Ροές εμπορίου, δασμοί, εφοδιαστικές αλυσίδες, φυσικοί πόροι, συναλλαγματικά αποθέματα, ακόμα και ανθρώπινες ζωές «εργαλειοποιούνται» σε πρωτοφανή κλίμακα.
Και το εύλογο ερώτημα, πώς η ΕΕ μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτή τη νέα τάξη πραγμάτων; Πώς να αντέξει την πίεση στα κρίσιμα σημεία, άμυνα, βαριά βιομηχανία και τεχνολογίες που διαμορφώνουν το μέλλον;
Ο Μάριο Ντράγκι είπε ξεκάθαρα ότι η γραμμή μεταξύ οικονομίας και ασφάλειας γίνεται όλο και πιο θολή. Όπως το έθεσε πρόσφατα υψηλόβαθμος Ευρωπαίος διπλωμάτης στο Euronews, «δεν ζούμε πια σε μια παγκόσμια τάξη βασισμένη σε κανόνες, αλλά στην ισχύ». Όλα μπορούν να γίνουν «όπλα» για την επίτευξη πολιτικών ή στρατηγικών στόχων, για επιρροή, εξαναγκασμό ή και ανταμοιβή.
Η Ευρώπη θα έπρεπε να γνωρίζει ότι η ισχύς δεν είναι αυτονόητη και δεν χτίζεται μέσω του διχασμού, ούτε με έλλειψη αντίδρασης. Δεν είναι πειστικό να μιλάς για εργαλεία, όπως αυτό Κατά του Καταναγκασμού στο θέμα των δασμών, αν δεν είσαι διατεθειμένος να το χρησιμοποιήσεις.
Αναφανδόν, το μοντέλο της Ευρώπης δείχνει τα όριά του. Ορισμένοι μιλούν πλέον για το «Ελάττωμα των Βρυξελλών» – το αντίθετο του περίφημου «Brussels Effect».
Ο καθηγητής στο Johns Hopkins School, Χένρι Φάρελ, είχε πει ότι «ο κόσμος δεν λειτούργησε ποτέ αμιγώς βάσει κανόνων και τώρα η παλαιά πραγματικότητα επιστρέφει».
Σε αντίθεση με την Ε.Ε., χώρες όπως ΗΠΑ, Κίνα, Ρωσία μπορούν να συνδυάζουν την οικονομική τους δύναμη με την εθνική τους ασφάλεια και να παίρνουν άμεσες αποφάσεις χωρίς χρονοβόρες διαδικασίες.
Η Ε.Ε. όμως έχει διαχωρισμό εξουσιών: η οικονομία ανήκει στην Κομισιόν, ενώ η ασφάλεια στα κράτη-μέλη. Ο Ντράγκι έχει μιλήσει για μεταρρύθμιση, κοινό ευρωπαϊκό δανεισμό, συγκέντρωση στρατηγικών κλάδων, στροφή στο «Made in Europe», κρατικές ενισχύσεις για τεχνολογίες αιχμής. Πόσα από αυτά έχουν γίνει; Ελάχιστα έως τίποτε.
Οι Βρυξέλλες δείχνουν ως λύση τη μεγαλύτερη «κεντροποίηση» εξουσιών. Αρκεί να μη μετατραπεί σε συγκεντρωτισμό με κλειστή πόρτα ή σε επιχείρηση διασφάλισης συμφερόντων.
