Skip to main content

Γιατί ελπίζουμε στους …κακούς

REUTERS/Jonathan Ernst

Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι άλλωστε αντανάκλαση της εποχής μας

Ο πρόεδρος Τραμπ ζήτησε από την Ουκρανία να παραδοθεί! Το μήνυμά του προς τον Ουκρανό ομόλογό του, Ζελένσκι, ήταν σαφές: Δεν υπάρχει περίπτωση να στείλει η Αμερική πυραύλους Τόμαχοκ στο Κίεβο, που θα μπορούσαν να πλήξουν κρίσιμους ενεργειακούς στόχους, βαθιά στο ρωσικό έδαφος.

Στη συνάντηση Πούτιν-Τραμπ στη Βουδαπέστη, το θέμα δεν θα είναι άλλωστε τόσο η Ουκρανία ,αλλά πάνω απ’ όλα οι διμερείς Αμερικανο-ρωσικές σχέσεις, τις οποίες η Ουάσιγκτον πρέπει να ξεκαθαρίσει προκειμένου  οι ΗΠΑ να παρουσιαστούν στην παγκόσμια αγορά ως εξαγωγέας πετρελαίου και LNG. Δύο «προϊόντα», που οι Αμερικανοί θα πουλήσουν στους Ευρωπαίους, σε τιμές σημαντικά υψηλότερες από αυτές που προσέφερε η Μόσχα, πριν τις κυρώσεις της ΕΕ για την εισβολή στην Ουκρανία.

Άλλωστε, η Αμερική έχει ήδη στα χέρια της τις πρώτες ύλες της Ουκρανίας και έχει ήδη πάρει αυτό που ήθελε από την Ευρώπη, με την δραματική αύξηση των δαπανών για την αμυντική βιομηχανία. Κάτι που θα μειώσει την ανταγωνιστικότητα της ΕΕ, αφού θα μειωθεί η χρηματοδότηση για τις υπόλοιπες επιχειρήσεις, αλλά και τα ευρωπαϊκά νοικοκυριά.

Τα πιόνια

Οι Ευρωπαίοι ηγέτες δυσανασχετούν βέβαια. Κάποιοι  προειδοποιούν για τον παγκόσμιο κίνδυνο που θέτει ο «κακός» Τραμπ και η κυριαρχία πλέον, της μονομερούς προσέγγισης στις διεθνείς σχέσεις.

Ο «κακός» Τραμπ δεν ενεργεί  άλλωστε ούτε από αφέλεια ούτε από συμπάθεια σε κάποιους. Επιδεικνύει τακτικό ρεαλισμό. Πρώτον, γιατί βλέπει τη διπλωματία ως επιχείρηση και δεύτερον γιατί χαλαρώνοντας την πίεση στη Μόσχα, αποδυναμώνει τη δυτική συνοχή και επιβεβαιώνει τη βούλησή του για έναν κόσμο κυρίαρχων δυνάμεων και υποτακτικών εταίρων. Και, σε αυτό το γεωπολιτικό παιχνίδι, οι  ευρωπαϊκές χώρες είναι τα πιόνια.

Η κρίση της πολυμέρειας είναι βαθιά συστημική και ότι οι μετασχηματισμοί συμβαίνουν με φρενήρη ρυθμό. Σε αυτό το πλαίσιο αλλαγής – γεωπολιτικής, εμπορικής, τεχνολογικής – αναδύεται μια προσωπικότητα τόσο ισχυρή όσο και ανατρεπτική και πολωτική: ο  Αμερικανός πρόεδρος.

Αντανάκλαση της εποχής μας

Ο Αμερικανός πρόεδρος είναι η αντανάκλαση της εποχής μας. Είναι ταυτόχρονα το πλάσμα και ο δημιουργός της εποχής στην οποία ζούμε. Η πολιτική δεν προκύπτει ποτέ στο κενό: είναι μια αντανάκλαση του κοινωνικού σώματος. Και αυτό ισχύει και για τον Αμερικανό πρόεδρο.

Η επιτυχία ηγετών , όπως ο Τραμπ, προέρχεται από το γεγονός ότι εκατομμύρια άνθρωποι βλέπουν κάτι από τον εαυτό τους σε αυτούς. Και λίγο τους νοιάζει αν είναι καλοί ή κακοί.

Καλοί και κακοί

Είναι όμως δυνατόν να εναποθέτουμε τις ελπίδες μας στους «κακούς»; Φυσικά, ο καθένας από τους «κακούς», έχει τα δικά του συμφέροντα, όπως ακριβώς και οι «καλοί, άλλωστε. Που επίσης έχουν συμφέροντα, αλλά είναι αδύναμοι να τα επιβάλουν.

Οι «κακοί» αφήνουν στην άκρη προς το παρόν το ζήτημα της δικαιοσύνης, το οποίο δεν φαίνεται πάντα εφικτό από τους «καλούς». Και ίσως μπορούν να μας προσφέρουν λίγη ειρήνη, έστω και προσωρινά.

Και τι; Πρέπει να υποστηρίζουμε τους «κακούς»; Δεν πρόκειται για υποστήριξη, ειδικά επειδή ίσως δεν είναι όλοι οι «καλοί» πραγματικά καλοί, και κάποιοι «κακοί» είναι, βαθιά μέσα τους, ικανοί να κάνουν κάτι καλό.

«Σημειώσεις από το Υπόγειο»

Αλλά αν κάποιοι συνάνθρωποί μας λιμοκτονούν ή βομβαρδίζονται, όπως οι Παλαιστίνιοι ή οι Ουκρανοί, αλλά και τόσα άλλα έθνη στον κόσμο, δεν νοιάζονται αν ποιος τους παρέχει την ανακούφιση, έστω και προσωρινά. Αλλά και οι υπόλοιποι ,που δεν ζούμε σε «στρατόπεδα  συγκέντρωσης», όπως στη Γάζα, αλλά σε σχετικά παραδεισένιες κοινωνίες όπου υπάρχουν τα πάντα ή σχεδόν τα πάντα για κάποιους, τελικά βιώνουν την ίδια αντίληψη: Οποιος μας προσφέρει κάποιο όραμα, μια διέξοδο, μια λύση, έστω και αν δεν είναι ρεαλιστική ή κάνει κακό σε άλλους, τότε είναι καλοδεχούμενος. Ασχετα αν είναι καλός ή κακός.

Όπως εξηγεί ο Ντοστογιέφσκι στο εξαιρετικό  βιβλίο του «Σημειώσεις από το Υπόγειο», ο άνθρωπος είναι το πιο παράλογο από όλα τα πλάσματα επειδή αναζητά, αλλά φοβάται να βρει και έτσι δεν κάνει τίποτα άλλο παρά να πηγαίνει ενάντια και στο δικό του συμφέρον».