Πρώτα χρειάστηκε να περάσουν κάπου 20 ημέρες για να γίνει γνωστό από το υπουργείο Εξωτερικών ότι η Λιβύη είχε στείλει στις 20 Ιουνίου ρηματική διακοίνωση στον ΟΗΕ, προσπαθώντας να οικειοποιηθεί περιοχές όπου η Ελλάδα έχει κυριαρχικά δικαιώματα.
Τώρα χρειάστηκε να περάσει ένας μήνας για να μάθουμε -μετά από δημοσιογραφική αποκάλυψη- ότι και η Αίγυπτος είχε επίσης αποστείλει στις 8 Ιουλίου ρηματική διακοίνωση στην Αθήνα, με την οποία αμφισβητούσε τα όρια της ελληνικής ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας στη Μεσόγειο.
Στην προκλητική Λιβυκή διακοίνωση απάντησε προχθές το υπουργείο Εξωτερικών, απορρίπτοντας και σωστά, τη γραμμή συνόρου που αποτυπώνεται στους χάρτες της Λιβύης, ως αντίθετη στις προβλέψεις του Δικαίου της Θάλασσας.Πολλώ δε μάλλον όταν το ανατολικό τμήμα των λιβυκών χαρτών ταυτίζεται με την παράνομη οριοθέτηση του τουρκολιβυκού μνημονίου.
Όσον αφορά την διακοίνωση της Αιγύπτου, αργά χθες το βράδυ το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαίωσε την ύπαρξή της καθώς και ότι το θέμα συζητήθηκε στην συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Μπατρ Αμπντελατί. Το υπουργείο υποβάθμισε πάντως το θέμα, σχολιάζοντας ότι «πρόκειται για μια αναμενόμενη αντίδραση γειτονικού κράτους».
Αναμφίβολα το θέμα συζητήθηκε στη χθεσινή συνάντηση Γεραπετρίτη -Αμπντελατί. Αλλά τι συζητήθηκε και κυρίως αν συμφωνήθηκε κάτι, δεν το μάθαμε.
Ενδεχομένως να το μάθουμε από την Αιγυπτιακή πλευρά. Ελπίζουμε τα χαμόγελα και οι θερμές χειραψίες των δύο υπουργών μπροστά στις κάμερες, να αποτυπώνουν την ουσία και όχι τη συνήθη διπλωματική αβρότητα.
Το κλίμα στη Μεσόγειο
Το γενικότερο κλίμα στη Μεσόγειο πάντως δεν είναι καλό για τη χώρα μας. Ο Ερντογάν -γράφοντας στα παλαιότερα των υποδημάτων του την Διακήρυξη των Αθηνών-ανακοινώνει θαλάσσια πάρκα σε περιοχές άσκησης ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων. Την ώρα που εμείς «κλεινόμαστε» στα έξι μίλια.
Την ίδια ώρα η Ελλάδα είναι απούσα από την τριμερή συνάντηση Τουρκίας-Ιταλίας και Δ. Λιβύης για τα ζητήματα συνεργασίας της Μεσογείου. «Ενώ οι τρεις πλευρές επιδιώκουν να οικοδομήσουν συνεργασίες με στρατηγική προοπτική, η Ελλάδα απουσίαζε μια ακόμη φορά, επιβεβαιώνοντας τον κίνδυνο να μείνει θεατής σε αποφάσεις που την αφορούν άμεσα», προειδοποιεί ο Δημήτρης Αβραμόπουλος , που πάντα μετράει πολύ τα λόγια του.
Μυστική διπλωματία
Το υπουργείο Εξωτερικών φαίνεται να επιμένει να διεξάγει τις συνομιλίες «στο στυλ της μυστικής διπλωματίας του 18ου αιώνα». Αναμφίβολα, οι κυβερνήσεις χρειάζονται εμπιστευτικές συζητήσεις. Η διπλωματία έχει συχνά περιγραφεί ως άρρηκτα συνδεδεμένη με τη μυστικότητα από εκείνους που την έχουν ασκήσει ή την έχουν τηρήσει. Ο Θουκυδίδης μίλησε για αυτή την «ανάγκη», ο Μακιαβέλι για την necessita (αναγκαιότητα) και ο Ρισελιέ για raison d’etat (το συμφέρον του κράτους) Ωστόσο, τα κείμενα που αργότερα θα γίνουν γνωστά από τον Τύπο ή από διαρροές- προκαλούν περισσότερα προβλήματα.
Ο διάσημος Γάλλος διπλωμάτης και συγγραφέας Φρανσουά ντε Καγιέρ έγραφε το 1714 για τη «διαφορά στη διπλωματία μεταξύ της μυστικότητας -η οποία είναι μια θεμιτή πρακτική- και του ψεύδους ή της απάτης -η οποία είναι μια παράνομη πρακτική».
Στη δημοκρατία χρειάζεται ο έλεγχος
Πολλοί πολίτες δεν θεωρούν πλέον σκόπιμη τη μυστική διπλωματία , καθώς οι συνέπειες επεκτείνονται στη ζωή τους. Η εμπιστοσύνη από μόνη της δεν αρκεί: Στη δημοκρατία, χρειάζεσαι και τον έλεγχο. Και κυρίως, όχι… κατενάτσιο, για να θυμηθούμε την ποδοσφαιρική τακτική του αείμνηστου Ισπανό-Αργεντίνου προπονητή Χελένιο Χερρέρα, που έδινε έμφαση στην άμυνα. Η μεγαλύτερη συμβολή του στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο ήταν η επιστημονική ανάπτυξη της αμυντικής τακτικής, η οποία έγινε διεθνώς γνωστή ως «κατενάτσιο».
Η λέξη είναι ιταλική πάντως και σημαίνει «αμπαρωμένη πόρτα».
Η διπλωματία δεν χρειάζεται «αμπαρωμένες πόρτες» και μετριοπάθεια για να είναι αποδοτική και αποτελεσματική. Οπως έλεγε και ο «μάγος» της εξωτερικής πολιτικής, Χένρυ Κίσσιγκερ, « η μετριοπάθεια είναι προσόν, μόνο όταν οι άλλοι αντιλαμβάνονται ότι έχεις και άλλες επιλογές»…
