Πριν ακριβώς 50 χρόνια, το 1975, κυκλοφόρησε ένα βιβλίο του αείμνηστου Νίκου Δήμου, με τίτλο «Η Δυστυχία να είσαι Έλληνας».
Ένα βιβλίο που παραμένει επίκαιρο και σημάδευσε γενιές, καθώς μέχρι σήμερα έχει κάνει δεκάδες επανεκδόσεις και κυκλοφόρησε σε οκτώ γλώσσες.
Με σαρκαστικό τρόπο ο Δήμου, ορίζει τη «δυστυχία» ως «την απόσταση ανάμεσα σε επιθυμία και πραγματικότητα. Όσο μεγαλύτερη η απόσταση, τόσο πιο δυστυχισμένοι είμαστε».
Ο Δήμου υπενθυμίζει τη διάσημη ρήση του εθνικού μας ποιητή Διονυσίου Σολωμού: «Το Έθνος πρέπει να θεωρεί εθνικό, ό,τι είναι αληθές».
Και όμως κάποιοι προσπαθούν να επιβάλουν το αντίθετο. Όπως λόγου χάρη, η άποψη που διατύπωσε, ο πολιτικός αναλυτής κ. Ανδρέας Δρυμιώτης, ότι «πλέον, το να είσαι Αριστερός έχει καταλήξει να σημαίνει – εγώ θα πω – να μην είσαι Έλληνας».
Αναμφίβολα, η φράση που αποτελεί τουλάχιστον ύβρη, που έρχεται να υποδαυλίσει το μίσος. Να χωρίσει αντί να ενώσει. Ασυγχώρητο, με όσα έχει τραβήξει αυτός ο τόπος εδώ και έναν αιώνα από διάφορους μισαλλόδοξους «εθνοσωτήρες».
Κάποιοι –έλεγε ο Δήμου –«βλέπουν τον εαυτό τους στον καθρέπτη και αντικρίζουν είτε τον Μεγαλέξανδρο είτε τον Κολοκοτρώνη, είτε τουλάχιστον τον Ωνάση. Ποτέ τον Καραγκιόζη. Κι όμως στην πραγματικότητα είναι ο Καραγκιόζης, που ονειρεύεται τον εαυτό του σαν Μεγαλέξανδρο. Ο Καραγκιόζης με τα πολλά επαγγέλματα, τα πολλά πρόσωπα, την μόνιμη πείνα και την μία τέχνη: της ηθοποιίας…Βαθιά μέσ’ την ψυχή του Έλληνα, συζούν ο Χατζηαβάτης και ο Μεγαλέξανδρος. Η υπερβολή της κακομοιριάς και της λεβεντιάς. Η περηφάνια της ύβρης και η ύβρη της γκρίνιας. Μόνιμες και αρχαίες αιτίες δυστυχίας και δημιουργίας», σημειώνει ο αείμνηστος Νίκος Δήμου .
«Άκου Ανθρωπάκο»
«Ο μέσος, νευρωτικός άνθρωπος κρίνεται για τη μικρότητα και την παθητικότητα με την οποία, κατά κανόνα, χειρίζεται τα κρίσιμα ανθρώπινα ζητήματα», γράφει ένα άλλο βιβλίο-του σπουδαίου Αυστρο-Ουγγρο-Αμερικανού ψυχολόγου και συγγραφέα Βίλχελμ Ράιχ, με τίτλο «Άκου Ανθρωπάκο».
Το βιβλίο που κυκλοφόρησε το 1948, είναι η κραυγή αγωνίας ενός μεγάλου στοχαστή, που βλέπει τα σπέρματα του φασισμού και του ολοκληρωτισμού μέσα στον κοινό, καθημερινό άνθρωπο.
«Ο μεγάλος άνθρωπος λοιπόν, γράφει ο Ράιχ, ξέρει πότε και σε τί είναι Ανθρωπάκος. Ο Ανθρωπάκος δεν ξέρει ότι είναι ασήμαντος και φοβάται να το μάθει. Σκεπάζει τη μικρότητα του και τη στενομυαλιά του με αυταπάτες μεγαλοσύνης και δύναμης που ανήκουν όμως σε άλλους. Αισθάνεσαι ανώτερος, επειδή νιώθεις κατώτερος. Νιώθεις κατώτερος, επειδή εκείνο που θέλεις να εξοντώσεις στους ανθρώπους που αποκαλείς Εβραίους, είναι ο ίδιος σου ο εαυτός. Και τούτο είναι απλά ένα δείγμα του τι είσαι στ’ αλήθεια, ανθρωπάκο.
Όταν αποκαλείς κάποιον περιφρονητικά «Εβραίο» (ή μη Έλληνα, στη δική μας περίσταση), η αίσθηση της μηδαμινότητάς σου, σε ξαλαφρώνει Αποκαλείς Εβραίο όποιον σου εμπνέει είτε υπερβολικό, είτε ελάχιστο σεβασμό. Σαν να ‘σαι αντιπρόσωπος κάποιας ανώτερης δύναμης επί της γης, ανέλαβες να αποφασίζεις ποιος είναι και ποιος δεν είναι Εβραίος. Αμφισβητώ το δικαίωμά σου να το κρίνεις αυτό, είτε είσαι τιποτένιος Άριος, είτε τιποτένιος Εβραίος. Μόνο εγώ έχω το δικαίωμα να πω τι είμαι. Είμαι βιολογικός και πολιτισμικός μιγάς κι είμαι περήφανος γι’ αυτό, ούτε σωβινιστής όπως εσύ, ασήμαντε φασίστα, όποια κι αν είναι η εθνικότητά σου, η φυλή και η τάξη σου».
Αυτά έγραφε ο Ράιχ, που οδηγήθηκε στις ομοσπονδιακές φυλακές της Αμερικής με κατηγορίες που σήμερα θα έκαναν κάθε άνθρωπο να καγχάσει. Και εκεί, στις φυλακές, πέθανε το 1957 στιγματισμένος, αφού πρόλαβε πρώτα να δει τις τα βιβλία του να παραδίδονται στην πυρά.
