Τα τελευταία δύο χρόνια, η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ την 7η Οκτωβρίου 2023, άνοιξε τις πύλες τις κόλασης για το Ισραήλ, τη Γάζα, τη Μέση Ανατολή, την Αμερική και την Ευρώπη γενικότερα.
Την βίαιη και φρικαλέα επίθεση της Χαμάς στο έδαφος του Ισραήλ, που άφησε 1200 νεκρούς και 250 ομήρους που βασανίστηκαν, βιάστηκαν, ακρωτηριάστηκαν και δολοφονήθηκαν, τη διαδέχθηκε μια σκληρή απάντηση του Ισραήλ στη Γάζα με στόχο να απελευθερώσει τους ομήρους και να διαλύσει τη Χαμάς.
Την απειλή της Χαμάς προς το Ισραήλ, αλλά και τις υποδομές της Χαμάς κάτω από τη Γάζα, τα τούνελ κάτω από σχολεία και νοσοκομεία, ορισμένα από τα οποία εκτείνονται μέχρι εντός συνόρων του Ισραήλ, με μοναδικό στόχο να αποτελέσουν εφαλτήριο επίθεσης σε οικισμούς μέσα στο Ισραήλ.
Η διεθνής κοινή γνώμη αρχικά στάθηκε δίπλα στο Ισραήλ, μια δημοκρατική χώρα που τα τελευταία τρία χρόνια περνάει μια πρωτοφανή εσωτερική κρίση με το διχασμό της κοινωνίας ανάμεσα στην ακροδεξιά κυβέρνηση συνασπισμού του Μπενιαμίν Νετανιάχου που τον στηρίζουν ακροδεξιά κόμματα μειοψηφίας και την κεντρώα έως αριστερή κοινή γνώμη της χώρας, που αμύνεται υπέρ των δημοκρατικών θεσμών, του κρατικού ελέγχου και της ακεραιότητας του δικαστικού συστήματος. Την κοινωνικοπολιτική κρίση αυτή διαδέχθηκε η κρίση του πολέμου της Γάζας, που δίχασε ακόμη περισσότερο την Ισραηλινή κοινωνία, ανάμεσα σε αυτούς που στηρίζουν τις πολιτικές και στρατιωτικές αποφάσεις της ακροδεξιάς κυβέρνησης και αυτούς που απαιτούν τη λήξη του πολέμου και την άμεση επιστροφή των ομήρων.
Όσο περνούν οι μήνες και εντείνονται οι επιχειρήσεις του Ισραηλινού στρατού στη Γάζα, οι μετατοπίσεις πληθυσμού, η κατεδάφιση ολόκληρων γειτονιών και μεμονωμένων κτιρίων, η έλλειψη τροφίμων και η μαύρη αγορά, που η προπαγάνδα της Χαμάς γιγαντώνει με ψεύτικες και στημένες φωτογραφίες και αριθμούς αποδίδοντας όλα τα δεινά στο Ισραήλ, η στροφή της κοινής γνώμης ήταν αναπόφευκτη. Τη συμπάθεια προς το Ισραήλ, ενός κράτους που δέχθηκε μια πρωτοφανή σε βαρβαρότητα επίθεση, τη μεγαλύτερη μετά το Ολοκαύτωμα, διαδέχθηκε η συμπάθεια και η στήριξη του λαού της Γάζας. Των αμάχων που βρέθηκαν ανάμεσα στα πυρά των στρατιωτών του Ισραήλ και των τρομοκρατών της Χαμάς ως ανθρώπινες ασπίδες της Χαμάς.
Κάθε θάνατος αμάχου ή παιδιού, οπλίζει τη φαρέτρα της αντι-ισραηλινής προπαγάνδας. Μια προπαγάνδα που κάνει τον γύρω του κόσμου και υιοθετείται απριόρι από την κοινή γνώμη διεθνώς, τρέφοντας το μίσος και τις κατηγορίες ενάντια του Ισραήλ και των Εβραίων – “σιωνιστών”, γενικότερα, χωρίς παράλληλα να αποδίδεται καμία απολύτως ευθύνη στους τρομοκράτες της Χαμάς που ξεκίνησαν όλο αυτό το μακελειό και τους ηγέτες της που το συντηρούν εκ του ασφαλούς από το Κατάρ. Τουναντίον, μη αμελητέο κομμάτι της διεθνούς κοινής γνώμης υποστηρίζει ότι η φρικιαστική επίθεση της Χαμάς αποτελεί μέρος του απελευθερωτικού αγώνα των Παλαιστινίων και συνεπώς είναι δικαιολογημένη.
Μέσα σε αυτή την εξαιρετικά πολύπλοκη κατάσταση, βλέπουμε τις περισσότερες κυβερνήσεις να προσπαθούν να είναι ενήμερες για τις εξελίξεις που αλλάζουν ραγδαία και να κρατούν τις ισορροπίες με δηλώσεις. Κάποιες διαλέγουν να πάρουν σαφή στάση παρεμβαίνοντας με πράξεις, επηρεάζοντας και καταδικάζοντας σε διεθνείς οργανισμούς – ΟΗΕ, Ευρωπαϊκά προγράμματα, κ.α.
Από την άλλη, η διεθνής κοινή γνώμη, ο απλός πολίτης του πληκτρολογίου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, με άκρως ανεπαρκή πληροφόρηση και αντίληψη των γεγονότων, παρακινούμενος και ‘ενημερωμένος’ μονομερώς από την προπαγάνδα της Χαμάς και τις ακραίες ανισομερείς κατηγορίες των αριστερών κομμάτων και της εκάστοτε αντιπολίτευσης, αγανακτισμένος από την ακρίβεια, τη διαφθορά και άλλων εσωτερικών θεμάτων που τον εξαγριώνουν, αποφασίζει να αναλάβει δράση. Ανεξάρτητα από το τι πράττει ή αποφασίζει η κυβέρνησή του, με συνοπτικές διαδικασίες δικάζει ερήμην τον κατηγορούμενο, αποφασίζει για την τιμωρία και την εφαρμογή της.
Στο παρελθόν, η συκοφαντία του αίματος, ανεξάρτητα αν τελικά η κατηγορία ήταν λανθασμένη ή ψευδής, ή αν τελικά ο κατηγορούμενος ήταν άλλος ή ήταν αθώος, είχε την ίδια κατάληξη: ανά τους αιώνες ο όχλος έβρισκε τον “αποδιοπομπαίο τράγο” και επιτείθετο στις εκάστοτε εβραϊκές συνοικίες ευρωπαϊκών πόλεων, τιμωρώντας τους Εβραίους για οικονομικές κρίσεις, εξαφάνιση παιδιών μέχρι και για κρούσματα επιδημιών, άσχετα αν ήταν ή όχι υπεύθυνοι.
Το “Πογκρόμ” είναι μια οργανωμένη και μαζική επίθεση εναντίον μιας ομάδας ατόμων λόγω εθνικής καταγωγής ή θρησκευτικής πεποίθησης, η οποία περιλαμβάνει βία, καταστροφές και λεηλασίες περιουσιών, σπιτιών και θρησκευτικών χώρων. Η λέξη προέρχεται από τα ρωσικά. Βασικά χαρακτηριστικά ενός πογκρόμ είναι η μαζική βία, δηλαδή, συμμετοχή πολλών ανθρώπων, συχνά με τη μορφή όχλου, η στόχευση σε μειονότητες, πολύ συχνά κατά των Εβραίων, η καταστροφή και βανδαλισμός σπιτιών, καταστημάτων, και άλλων περιουσιακών στοιχείων που ανήκουν στην ομάδα και το θρησκευτικό ή εθνικό μίσος.
Γνωστά παραδείγματα πογκρόμ στην ιστορία είναι: η Νύχτα των Κρυστάλλων (1938), στη Γερμανία και την Αυστρία, όπου καταστράφηκαν πάνω από 260 συναγωγές και πάνω από 90 Εβραίοι δολοφονήθηκαν. Το Πογκρόμ του Λβιβ (1941) στην Ουκρανία, με σφαγές χιλιάδων Εβραίων από Ουκρανούς εθνικιστές, γερμανικές ομάδες θανάτου και τοπικά πλήθη.
Στην Ελλάδα, το γνωστό Πογκρόμ του εβραϊκού συνοικισμού Κάμπελ (συνοικισμό Βότση) της Καλαμαριάς (Ιούνιος 1931) στη Θεσσαλονίκη. Το Κάμπελ ήταν ένας φτωχός συνοικισμός που δημιουργήθηκε από την Ισραηλιτική Κοινότητα για να στεγάσει 210 οικογένειες, μέρος των δεκάδων χιλιάδων πυροπαθών, μετά τη μεγάλη πυρκαγιά του 1917. Η εβραϊκή κοινότητα κατηγορήθηκε για την εκλογική ήττα των Βενιζελικών το 1920 και για τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 και στη συνέχεια, με τη στήριξη της κυβέρνησης και ακραίων εφημερίδων, φασιστικές οργανώσεις με αντισημιτική δράση, στοχοποίησαν τους Εβραίους της Θεσσαλονίκης με αφορμή ψευδείς κατηγορίες για δήθεν συνεργασία της εβραϊκής κοινότητας με Βούλγαρους και κομμουνιστές που δρούσαν για την ανεξαρτητοποίηση της Μακεδονίας. Η εκστρατεία αντισημιτικής βίας και εκφοβισμού που ξεκίνησε τότε κορυφώθηκε με την επίθεση στο συνοικισμό Κάμπελ, με αποτέλεσμα την ολοσχερή καταστροφή του συνοικισμού, τουλάχιστον δύο νεκρούς και πολλούς τραυματίες.
Ο σύγχρονος όχλος της ψηφιακής εποχής, απόγονος των Πογκρόμ της Γερμανίας, της Αυστρίας, της Ουκρανίας και της Θεσσαλονίκης, έχει ξεσηκωθεί σήμερα εναντίον του Ισραήλ και των «σιωνιστών» (δηλ. Εβραίων) με αφορμή τον πόλεμο στη Γάζα. Με το ίδιο μίσος διαδηλώνουν, σπάνε και καταστρέφουν μνημεία σε ιστορικά ευρωπαϊκά κέντρα και τις περιουσίες και επιχειρήσεις ιδιωτών, όπως έκαναν παλαιότερα στις εβραϊκές συνοικίες. Με το ίδιο μίσος επιβιβάζονται σε αυτοσχέδιους στόλους για να φτάσουν στα σύνορα του εβραϊκού γκέτο – το σημερινό Ισραήλ – δήθεν για να μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια με άδεια αμπάρια.
Στο παρελθόν, πριν το 1948 και τη δημιουργία του Κράτους του Ισραήλ με απόφαση του ΟΗΕ, οι Εβραίοι ήταν τα θύματα και το μίσος έβρισκε ικανοποίηση με τον ξυλοδαρμό, κακοποίηση, δολοφονία και απαγχονισμό Εβραίων και καταστροφή των σπιτιών και επιχειρήσεών τους με την ανοχή των τοπικών αρχών.
Σήμερα, που οι Εβραίοι έχουν κράτος και ο πρωθυπουργός τους μιλάει ο ίδιος στον ΟΗΕ και όχι μέσω καλοπροαίρετων εκπροσώπων, ενώ ο στρατός του Ισραήλ έχει τη δυνατότητα να αναχαιτίσει το πογκρόμ – και τον όχλο στους στόλους – πριν περάσει τα σύνορά του, ο όχλος, επιστρέφοντας στην πατρίδα του σώος και αβλαβής, θα “αντεπιτεθεί” με αληθινές ή ψεύτικες κατηγορίες. Θα κατηγορήσει και πάλι το Ισραήλ – και τους Εβραίους – για παράνομες συλλήψεις και βασανισμούς, καθώς και για την “ταλαιπωρία” που υπέστησαν κατά την προσαγωγή και την κράτησή τους. Οι ακτιβιστές πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι παρανόμησαν “εν γνώσει” τους και μέρος της τιμωρίας τους περιλάμβανε και τη φυλάκισή έως την απέλασή τους. Μπορεί να συμφωνούν ή να διαφωνούν με το νομοθετικό πλαίσιο ενός κράτους, αλλά σε καμία περίπτωση δεν βρίσκονται σε θέση να το αλλάξουν ή να το αγνοήσουν.
Το αντισημιτικό μίσος του όχλου και το σύγχρονο πογκρόμ που έχει στήσει φαίνεται ακόμη πιο ξεκάθαρο – και αναχρονιστικό, σήμερα, όταν σύσσωμη η διεθνής κοινότητα καταβάλει προσπάθειες για να δικαιώσει τους Παλαιστίνιους, αναγνωρίζοντας κράτος Παλαιστίνης δίπλα στο Ισραήλ και βοηθώντας με κάθε τρόπο στην επίτευξη ειρήνης με βάση το σχέδιο του Προέδρου Τραμπ για την επιστροφή των ομήρων, τη λήξη του πολέμου στη Γάζα και τον αφοπλισμό της Χαμάς.
Διότι οι διαδηλωτές του όχλου και του πογκρόμ δεν ενδιαφέρονται για την ειρήνη. Ακριβώς όπως δεν ενδιαφέρονται για την ειρήνη και την ευημερία του λαού της Γάζας και οι τρομοκράτες της Χαμάς και οι Χούτι που συνεχίζουν να βομβαρδίζουν το Ισραήλ, με πρόσφατο στόχο την παραθεριστική πόλη Εϊλάτ. Ενώ, όλος ο πολιτισμένος και φιλελεύθερος κόσμος αναζητάει λύση για δύο κράτη με ειρηνική συνύπαρξη, οι τρομοκράτες και ο όχλος του πογκρόμ, θέλει “ελεύθερη Παλαιστίνη από τον ποταμό ως τη θάλασσα” και δη την εξαφάνιση των Εβραίων και του Ισραήλ από τη Μέση Ανατολή – κατά το αφήγημα της Χαμάς. Διότι ο όχλος των πογκρόμ δεν ενδιαφέρεται για την Παλαιστίνη. Η Γάζα και η Παλαιστίνη είναι απλά άλλη μια καλή αφορμή για να ικανοποιήσει το αντισημιτικό του μίσος και να “τιμωρήσει” για άλλη μια φορά, τους Εβραίους, για κατηγορίες που ο ίδιος ο όχλος επινόησε και ο ίδιος ο όχλος επιθυμεί να αποδώσει δικαιοσύνη με τον δικό του τρόπο.
Πριν μερικές ημέρες το τρομοκρατικό χτύπημα σε συναγωγή του Μάντσεστερ με θύματα 2 Εβραίους “σόκαρε” τον πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας, που παρά τις εκκλήσεις Ισραήλ και ΗΠΑ, αναγνώρισε το Παλαιστινιακό κράτος, επιβραβεύοντας έτσι τη φρικωδία της 7ης Οκτωβρίου. Πολλές χώρες έχουν μπουχτίσει με τα πογκρόμ και το μίσος του όχλου – και τις ζημιές που προκαλούν σε ιστορικά μνημεία και στην εθνική οικονομία – και φροντίζουν όπου υπάρχουν διαδηλώσεις να τις σταματήσουν – όπως σε πόλεις της Γερμανίας, όταν σε άλλες, στηρίζουν έμπρακτα την κακοποίηση της πόλης τους και την ανομία – όπως, δυστυχώς, συμβαίνει στην Αθήνα.
Θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τι θα κάνει ο όχλος του σημερινού πογκρόμ, όταν λήξει ο πόλεμος της Γάζας. Θα πάνε σπίτια τους να ξεκουραστούν μέχρι το επόμενο πογκρόμ ή θα επινοήσουν νέα “συκοφαντία αίματος” εναντίον του Ισραήλ και των Εβραίων; Ή μήπως θα συνεχίσουν την προπαγάνδα της Χαμάς, για την εξαφάνιση του Ισραήλ δίπλα στην Παλαιστίνη, ώστε να απλωθεί η Παλαιστίνη στα εδάφη του Ισραήλ; Ή μήπως, θα αρκεστούν στο να μετρήσουν τα “παράσημα” που πήραν από το πρόσφατο πογκρόμ εναντίον του Ισραήλ και των Εβραίων για πολιτική ή άλλη ανέλιξη, όπως μετρούσαν πριν από 80 χρόνια οι πρόγονοι τους στο Ολοκαύτωμα και τα πογκρόμ κατά των Εβραίων, τις χρυσές λίρες που απέκτησαν από τα εβραϊκά σπίτια και καταστήματα όταν εκτόπισαν ή σκότωσαν τους Εβραίους ιδιοκτήτες τους;
—————————
*Ο Ηλίας Μεσσίνας είναι αρχιτέκτονας, πολεοδόμος και συγγραφέας βιβλίων για τον αειφορικό σχεδιασμό και την πολιτιστική κληρονομιά.
