Ο λόγος είναι μέγας δυνάστης», έγραψε ο σοφιστής Γοργίας πριν από 2.500 χρόνια, στο περίφημο «Ελένης Εγκώμιον». Δεν υπερασπιζόταν απλώς την Ελένη της Σπάρτης. Υπενθύμιζε ότι, συχνά, δεν έχει σημασία τι συμβαίνει αλλά πώς ειπώθηκε ότι συμβαίνει. Ο λόγος, έλεγε, δεν περιγράφει την αλήθεια τη δημιουργεί.
Σήμερα, αυτή η παρατήρηση δεν είναι απλώς φιλοσοφική,είναι η καθημερινότητά μας. Ο λόγος είναι όπλο εξουσίας μέσα στο χάος της εποχής μας.
Ζούμε σε ένα περιβάλλον χαοτικό, υπερφορτωμένο με πληροφορίες αλλά φτωχό σε αλήθεια. Οι ηγέτες του 21ου αιώνα,πολιτικοί, επιχειρηματίες, influencers,δεν ηγούνται με έργο για το κοινό καλό,αλλά ηγούνται με αφήγηση. Δεν χρειάζεται να αλλάξουν την πραγματικότητα. Αρκεί να πείσουν για μια διαφορετική εκδοχή της.
Και αυτή είναι η ουσία του σημερινού λαϊκισμού:
Όχι οι «ψεύτες» με την παραδοσιακή έννοια, αλλά οι μάστορες της αφήγησης. Εκείνοι που δεν χτίζουν την αλήθεια, αλλά χτίζουν την εικόνα της αλήθειας.
Ο Γοργίας υπενθύμιζε ότι ο λόγος δεν είναι αθώος.
Σήμερα, ο λόγος είτε ως πολιτικό σύνθημα είτε ως «storytelling» επιχειρηματικής στρατηγικής,χρησιμοποιείται σαν όπλο επιρροής. Στο πεδίο αυτό, οι λαϊκιστές όλων των επιπέδων κυριαρχούν.
Γιατί ο λαϊκισμός σήμερα δεν είναι μόνο πολιτικός είναι και επιχειρηματικός και επικοινωνιακός και πολιτισμικός.
Ολοι πουλάμε λέξεις. Αγόρια και κορίτσια των media πουλούν εντυπώσεις αντί για περιεχόμενο.
Οι «ρητορίσκοι» της εξουσίας
Και η κοινωνία συνηθίζει να θαυμάζει τους «ρητορίσκους» της εξουσίας, ενώ αδιαφορεί για τους ήσυχους ανθρώπους που δημιουργούν αληθινό έργο.
Η Ελένη του Γοργία υπήρξε το πρόσχημα για έναν πόλεμο για ενα όνομα για ενα αφήγημα.
Έτσι ακριβώς συμβαίνει σήμερα: Εταιρείες, πολιτικά πρόσωπα, influencers και brands που δεν έχουν έργο αλλά διαθέτουν καλοδουλεμένη αφήγηση.
Ο Γοργίας μάς προειδοποιούσε: Ο λόγος, όταν αποκοπεί από την αλήθεια, είναι μέγας δυνάστης.
Η πρόκληση είναι μπροστά μας:
Θα συνεχίσουμε να χειροκροτούμε εκείνους που μιλούν καλύτερα ή θα αρχίσουμε να απαιτούμε ηγέτες που πράττουν περισσότερο και μιλούν λιγότερο;
Η αφήγηση δεν είναι από μόνη της αμαρτία. Αλλά όταν ο λόγος υποκαθιστά το έργο, τότε η κοινωνία μετατρέπεται σε θεατή του ίδιου της του ξεπεσμού.
Ο κόσμος αλλάζει με πράξεις και οχι με λέξεις.
Όμως, οι λέξεις παραμένουν το ισχυρότερο όπλο στον πόλεμο της εικόνας.
Η επιλογή είναι δική μας.
Κάποτε, στην Ιστορία μας, για μια Ελένη ξεκίνησαν πόλεμοι.
Σήμερα, για μια Ελένη αξίζει να ξεκινήσει κάτι άλλο:
Μια νέα άνοιξη νοήματος.
ΥΓ :Το άρθρο γράφτηκε με αφορμή την παράσταση «Ελένη – Η δίκη μιας πόρνης», με μονόλογο της εξαιρετικής Λυδίας Κονιόρδου,στη ρεματιά του Χαλανδρίου
*Founder SYMBEEOSIS
Founder APIVITA
