Είναι κάτι βαθύτερο, πιο οδυνηρό: ένας βίαιος αποχωρισμός από την ενότητα που μας συνδέει με τη γη.
Κάθε φλόγα που ξεσπά δεν καίει μόνο το ορατό· στερεί ζωές, διαλύει συνδέσεις, ακρωτηριάζει την ίδια την ύπαρξη του τόπου. Στην Ελλάδα, όπου η φωτιά έχει γίνει σχεδόν συνώνυμο του καλοκαιριού, οφείλουμε να φωτίσουμε συνέπειες που δεν χωρούν σε δελτία ειδήσεων, πρωτοσέλιδα, νούμερα και στατιστικές.
Όταν η φωτιά απλώνεται σε ένα δάσος, σβήνει έναν ολόκληρο κόσμο που λειτουργεί αθόρυβα: το έδαφος που φιλοξενεί μικροοργανισμούς, τα έντομα που γονιμοποιούν, τα πουλιά που κουβαλούν σπόρους, τα ζώα που βρίσκουν καταφύγιο. Αυτή η στέρηση ζωής δεν μετριέται μόνο σε αριθμούς. Είναι η απώλεια του ρυθμού, της ισορροπίας που η φύση χρειάστηκε δεκάδες, ίσως εκατοντάδες χρόνια για να χτίσει.
Σκεφτείτε το δάσος σαν ένα αρχαίο χειρόγραφο, γραμμένο με τη γλώσσα της βιοποικιλότητας. Κάθε φωτιά σκίζει σελίδες, αφήνοντας κενά που δεν αναπληρώνονται με μια απλή αναδάσωση.
Οι μικροοργανισμοί στο έδαφος, για παράδειγμα, που διασπούν την οργανική ύλη και τροφοδοτούν τη γη, χρειάζονται δεκαετίες για να επανέλθουν. Χωρίς αυτούς, το έδαφος γίνεται στείρο, άψυχο.
Η φωτιά όμως δεν καίει μόνο τη φύση· διαρρηγνύει τη σύνδεσή μας με αυτήν. Όταν ένα δάσος γίνεται στάχτη, χάνουμε κάτι περισσότερο από οξυγόνο ή σκιά. Αποχαιρετάμε το σημείο όπου η γιαγιά μας μάζευε βότανα, όπου ο πατέρας μάς δίδαξε τον σεβασμό στη φύση, όπου νιώσαμε για πρώτη φορά ότι είμαστε μέρος κάτι μεγαλύτερου. Αυτή η ενότητα δεν είναι αφηρημένη έννοια· είναι οι μυρωδιές του πεύκου, ο ήχος του νερού, η αίσθηση του εδάφους. Η φωτιά μάς αφήνει ορφανούς από τον βιότοπο που μας γαλούχησε.
Η φωτιά δεν τελειώνει όταν σβήνουν οι φλόγες. Είναι ένας ακρωτηριασμός που αφήνει πληγές για γενιές. Το καμένο έδαφος αποχωρίζεται τη σταθερότητά του, καταδικάζοντας τις πλαγιές ευάλωτες σε κατολισθήσεις και πλημμύρες. Οι κοινότητες που ζουν κοντά στο δάσος χάνουν οικονομικούς πόρους. Οι άνθρωποι βιώνουν την απώλεια της ψυχικής τους ισορροπίας. Η φωτιά δεν είναι μόνο καταστροφή· είναι μια αλυσίδα συνεπειών που αλλάζει τον τρόπο που ζούμε, που αναπνέουμε, που ονειρευόμαστε. Και αυτό που αφήνει δεν είναι απλώς καμένη γη. Είναι το ξεθώριασμα μιας συλλογικής μνήμης, μιας σχέσης με τον τόπο που δεν μετριέται σε στρέμματα, αλλά σε γενιές.
