Δύο ενδιαφέροντα στοιχεία είχε η συνέντευξη του Αλέξη Τσίπρα στην γαλλική εφημερίδα Le Monde με αφορμή την επέτειο της εξόδου από τα μνημόνια: Το πρώτο ότι έδωσε μία περιορισμένη εκδοχή της δική του αλήθειας για τα γεγονότα του 2015 – 2019. Ολόκληρη όπως είπε θα την καταθέσει με το βιβλίο που γράφει και το οποίο θα παρουσιαστεί γύρω στα Χριστούγεννα. Το δεύτερο είναι ότι άφησε να πλανάται η βεβαιότητα της επιστροφής του με τη δημιουργία κόμματος.
Τα δύο συνδέονται, εάν θέλει να έχει ελπίδες για ένα συνολικό και επιτυχημένο come back θα πρέπει να αποκαταστήσει πειστικά το παρελθόν και τον δικό του ρόλο στα γεγονότα. Το έχει ξεκινήσει με την δημοσιοποίηση των πρακτικών του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών και έχει κάθε δικαίωμα ως βασικός πρωταγωνιστής να πει την δική του αλήθεια. Οι πολιτικοί του εχθροί έχουν επικεντρώσει στο πρώτο εξάμηνο του 2015 με τερατολογίες ότι κόστισε 100 δις ευρώ κλπ, ωσάν να μην υπήρχε πριν -πώς φθάσαμε στα μνημόνια και γιατί δεν βγήκαμε στην πενταετία 2010-2015- και μετά.
Το περίγραμμα
Με καθαρότητα και συνοπτικό τρόπο ο Αλέξης Τσίπρας έδωσε ένα περίγραμμα: Η χώρα μπήκε στα μνημόνια από το τρίπτυχο δυσλειτουργικό παραγωγικό μοντέλο, γενικευμένη διαφθορά και πελατειακό κράτος. Το δημοψήφισμα ήταν ένας ελιγμός απέναντι την άκαμπτη στάση των ευρωπαίων εταίρων που ενίσχυσε την διαπραγματευτική δυνατότητα της χώρας και όσο για την “κωλοτούμπα”, τον δικαίωσε το εκλογικό σώμα με την δεύτερη νίκη του στις εκλογές του 2015 αλλά και το 2019 που έχασε μόνο τέσσερις μονάδες και 145.000 ψήφους. Για την αποτελεσματική του, στο πλαίσιο της συμφωνίας που υπέγραψε, διακυβέρνηση, αδιάσειστη απόδειξη είναι η έξοδος από τα μνημόνια.
Εδώ όμως είναι και το κενό στην συλλογιστική του Αλέξη Τσίπρα. Πράγματι ο ελληνικός λαός είχε συνειδητοποιήσει ότι δεν ευθυνόταν ο ΣΥΡΙΖΑ για την κρίση, ο ίδιος λαός τον στήριξε στο δημοψήφισμα και στην διακυβέρνηση μετά το 2015. Η ήττα του 2019 ήταν μικρή και διαχειρίσιμη και η διαφορά της ΝΔ οφειλόταν περισσότερο Μακεδονικό που συσπείρωσε το συντηρητικό ακροατήριο. Ωστόσο κάποια στοιχεία στο ύφος και το ήθος της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ όπως και οι ακραίες δικαιωματιστικές θέσεις αποξενώσαν ευρύτερα κοινά.
Η στρατηγική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ εξελίχθηκε στο διάστημα της αντιπολίτευσης από το 2019 και μετά και επισφραγίστηκε με την διπλή ήττα του 2023. Ο Αλέξης Τσίπρας θα πρέπει να εξηγήσει τι δεν πήγε καλά με τον ΣΥΡΙΖΑ σε αυτό το διάστημα και οδήγησε στην κατάρρευση του 17,8%. Επίσης θα πρέπει να μιλήσει για τις εξελίξεις που ενεργοποίησε η αποχώρησή του από την ηγεσία και οι οποίες δεν δικαίωσαν τις προσδοκίες του, όπως ανέφερε. Ήταν αμέτοχος στα όσα ακολούθησαν και στον εκφυλισμό της ηγεσίας Κασσελάκη; Και αυτό το κομμάτι θα είναι το πιο δύσκολο όπως έδειξε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, ο οποίος αντέδρασε με εξαρτημένα αντανακλαστικά στην συνέντευξη.
Η αμηχανία της Αριστεράς
Εάν θέλει όμως να πετύχει μια επιτυχημένη επιστροφή θα πρέπει να μιλήσει για την Αριστερά και Κεντροαριστερά με όρους μέλλοντος, κάτι για το οποίο προς το παρόν περιορίζεται σε αοριστολογίες και ευχολόγια. Είπε: «Η Αριστερά, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, πρέπει να βρει ξανά τον προσανατολισμό της και να εμπνεύσει εκ νέου τους πολίτες, διότι σήμερα το σχέδιό μας για κοινωνική δικαιοσύνη και πρόοδο είναι πιο αναγκαίο από ποτέ, σε έναν κόσμο όπου οι ανισότητες διευρύνονται και η ακροδεξιά κερδίζει έδαφος».
Είναι γενικότερη η αμηχανία της Αριστεράς που δίνει μάχες οπισθοφυλακών υπερασπιζόμενη το νεοφιλελεύθερο μοντέλο, στο οποίο προσχώρησε μετά το 1990 και το οποίο σαρώνεται από την αλλαγή υποδείγματος που φέρνει η ηγεσία Τραμπ. Μέσα στην αμηχανία της μιλά με όρους ενός ηττημένου παρελθόντος που στο μείζον θέμα του Ουκρανικού οδηγεί σε έναν πυρηνικό πόλεμο για να αντιμετωπιστεί ο “παρανοϊκός Πούτιν”. Η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ όπως και οι θέσεις του μετά την ήττα του 2019 δεν είναι μακριά από την νεοφιλελεύθερη συναίνεση. Ίσως ο Αλέξης Τσίπρας αναπτύξει την πρόταση του για την ελληνική Αριστερά και την έξοδο από την κυβερνητική κρίση της χώρας με όρους μέλλοντος στο βιβλίο του. Ίσως πάλι και όχι. Το να περιγράψει όμως μία πρόταση που θα μπορούσε να έχει ακολουθήσει και μία πιο έξυπνη διακυβέρνηση ΝΔ ή το ΠΑΣΟΚ δεν συνιστά αριστερή απάντηση.
Το τελικό ερώτημα είναι εάν με την επιστροφή του μπορεί να συσπειρώσει την κατακερματισμένη αριστερά και να αποτελέσει απάντηση στην παρούσα κυβέρνηση. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δείχνει ότι τον επιλέγει σαν αντίπαλο γιατί “τον έχει” και μαζί του συμφωνούν πολλοί. Εκμεταλλεύεται το φάντασμα Τσίπρα για να διχάσει την Κεντροαριστερά και να συσπειρώσει το δικό του κοινό που στις ευρωεκλογές του 2024 προτίμησαν τον καναπέ. Η διακυβέρνηση Μητσοτάκη ευνοεί την ανάσυρση των στοιχείων της πενταετίας 2015-2019. Κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει τον ΣΥΡΙΖΑ για έλλειψη αποτελεσματικότητας και κοινωνικής ευαισθησίας ή για διαφθορά και για κατασπατάληση του δημοσίου χρήματος, χαρακτηριστικά της διακυβέρνησης Μητσοτάκη. Από την άλλη ο Μητσοτάκης δεν έχει την αίγλη του 2019, αντίθετα είναι φθαρμένος και αποδυναμωμένος. Η ισχύς του είναι ο έλεγχος των μηχανισμών εξουσίας που έχει αποκτήσει καθεστωτικό χαρακτήρα. Η προϊούσα απαξίωση της κυβέρνησης ευνοεί μία ρεβάνς του Αλέξη Τσίπρα. Με πολλές προϋποθέσεις βέβαια.
