Οι 20 όμηροι που κρατούνταν από τη Χαμάς, από την επίθεσή της στο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου 2023 μέχρι σήμερα, επέστρεψαν στις οικογένειές τους. Περίπου 2000 βαρυποινίτες αφέθηκαν ελεύθεροι από τις φυλακές του Ισραήλ, άλλοι στα σπίτια τους και άλλοι εξόριστοι. Οι περισσότεροι εξ’ αυτών εξέτιαν τρις και τετράκις ισόβιες καταδίκες, αλλά μπορούν να αναπνέουν πάλι τον άνεμο της ελευθερίας.
Βέβαια, το ερώτημα παραμένει αν το Ισραήλ, οι Ισραηλινοί ή οι Εβραίοι μπορούν το ίδιο να αναπνέουν τον άνεμο της ελευθερίας. Γιατί; Διότι ο Γιαχία Σινουάρ και άλλοι 1026 βαρυποινίτες που αφέθηκαν ελεύθεροι το 2011 στη συμφωνία ανταλλαγής για την απελευθέρωση του Ισραηλινού ομήρου στρατιώτη Γκιλάντ Σαλίτ, ήταν και οι πρωτεργάτες της 7ης Οκτωβρίου. Με 2000 κατάδικους ελεύθερους στους δρόμους σήμερα – όπως ο Mohammad Al-Khatib για τη δολοφονία τριών πολιτών ή ο Nahid Faraj Jadoa Al-Aqra για παρόμοιο έγκλημα ή ο Murad Muhammad Ridha Ahmad Abu al-Rub για τη δολοφονία τεσσέρων πολιτών – το ερώτημα στο Ισραήλ, αλλά και στον κόσμο είναι αν με την απελευθέρωση των ομήρων περνάμε σε περίοδο ειρήνης, ή σε μια μεταβατική περίοδο προετοιμασίας για την επόμενη τρομοκρατική επίθεση; Κανείς δεν ξέρει να πει με σιγουριά. Τα γεγονότα θα δείξουν.
Κανείς δεν ξέρει και ιδιαίτερα αυτοί που βρίσκονται μέσα στα γεγονότα και τα παρακολουθούν από μέσα, μιλώντας με κόσμο, διαβάζοντας, ακούγοντας και αποκτώντας άποψη εκ των ενόντων. Σε πλήρη αντίθεση με πολλές από τις φωνές που ακούγονται ακόμη στις διαδηλώσεις. Θα έλεγε κανείς ότι το τέλος των πολεμικών επιχειρήσεων και τα 600 φορτηγά ανθρωπιστικής βοήθειας που μπαίνουν καθημερινά στη Γάζα θα επέφερε ικανοποίηση για τη συμβολή των διαδηλωτών, της κοινής γνώμης και της πίεσης για τον τερματισμό του πολέμου και της ανθρωπιστικής κρίσης.
Με την επιστροφή των ζωντανών ομήρων στο Ισραήλ, το αίτημα των διαδηλωτών στο Ισραήλ, εκπληρώθηκε. Για μια στιγμή ήταν σαν οι φωνές των διαδηλωτών σε όλο τον κόσμο, να ενώθηκαν με τις φωνές των οικογενειών των ομήρων και να βρήκαν για μια στιγμή την ίδια αρμονία και τον ίδιο παλμό, ζητώντας στην ουσία ακριβώς το ίδιο πράγμα: να σταματήσει ο πόλεμος και να πάψουν άνθρωποι να υποφέρουν. Στη Γάζα και στη Δυτική Όχθη, με την απελευθέρωση των Παλαιστίνιων κρατουμένων από τις φυλακές του Ισραήλ, οι οικογένειες ενώθηκαν και γιόρτασαν. Στη Γάζα, από τη μία εικόνες ευφορίας και από την άλλη το πένθος: τα πτώματα που ανασύρονται από τα χαλάσματα και οι δολοφονίες των αντιφρονούντων της Χαμάς, που δολοφονούνται σε δημόσιες εκτελέσεις στους δρόμους της Λωρίδας. Εντούτοις, ο τερματισμός του πολέμου και η καθημερινή εισροή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα αποτελούν ιστορική στιγμή και ικανοποίηση για τον λαό της Γάζας. Αυτό που ζητούσε ο λαός στο Ισραήλ, ο λαός στη Γάζα και όλη η ανθρωπότητα έγινε πράξη, χάρη στην ηγεσία της Αμερικής και τη στήριξη των διαπραγματευτών (Αιγύπτου, Κατάρ και Τουρκίας). Οι εχθροπραξίες σταμάτησαν, ο Ισραηλινός στρατός υποχώρησε ως την κίτρινη γραμμή που συμφωνήθηκε από κοινού και ο πόλεμος σταμάτησε προς ικανοποίηση των πολιτών στο Ισραήλ και τη Γάζα.
Θα περίμενε κανείς ότι μια παρόμοια κατάληξη θα είχαν και οι διαδηλώσεις στους δρόμους, γιορτάζοντας τη λήξη του πολέμου. Ματαίως. Οι διαδηλώσεις συνεχίζονται. Τώρα που ο πόλεμος σταμάτησε, νέα συνθήματα ακούγονται: “Θα σταματήσουμε όταν υπογραφεί η ειρήνη που δεν πρότεινε ο Τραμπ”, “θα σταματήσουμε όταν απελευθερωθεί όλη η Παλαιστίνη”, “συμφωνία τώρα και συνεχίζουμε για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης” και άλλα.
Όσον αφορά στην “απελευθέρωση (όλης) της Παλαιστίνης” – δηλαδή τη Βρετανική Παλαιστίνη που χωρίστηκε το 1947 με απόφαση του ΟΗΕ σε Εβραϊκό και Αραβικό κράτος, πρόκειται για σχέδιο το οποίο οι Εβραίοι αποδέχθηκαν όμως οι Άραβες απέρριψαν και τελικά η Δυτική Όχθη προσαρτήθηκε από την Ιορδανία και η Λωρίδα της Γάζας από την Αίγυπτο. Η Γάζα προσαρτήθηκε το 1967 στο Ισραήλ, μετά την ήττα της Αιγύπτου στον Πόλεμο των Έξι Ημερών, για να απελευθερωθεί το 2005 με την πλήρη αποχώρηση των Ισραηλινών στρατευμάτων και την εκκένωση των εποικισμών. Έκτοτε τη Γάζα διοικεί η Χαμάς χωρίς Ισραηλινή παρουσία. Σήμερα, με την λήξη του πολέμου στη Γάζα, το Ισραήλ υποχώρησε στην κίτρινη γραμμή (διατηρώντας στην πράξη τον στρατιωτικό έλεγχο του 53% των εδαφών της Λωρίδας), όπως συμφωνήθηκε από όλους και θα υποχωρήσει πλήρως μόλις μπει σε εφαρμογή το δεύτερο σκέλος της συμφωνίας Τραμπ για τη Γάζα.
Η Δυτική Όχθη διοικείται κατά ένα μέρος της από την Παλαιστινιακή Αρχή, με βάση τις συμφωνίες του Όσλο του 1993 και 1995. Η πλήρης αποχώρηση του Ισραήλ, αν και εφόσον συμφωνηθεί, θα πρέπει να συνοδεύεται από δεσμεύσεις, διότι όπως πολύ σωστά αναφέρει ο διαπραγματευτής της συμφωνίας για την απελευθέρωση του Γκιλάντ Σαλίτ, Gershon Baskin και υποστηρικτής της ιδέας των δύο κρατών – Ισραήλ και Παλαιστίνης – ανάμεσα στη θάλασσα και τον ποταμό, “θα πρέπει να θυμόμαστε ότι το Ισραήλ δεν θα έχει ποτέ ασφάλεια αν η Παλαιστίνη δεν έχει ελευθερία, και η Παλαιστίνη δεν θα έχει ποτέ ελευθερία αν το Ισραήλ δεν έχει ασφάλεια”. Όσο και αν φωνάζουν οι διαδηλωτές στους δρόμους, αν αυτή τη συνθήκη δεν τηρηθεί, τίποτα δεν θα προχωρήσει.
Οι ευαισθητοποιημένοι και ενεργοί πολίτες είναι ένα πολύτιμο κεφάλαιο κάθε δημοκρατικού κράτους, διότι διασφαλίζουν την πρόοδο, την προστασία των δημοκρατικών θεσμών και τη δημιουργία φιλελεύθερων κοινωνιών, όπου ο πολίτης προστατεύεται από το Σύνταγμα, μπορεί να εκφράζεται ελεύθερα με βάση τις αξίες του και να προκόβει. Θα αναρωτηθεί κανείς, οι ‘ενεργοί πολίτες’ που βγαίνουν και διαδηλώνουν στους δρόμους σήμερα, μετά τη λήξη του πολέμου στη Γάζα, γιατί το κάνουν; Πιθανόν να θεωρούν ότι η πίεση που ασκούν θα βοηθήσει στην ‘απελευθέρωση της Παλαιστίνης’, αλλά θα πρέπει να καταλάβουν ότι πρόκειται για τη Δυτική Όχθη και τη Γάζα. Εκτός και αν θεωρούν ότι διαδηλώνοντας θα εξαφανιστεί το Κράτος του Ισραήλ.
Τώρα που ο πόλεμος της Γάζας τελείωσε τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα ώστε να επιτευχθεί η κοινά αποδεκτή λύση των δύο κρατών. Αν και κάποιοι δηλώνουν διότι απλά “τους αρέσει να διαδηλώνουν”, καλό θα ήταν οι διαδηλωτές να κάνουν ένα διάλειμμα, να διαβάσουν λίγο Ιστορία και να μάθουν λίγο περισσότερα για την περιοχή, τη ρίζα του προβλήματος και τις βιώσιμες λύσεις του, πριν ξανακατέβουν στους δρόμους φωνάζοντας συνθήματα που δεν στέκουν και δεν συνδράμουν στην ευημερία όλων των λαών της περιοχής. Γνωρίζοντας για την ιστορία και των δύο αυτών λαών και διαδηλώνοντας για το καλό και των δύο λαών, η συμβολή τους σίγουρα θα ήταν ευεργετική και θα είχαν την ικανοποίηση να δουν τις προσπάθειές τους, δίπλα στις προσπάθειες των Ισραηλινών, των Παλαιστινίων και των διαπραγματευτών, να υλοποιούνται.
*Ο Ηλίας Μεσσίνας είναι αρχιτέκτονας, πολεοδόμος και συγγραφέας βιβλίων για τον αειφορικό σχεδιασμό και την πολιτιστική κληρονομιά.
