Η ετήσια έρευνα Democracy Perception Index 2025, που καλύπτει 86 χώρες και χιλιάδες ερωτηθέντες σε όλα τα γεωπολιτικά μπλοκ, δείχνει ένα ξεκάθαρο παγκόσμιο συμπέρασμα: η δημοκρατία παραμένει βαθιά ριζωμένη στην καρδιά των κοινωνιών.
Όμως δύο χώρες ξεχωρίζουν εντυπωσιακά – η Ελλάδα και η Τουρκία, οι οποίες καταγράφουν τα υψηλότερα ποσοστά παγκοσμίως στη σημασία που αποδίδουν οι πολίτες τους στο δημοκρατικό πολίτευμα.
Στην ερώτηση «Πόσο σημαντική θεωρείτε τη δημοκρατία», το 89% των Ελλήνων και το 87% των Τούρκων απαντούν εξαιρετικά/πολύ σημαντική. Παρότι η υποστήριξη στη δημοκρατία είναι συντριπτική, οι πολίτες παγκοσμίως έχουν διαφορετικές αντιλήψεις για το ποιος είναι ο βασικός σκοπός της.
Στο 52% των χωρών, η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου αναδείχθηκε ως κύρια αποστολή της δημοκρατίας. Αντίθετα, μόνο το 19% βλέπει ως κύριο στόχο την ελευθερία επιλογής κυβέρνησης και μόλις το 16% δίνει προτεραιότητα στην προστασία ατομικών ελευθεριών.
Οι Έλληνες αντιδρούν στις στρατιωτικές δαπάνες
Η Ελλάδα κατατάσσεται μεταξύ των χωρών με χαμηλή στήριξη στην αύξηση των αμυντικών δαπανών, ειδικά αν αυτό σημαίνει υψηλότερη φορολογία ή περικοπές σε άλλους τομείς. Αυτό είναι ίσως αναμενόμενο δεδομένου ότι οι αμυντικές δαπάνες είναι ήδη εξαιρετικά υψηλές ως ποσοστό του ΑΕΠ στη χώρα μας.
Μαζί με τη Γαλλία, την Ιταλία, την Αυστρία και το Βέλγιο, η πλειονότητα των Ελλήνων απορρίπτει την ιδέα ενίσχυσης των εξοπλισμών με κόστος για την κοινωνική πολιτική.
Αντιθέτως, χώρες όπως η Πολωνία, η Ουκρανία, η Νορβηγία και η Φινλανδία εμφανίζονται υπέρμαχοι της στρατιωτικής ενίσχυσης.
Αλλά είναι πρόθυμοι να πολεμήσουν
Την ίδια στιγμή, όμως, η Ελλάδα καταγράφει από τα υψηλότερα ποσοστά προθυμίας για προσωπική υπεράσπιση της πατρίδας σε περίπτωση επίθεσης. Μαζί με τη Νορβηγία και τη Σουηδία, βρίσκεται στην κορυφή της Ευρώπης.
Συγκριτικά, χώρες όπως η Μολδαβία, η Γαλλία, το Βέλγιο και η Ιταλία καταγράφουν αισθητά χαμηλότερα ποσοστά προθυμίας.
Η δημοκρατία υπό πίεση, αλλά ζωντανή
Σε μια εποχή αυξανόμενης πολυπολικότητας, επιστροφής των αυταρχικών προτύπων και διαρκών κρίσεων, η έρευνα καταρρίπτει τον μύθο της παγκόσμιας απομάκρυνσης από τη δημοκρατία. Στο σύνολο σχεδόν των χωρών, η πλειοψηφία των πολιτών δηλώνει πως θεωρεί τη δημοκρατία “πολύ” ή “εξαιρετικά” σημαντική.
Στην πράξη, όμως, ο ορισμός και η λειτουργία της δημοκρατίας διαφέρει ανά χώρα, όπως διαφέρει και η πρόσβαση σε αυτήν. Στην Ελλάδα αναδεικνύεται μια ιστορική και κοινωνική σχέση βαθιάς σύνδεσης, διαμορφωμένη από αγώνες, κρίσεις, αλλά και συλλογική μνήμη.
