειστική Οικονομικής ζώνης (ΑΟΖ), αλλά προσβλέπουν στο θετικό και ήρεμο κλίμα στις μεταξύ του σχέσεις με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να εμφανίζεται συγκρατημένα αισιόδοξος και τον Ταγίπ Ερντογάν αμετακίνητο από τι πάγιες «μαξιμαλιστικές» του διαθέσεις.
Την ίδια στιγμή και ενόσω ο πρωθυπουργός μεταφέρει το… μήνυμα προς τη διεθνή κοινότητα (βλέπε Αίγυπτο, Ιταλία, Γερμανία) πως χρήζει ιδιαίτερης σημασίας η μονομερής σχέση κάθε κράτους μέλους της ΕΕ με τρίτες χώρες -όπως με την Τουρκία- αναφορικά με την ευρωπαϊκή άμυνα και ασφάλεια, η Τουρκία φαίνεται να κερδίζει έδαφος.
Αναφορικά με το θέμα ο ίδιος ο πρωθυπουργός στη σειρά διπλωματικών ταξιδιών που πραγματοποίησε χτύπησε το «καμπανάκι» λέγοντας -τόσο στην Τζόρτζια Μελόνι όσο και στον Φρίντριχ Μερτς- πως «πρέπει να ενισχύσουμε την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, αλλά έχουμε την ευθύνη να επιλέξουμε προσεκτικά τους συνομιλητές μας στο πεδίο αυτό. Θα πρέπει να ευθυγραμμίζονται με την ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική, διαφορετικά θα τίθενται σε κίνδυνο συμφέροντα ασφάλειας των επιμέρους κρατών μελών, όσο τελικά, όμως, και η αυτονομία και η ίδια η αξιοπιστία της Ευρώπης».
Το «εγκώμιο» Ρούτε για τον Ερντογάν
Ταυτόχρονα όμως η Τουρκία φαίνεται να κερδίζει έδαφος -για την ώρα τουλάχιστον- με τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε να πλέκει το εγκώμιο του Ερντογάν από την Τουρκία όπου βρισκόταν για την άτυπη σύνοδο των υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ, στην Αττάλεια, χαρακτηρίζοντάς τον ως επί μακρόν φίλο του και απίστευτο ηγέτη εντός της Συμμαχίας και κάποιος που χαίρει πραγματικού σεβασμού από τους συναδέλφους του.
Στην ίδια γραμμή δηλαδή με τον Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος στην συνάντησή του με τον Μπενιαμιν Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο, τον είχε αποκαλέσει «δυνατό και έξυπνο άνθρωπο» με τον οποίο έχει πολύ καλές σχέσεις με και τον αγαπά όπως αυτός.
Ενδεχομένως ο Ρούτε να «παραβλέπει» τις διαθέσεις Ερντογάν αλλά και τη επιθετική ρητορική εναντίον κράτους – μέλους της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας που δαπανά περίπου το 3,1% του ΑΕΠ της για άμυνα, (τοποθετώντας την στην 2η θέση στην Ευρώπη, μετά την Πολωνία (3,83%) και μπροστά από χώρες όπως η Εσθονία, η Σερβία και η Λιθουανία) αλλά και με μία Πολεμική Αεροπορία από τις ισχυρότερες στο ΝΑΤΟ που την κατατάσσει στην 16η θέση παγκοσμίως και 3η στην ΕΕ.
Πολλώ δε μάλλον όταν διατίθεται να δαπανήσει περί τα 28 δις σε ένα πολυετές πρόγραμμα άμυνας στο πλαίσιο της «Ατζέντας 2030».
Άλλωστε ο ίδιος ο Μαρκ Ρούτε στην επίσημη επίσκεψη που πραγματοποίησε στην Αθήνα όχι μόνο συνεχάρη την Ελλάδα για τη βοήθειά της από την πρώτη κιόλας στιγμή στην Ουκρανία, αλλά χαιρέτισε ότι η Αθήνα, όπως είπε, θα συνδράμει στην εκπαίδευση πιλότων και τεχνικών για μαχητικά αεροσκάφη F-16.
Θέματα άμυνας συζητήθηκαν, μεταξύ άλλων και στην σύνοδο της Στρατιωτικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) σε επίπεδο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων των Ενόπλων Δυνάμεων (European Union Military Committee – EUMC) στις Βρυξέλλες την Πέμπτη, παρουσία του Αρχηγού του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας Στρατηγόυ Δημήτριου Χούπη.
Ωστόσο το θέμα της άμυνας αναμένεται να συζητηθεί τελικώς και οριστικώς τόσο στην Σύνοδο της Χάγης τον Ιούνιο όσο και στα επόμενα Ευρωπαϊκά Συμβούλια όπου αναμένεται να τεθούν επί τάπητος οι απαραίτητες διευκρινήσεις αναφορικά με το ReArm Europe και την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία.
Στις ΗΠΑ ο Κ. Μητσοτάκης
Υπενθυμίζεται ότι ο πρωθυπουργός βρίσκεται ήδη στις ΗΠΑ, με κυβερνητικά στελέχη να διαψεύδουν πως αναμέν εται επίσκεψη στον Λευκό Οίκο, αλλά θα προεδρεύσει και θα μιλήσει στη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ του οποίου την προεδρία έχει αναλάβει η Ελλάδα από την 1η Μαΐου 2025 για έναν μήνα.
