Το 26ο βραβείο «Ρομπέρ Μπρεσόν» απονεμήθηκε χθες στον Γάλλο σκηνοθέτη Στεφάν Μπριζέ, στο πλαίσιο του 82ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας.
Το βραβείο απονεμήθηκε στον Μπριζέ «για την ικανότητά του να μιλάει για την ανθρωπιά και το έργο, για την ψυχή και την αφοσίωση, χωρίς ποτέ να αποφεύγει την αξιοπρέπεια και την πολυπλοκότητα», όπως τονίστηκε από την υπηρεσία Πολιτισμού και Κιμηματογράφου του Βατικανού(CEI), που είναι και χορηγός των βραβείων Μπρεσόν.
«Ο Γάλλος σκηνοθέτης τοποθετεί την κάμερα στα ευαίσθητα σημεία της σύγχρονης τεχνολογίας μας και δεν κάνει συμβιβασμούς: την ανθρώπινη αναγκαιότητα και την κινηματογραφική αρετή», διάβασε ο Γενικός Γραμματέας του CEI, Επίσκοπος Τζουζέπε Μπατουρί, κατά την απονομή του βραβείου στον Μπριζέ.
Ο Γάλλος σκηνοθέτης έχει άλλωστε, εντρυφήσει στον κόσμο της εργασίας με την άτυπη τριλογία του: «Ο Νόμος της Αγοράς», «Σε διαρκή Πόλεμο» και «Ενας Άλλος Κόσμος». Τρεις ταινίες που δεν είναι απαραίτητα είτε ο κόσμος της εργασίας είτε αυτός των αφεντικών. Αλλά χωρίς διαζευτικό, ένας κόσμος που λειτουργεί με τον άνθρωπο στο περιθώριο, σε όποια πλευρά κι αν βρίσκεται.
Στην πρώτη ταινία πρωταγωνιστής είναι ο πρόσφατα απολυμένος Τιερί που προσπαθούσε να βρει τη θέση του στο απύθμενο κενό ανάμεσα στην αξιοπρέπεια και το άκαμπτο σύστημα.
Στη δεύτερη, ήταν ο συνδικαλιστής Λοράν που στο κέντρο μιας ανθρώπινης τραγωδίας θα γινόταν η φωνή χιλιάδων εργατών που βρέθηκαν παράτυπα στο δρόμο.
Στον «Άλλο Κόσμο», πρωταγωνιστεί ο Φιλίπ, ανώτερο στέλεχος σε αμερικανικό βιομηχανικό όμιλο, που καλείται να διαχειριστεί τις παράλογες απαιτήσεις των αφεντικών του για 10% περικοπές προσωπικού στο εργοστάσιο που διευθύνει.
Αόρατο πεδίο μάχης η εργασία
«Δεν με ενδιαφέρει να κάνω ταινίες για την ”εργασία” με την αυστηρή έννοια», εξηγεί ο Μπριζέ μετά τη βράβευσή του. «Αν έλεγαν, πάμε να δούμε μια ταινία για την εργασία, ούτε εγώ θα πήγαινα. Αυτό που με ενδιαφέρει είναι η οικειότητα του ανθρώπου που συνδέεται με μια επαγγελματική κατάσταση. Διαφορετικά, απλώς κάνουμε κοινωνιολογία ή ιστορία. Στον κόσμο της εργασίας, γινόμαστε ολοένα και πιο μάρτυρες μιας κρυφής βίας, σαν να ήταν ένα αόρατο πεδίο μάχης. Οι ταινίες μου δείχνουν πώς οι άνθρωποι αντιμετωπίζουν περίπλοκες καταστάσεις, πώς αντιδρούν σε πιέσεις που μεταμορφώνουν ακόμη και τους καλύτερους ανθρώπους. Απλοί άνδρες και γυναίκες, με μόνη την επιθυμία για εργασία, ωθούνται να κάνουν δύσκολες, μερικές φορές λανθασμένες, επιλογές. Και εκεί έγκειται η ατομική ευθύνη. Μπορεί να έχεις δίκιο ή άδικο, αλλά ο καθένας μας είναι υπεύθυνος για το κακό που κάνει στους άλλους… και στον εαυτό του», λέει ο Στεφάν Μπριζέ.
«Ένας καλός μικρός στρατιώτης»
Ο Γάλλος σκηνοθέτης αποκάλυψε ότι μόλις τέλειωσα τα γυρίσματα της νέας του ταινίας με ενδεικτικό τίτλο «Un bon petit soldat» -Ενας καλός μικρός στρατιώτης-με την Άλμπα Ρόρβαχερ στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Υποδύεται μια υπεύθυνη ανθρώπινου δυναμικού, βυθισμένη στο σύστημα μέχρι που την κατακλύζει η ίδια της η ανθρώπινη φύση.
«Είναι η ιστορία μιας γυναίκας που ακολουθεί εντολές χωρίς συνείδηση, αλλά σε ένα συγκεκριμένο σημείο κάτι ξυπνάει. Είναι κάποια που βρίσκεται μέσα σε ένα σύστημα χωρίς να συνειδητοποιεί τη βιαιότητα του. Η ταινία αφηγείται την ιστορία ενός ταξιδιού αυτογνωσίας, κάτι που είναι πολύ δύσκολο γι’ αυτήν επειδή είναι ένα πολύ ανασφαλές άτομο, που βρίσκει ασφάλεια στο ίδιο το σύστημα στο οποίο ζει. Αλλά μια κατάσταση θα την αναγκάσει να ανοίξει τα μάτια της και, στο τέλος, το χειρότερο πράγμα που μπορεί να συμβεί σε κάποιον που δεν το γνωρίζει είναι να συνειδητοποιήσει. Η ταινία θα κυκλοφορήσει του χρόνου. Θα ήταν υπέροχο να παρουσιαστεί στη Βενετία», λέει ο Μπριζέ .
…Και οι 13 ώρες εργασίας
Τα λόγια του Μπριζέ φέρνουν δυστυχώς στο νου το νομοσχέδιο της υπουργού Εργασίας Νίκης Κεραμέως που προβλέπει ακόμα εργασία έως και 13 ώρες. Προβλέπονται απλήρωτες υπερωρίες, με αντάλλαγμα ρεπό, όποτε θέλει ο εργοδότης. Αυτό θα γίνεται με την αλλαγή του συστήματος διευθέτησης χρόνου. Το νομοσχέδιο προβλέπει τη διευθέτηση των ωραρίων σε μηνιαία ή εβδομαδιαία βάση και όχι εξαμηνιαία ή ετήσια όπως ισχύει τώρα.
Και άλλες πολλές «μεταρρυθμίσεις» που σε πρώτη ανάγνωση, φαίνεται να ολοκληρώνουν το έργο των προκατόχων της για πλήρη απορρύθμιση της αγοράς εργασίας.
«Η ανθρωπιά είναι δικαίωμα και στην εργασία», λέει ο Μπριζέ, απευθυνόμενος-χωρίς να την ξέρει, και στην υπουργό Εργασίας.
«Η κρίση εργασίας είναι παντού σήμερα», λέει ο Γάλλος σκηνοθέτης. «Ειδικά στην Ευρώπη. Είναι η συνέπεια ετών παγκοσμιοποίησης, υπερφιλελευθερισμού και απορρύθμισης. Όταν οι άνθρωποι φτωχαίνουν, όταν οι μισθοί μειώνονται και οι απολύσεις γίνονται εύκολες, δημιουργείται μια μόνιμη κατάσταση άγχους. Και σε αυτό το κενό έρχονται οι εξτρεμιστές, έτοιμοι να προσφέρουν απλές απαντήσεις σε σύνθετα προβλήματα. Οι εχθροί αλλάζουν: σήμερα στη Γαλλία είναι οι Άραβες, κάποτε ήταν οι Ιταλοί και πριν από αυτούς οι Εβραίοι. Πάντα ψάχνουμε κάποιον να κατηγορήσουμε, γιατί αυτό μας κάνει να νιώθουμε καθησυχασμένοι. Αλλά το πραγματικό πρόβλημα είναι το οικονομικό σύστημα, η διαχείριση του πλούτου. Όταν αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε τους εαυτούς μας ως από τους φτωχότερους, η ιστορία επαναλαμβάνεται. Και αυτό συμβαίνει επίσης επειδή δεν έχουμε μνήμη».
