Από την έντυπη έκδοση
Του Αθαν. Χ. Παπανδρόπουλου
Το μέλλον της χώρας στον 21ο αιώνα δεν παίζεται ούτε στις πρώτες ύλες, ούτε στο πετρέλαιο, ούτε σε άλλες παραδοσιακές πλουτοπαραγωγικές πηγές. Το μεγάλο διακύβευμα είναι το σχολείο και η επέλαση της τεχνητής νοημοσύνης. Αυτή τη διάσταση της εποχής μας πρώτοι και καλύτερα απ’ όλους την κατάλαβαν οι ηγέτες της Σιγκαπούρης – μία πόλη-κράτος όπου οι δάσκαλοι και οι καθηγητές είναι οι πιο καλοπληρωμένοι στον κόσμο. Και αυτό είναι πολύ σωστό». Ο καθηγητής Νικολά Σαντιράκ, που μας λέει τα παραπάνω λόγια, είναι στη Γαλλία ο συνιδρυτής του Σχολείου 42, το οποίο έχει τη μοναδική ιδιότητα να προωθεί την αυτοδιδαχή.
Στο πλαίσιο αυτό, ένα πολύτιμο εργαλείο μάθησης -και όχι μόνον- είναι η μέθοδος της Σιγκαπούρης. Όπως εξηγεί ο πρόεδρος της Γαλλικής Μαθηματικής Εταιρείας Στεφάν Σoρέ, στη Σιγκαπούρη εφαρμόζεται μία μέθοδος μάθησης που στηρίζεται στην επίλυση προβλημάτων. Οι μαθητές έτσι μαθαίνουν να έχουν μπροστά τους μία άσκηση την οποία, αφού μελετήσουν ως προς τα συστατικά της στοιχεία, θα πρέπει να τη μοντελοποιήσουν και να ωθήσουν σταδιακά προς το αφηρημένο, διανύοντας τρία στάδια -ήτοι, το «συγκεκριμένο», το «εικονοποιημένο» και το «αφηρημένο». Ιδιαίτερο βάρος δίνεται όμως στη λογική επεξεργασία, παρά στο αποτέλεσμα. Σήμερα, λοιπόν, η Σιγκαπούρη είναι πρώτη στην παγκόσμια κατάταξη επίλυσης προβλημάτων και μαθηματικών. Περισσότερες δε από 60 χώρες στον κόσμο προσπαθούν να εφαρμόσουν τη μέθοδό της στα εκπαιδευτικά τους συστήματα.
Μία από τις χώρες αυτές είναι και η Μεγάλη Βρετανία – η οποία σημειώνουμε ότι έδωσε στη Σιγκαπούρη την ανεξαρτησία της το 1965. Σήμερα, αρκετά βρετανικά σχολεία εφαρμόζουν πιλοτικά τη μέθοδο της Σιγκαπούρης, κύριος στόχος της οποίας είναι η ανάπτυξη της ευφυΐας, η οποία αποτελεί και κορυφαία πρώτη ύλη του 21ου αιώνα. Το βρετανικό υπουργείο Παιδείας επισημαίνει ότι ο νέος τρόπος διδασκαλίας των μαθηματικών στα σχολεία περιλαμβάνει μία διαφορετική προσέγγιση του μαθήματος: αντικατάσταση των παλιών βιβλίων με νέα, υψηλότερης ποιότητας, και ενθάρρυνση των μαθητών να προσεγγίζουν με φυσικό τρόπο τις μαθηματικές έννοιες μέσα από διαφόρων ειδών αντικείμενα, εικόνες και κατασκευές. Στόχος είναι οι μαθητές να μπορούν να κατανοούν καλύτερα τις αφηρημένες έννοιες, τους αριθμούς και τα μαθηματικά σύμβολα.
Από την πλευρά του, ο καθηγητής Νικ Γκιμπ, σύμβουλος στο βρετανικό υπουργείο Παιδείας, τόνισε μιλώντας στο BBC ότι οι νέοι Βρετανοί δάσκαλοι, που τελούν υπό ειδικό καθεστώς, είναι έτοιμοι να αξιοποιήσουν επιτυχημένες ιδέες από όλο τον κόσμο για να βελτιώσουν τόσο την εκπαίδευση των μαθηματικών στη Βρετανία όσο και την ανάπτυξη δημιουργικής ευφυΐας. Ο Νικ Γκιμπ τονίζει επίσης πως είναι πεπεισμένος ότι τα μέτρα που παίρνουν τώρα θα προετοιμάσουν με τον καλύτερο τρόπο τους νέους στην επιτυχή ολοκλήρωση των σπουδών τους και, επιπλέον, θα τους βοηθήσουν να προσαρμοστούν στις συνθήκες εργασίας του 21ου αιώνα και σε μία εποχή που η φράση «δεν μπορώ να καταλάβω τα μαθηματικά» θα έχει εξοριστεί οριστικά στο παρελθόν.
Η απόφαση να υιοθετήσουν οι Βρετανοί τη νέα μέθοδο διδασκαλίας ενισχύθηκε και από τις έρευνες που δείχνουν ότι σε μέρη όπως η Σαγκάη, η Σιγκαπούρη και το Χονγκ Κονγκ το ποσοστό των δεκαπεντάχρονων μαθητών που αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες στα μαθηματικά (δεν μπορούν να εκτελέσουν βασικές μαθηματικές πράξεις) είναι χαμηλότερο κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες από εκείνο στη Βρετανία.
Παρόμοιες σκέψεις έγιναν και στη Γαλλία, όπου ήδη 120.000 μαθητές το 2017 πέρασαν στη μέθοδο της Σιγκαπούρης – μέθοδο που οι Γάλλοι υπεύθυνοι του υπουργείου Εθνικής Παιδείας προσπαθούν να προσαρμόσουν στις γαλλικές συνθήκες. «Μέσα στο 2018 θα έχουμε την εξαδέλφη της μεθόδου της Σιγκαπούρης», δήλωσε πρόσφατα ο Σεντρίκ Βιλανί, γενικός επιθεωρητής του υπουργείου. «Είναι καιρός οι μικροί Γάλλοι να μάθουν να σκέπτονται», τονίζει.
«Πρέπει να διδάξουμε σε όσο το δυνατόν περισσότερους μικρούς Γάλλους τη λογική και τη μηχανική του λογισμικού. Πρόκειται για μία νέα προοπτική, η οποία εξαρτάται από την καλοπιστία και τη δομημένη σκέψη που υπαγορεύουν εξειδικευμένες τεχνολογίες», λέει ο καθηγητής πληροφορικής Ζερόμ Μπαρί, συγγραφέας του βιβλίου «Η Υπερδύναμη Της Πληροφορικής».
Πολύ λόγος γίνεται επίσης σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες για τη μέθοδο Μοντεσόρι, η οποία προσφέρει στους μαθητές μεθόδους μάθησης αλά καρτ. Είναι έτσι προσαρμοσμένη σε απαιτήσεις της ψηφιακής εποχής. Μιας εποχής, εξάλλου, στη διάρκεια της οποίας η βιομηχανοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης θα ανατρέψει ζωτικές οικονομικές, κοινωνικές και πολιτισμικές αξίες και διαδικασίες.
Καθοριστικός, από την άποψη αυτή, είναι ο ρόλος του πώς και τι μαθαίνει αυτός που θέλει να ζήσει στην εποχή του, η οποία κάθε άλλο παρά ακίνδυνη είναι. Ας μην ξεχνάμε ότι κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις. Το ίδιο και η ψηφιακή εποχή. Αν κανείς δεν την καταλάβει εγκαίρως, το μέλλον του θα είναι άδηλο.
