«Στα social media είδα πάρα πολλούς να μειώνουν την προσπάθεια των παιδιών της ποδοσφαιρικής ομάδας, μίας πάρα πολύ ελπιδοφόρας γενιάς. Εκπροσωπούν την Ελλάδα. Το στενάχωρο είναι ότι δεν βλέπω μικρά παιδιά να το κάνουν. Βλέπω τους μεγαλύτερους να κρίνουν τα μικρά παιδιά. Παιδιά που έχουν διαγράψει μία πορεία και στο τέλος της ημέρας παλεύουν για τη χώρα μας. Όταν εμείς οι γονείς, δεν είμαστε τα σωστά παραδείγματα… πρέπει όλοι να αλλάξουμε αυτό το τσιπάκι και να βλέπουμε το θετικό, όχι την τοξικότητα».
Η δήλωση του αρχηγού της Εθνικής Μπάσκετ, Κώστα Παπανικολάου.
Η δολοφονία του Τσάρλι Κερκ, ενός από τα πιο προβεβλημένα και επιδραστικά πρόσωπα της αμερικανικής δεξιάς και ιδρυτή της Turning Point USA, που έπεσε νεκρός μετά από πυροβολισμό στη διάρκεια εκδήλωσης στο Utah Valley University, είναι αποτελέσμα μιας πολιτικής τοξικότητας και του διχαστικού κλίματος στις ΗΠΑ, που ξεκίνησε από την προεκλογική περίοδο για την επικράτηση του MAGA.
Η τοξικότητα ήρθε και γιγαντώνεται σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής, επηρεάζοντας τόσο τις διαπροσωπικές σχέσεις όσο και τις συλλογικές δομές. Διαχέεται στην εργασία, στον αθλητισμό, στην κοινωνία, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στην πολιτική σκηνή και στις διεθνείς σχέσεις.
Τοξικότητα στο εργασιακό περιβάλλον
Στον επαγγελματικό χώρο, η τοξικότητα συχνά εκδηλώνεται μέσα από την μη επικοινωνία, τον αρρωστημένο ανταγωνισμό, την έλλειψη ξεκάθαρων γραμμών διοίκησης, καθώς και μη τήρηση των οργανογραμμάτων, των πέραν του ενός κέντρων αποφάσεων και σε μερικές περιπτώσεις έχουμε και φαινόμενα εργασιακού εκφοβισμού. Τα φαινόμενα αυτά οδηγούν σε ψυχολογική εξουθένωση, αποδεδειγμένα μείωση της παραγωγικότητας και εκμηδένιση της επιθυμίας για εσωτερικές συνεργασίες. Έτσι, η εργασιακή τοξικότητα δεν επηρεάζει μόνο το άτομο, αλλά και την ίδια τη βιωσιμότητα των οργανισμών.
Τοξικότητα στον αθλητισμό
Το Citius, Altius, Fortius, πάει «περίπατο» και αξίες όπως η ευγενής άμιλλα, εξαφανίζονται στα «καπνογόνα» της οπαδικής βίας, που τα τελευταία χρόνια παίρνουν την μορφή εγκληματικών ενεργειών με «ραντεβού θανάτου, με συνέπεια οι χώροι των αθλημάτων, να μετατρέπονται σε αρένες μονομάχων. Να θυμηθούμε τα τελευταία επεισόδια από γονείς (!) σε αγώνες κολύμβησης και πόλο με εφήβους.
Τοξικότητα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και στην πολιτική σκηνή
Η χαρά της αυθόρμητης ή της καθοδηγούμενης τοξικότητας. Η με γεωμετρική πρόοδο ανάπτυξη των social media, οι ευκαιρίες αλληλεπίδρασης όλων με όλους, σπέρνουν τον φθόνο, καλλιεργούν νέες μορφές μίσους με συνέπεια να ανθίζει η βία, κυρίως στην νέα γενιά. Το cyberbullying, τα fake news, χειραγωγούν τον κόσμο με συνέπεια να πολώνουν επικίνδυνα τον δημόσιο διάλογο που συνθλίβεται μαζί με την υποψία πολιτικών συγκλίσεων.
Τοξικότητα στο διεθνές περιβάλλον
Τα ίδια ισχύουν αλλά σε άλλη παγκόσμια διάσταση, με την μορφή γεωπολιτικών ανταγωνισμών και διασποράς παραπληροφόρησης έχοντας ως αποτέλεσμα τα διπλωματικά ναυάγια που οδηγούν σε αρκετές περιπτώσεις σε στρατιωτικές κλιμακώσεις. Δυσχεραίνονται έτσι οι προσπάθειες οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ κρατών, ενώ δράσεις που απαιτούν διακρατικές συνεργασίες, βλέπε μεταναστευτικό, πέφτουν στο κενό.
Το πιο επικίνδυνο, όμως, είναι ότι η τοξικότητα παγιώνεται και γίνεται κομμάτι της καθημερινότητάς μας. Αλλάζει; Σε θεωρητικό επίπεδο πιστεύω πως ναι. Εφόσον αναγνωρίζουμε την ύπαρξη του προβλήματος, η μοναδική διέξοδος είναι η παιδεία και ο αλληλοσεβασμός.
