Το βιβλίο του Βίλχελμ Ράιχ κυκλοφόρησε το 1946, έτος γεννήσεώς μου, πριν από σχεδόν ογδόντα χρόνια, και μοιάζει να γράφτηκε για τη σημερινή εποχή, για τον σύγχρονο πολίτη που ασφυκτιά ανάμεσα στον ατομικισμό και την παθητικότητα, που αποσύρεται από τα κοινά, απογοητευμένος από την πολιτική, παραδομένος στην ιδέα ότι «όλοι είναι ίδιοι» και ότι «τίποτα δεν αλλάζει».
Ο «ανθρωπάκος» του Ράιχ είναι ο μέσος πολίτης, αυτός που μορφώνεται, εργάζεται, καταναλώνει, ψηφίζει, αλλά το κάνει χωρίς επίγνωση της δύναμής του, χωρίς αληθινή εμπιστοσύνη στον εαυτό του, χωρίς προσωπική ευθύνη. Είναι εκείνος που εύκολα χειραγωγείται από συνθήματα, αναζητά «σωτήρες», εγκλωβίζεται στον φόβο, και στο τέλος αποδέχεται την αδράνεια ως φυσική κατάσταση.
Στη σημερινή πολιτική πραγματικότητα στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, βλέπουμε αυτή τη στάση να κυριαρχεί:
- Μια πολιτική σκηνή που συχνά λειτουργεί επικοινωνιακά, όχι ουσιαστικά.
- Ένα κοινό που αποσύρεται, αδιαφορεί, ή εξαντλείται σε διαμαρτυρίες χωρίς συνέχεια.
- Μια νεολαία που μεγαλώνει με ανασφάλεια και δυσπιστία, συχνά αποξενωμένη από κάθε έννοια συλλογικότητας και κοινού σκοπού.
Ψυχολογικό και υπαρξιακό πρόβλημα
Το πρόβλημα ομως δεν είναι μόνο πολιτικό. Είναι πρωτίστως ψυχολογικό και υπαρξιακό. Όπως έγραφε ο Ράιχ, η εξουσία που μας καταπιέζει ζει πρώτα μέσα μας: στον φόβο μας, στη συνήθειά μας να υποτασσόμαστε, στην άρνησή μας να αναλάβουμε ευθύνη.
Η αληθινή αλλαγή δεν θα έρθει από κάποιο νέο κόμμα ή τεχνοκρατική λύση. Θα έρθει μόνο όταν αρχίσουμε να εκπαιδευόμαστε στη δημοκρατία ως βίωμα και στάση ζωής. Όταν ο καθένας μας πάψει να φέρεται σαν παθητικός καταναλωτής πολιτικής και αρχίσει να σκέφτεται, να πράττει και να συμμετέχει ως πολίτης.
Ο σύγχρονος πολιτισμός δεν κινδυνεύει από εχθρούς εξωτερικούς. Κινδυνεύει από την εσωτερική του κενότητα. Από την απώλεια νοήματος, συλλογικότητας και αυθεντικότητας. Από το γεγονός ότι ξεχάσαμε τι σημαίνει “πολιτικός άνθρωπος” δηλαδή άνθρωπος που ανήκει σε πόλη, σε κοινότητα, και δεν σωπαίνει.
Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, έχουμε ανάγκη από πολιτική που ενώνει τη γνώση με την ευαισθησία, την επιστήμη με την ηθική, την οικονομική ανάπτυξη με την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και τον σεβασμό στο περιβάλλον Έχουμε ανάγκη από Εθνική συννενόηση.
Και πάνω απ’ όλα, έχουμε ανάγκη από πολίτες συνειδητούς, ελεύθερους και παρόντες,που δεν ψάχνουν σωτήρες,αλλά που έχουν το θάρρος να αλλάξουν πρώτα τον εαυτό τους και μέσα από αυτό, να αλλάξουν τον κόσμο.
Γιατί, όπως λέει ο Ράιχ: «Η μόνη αληθινή επανάσταση είναι η απελευθέρωση του ανθρώπου από τα ψυχικά δεσμά του».
*Founder SYMBEEOSIS, Founder APIVITA
