Είναι περίεργοι οι μηχανισμοί της μνήμης. Τι θυμάμαι απ’ την πρώτη (μου) φορά σε δημοψήφισμα; Θερμοκρασίες.
Το θερμόμετρο ανέβαινε συνεχώς. Μαλάκωνε η άσφαλτος κάτω απ’ τα πόδια, μα δεν μαλάκωναν τα λόγια. Μετρήματα και συνθήματα, ερμηνείες και απορίες, στημένες φάσεις και προφάσεις. Ζέστη, η ζέστη που γεννά το κάθετο λιοπύρι. Εφλέγετο ο δρόμος και ο διαδικτυακός κόσμος. Καντάρια χολής, σιδερόφραχτες βεβαιότητες και τοξικό νέφος. Ανταλλαγή ύβρεων, ετοιμόρροπων και συχνότατα ασχέτων επιχειρημάτων, ερμηνείες-σοφιστείες, ένταση και φανατισμός. Πολλά ψέματα, μεγάλα μπερδέματα, δημοσκοπήσεων εκθέματα, παραφουσκωμένα εμπορεύματα.
Όλα έλιωσαν στο καμίνι, εξαϋλώθηκαν τα τρία γράμματα της απάντησης, τα «Reforms… and beyond» και τα «Preliminary analysis», που προέβλεπε το σχέδιο συμφωνίας, που κατέθεσαν οι θεσμοί -έτσι δεν τους λέγαμε;- ανήμερα του Αϊ-Γιάννη. Κάπως, έτσι, ανάψανε «φωτιές στις γειτονιές / αχ πόσα ξέρεις και μου λες / Αχ πόσα τέτοια ξέρεις και μου λες / που ’χουν πεθάνει».
Το προωθούμενο από το Eurogroup σχέδιο πριν τεθεί σε δημοψήφισμα είχε πεθάνει, το αποτέλεσμα έστειλε ένα μέρος των διαμορφωτών της κοινής γνώμης και τους ταγούς, που έβγαλαν σε περιφορά τις υπογραφές τους και τα παραφουσκωμένα τους «εγώ» στο ντιβάνι.
Οράματα μεσημεριάτικα, νύχτιος τρόμος στο Μαξίμου, μα και χορός στο Σύνταγμα. Άλλοι πήγαν σπίτι τους κι αυτός, που επί της ουσίας έθεσε σε δημοψήφισμα τον εαυτό του, στις Βρυξέλλες.
Δέκα χρόνια μετά, άλλες φωτιές μας καίνε, αλλά το ερώτημα σαν φάντασμα στον «Άμλετ» τριγυρνά.
Με χαλνά, όμως, το γεγονός ότι οι ευρω-ηγούμενοι δεν έμαθαν τίποτα από τα 11 απορριπτικά δημοψηφίσματα σε σύνολο 39 στην περίοδο 1972-2016. Το ελληνικό ποσοστό απόρριψης (61,3%) ήταν το δεύτερο υψηλότερο.
Το «ελληνικό πείραμα» δεν θα μπορούσε να φτάσει σε επίπεδο χαμηλότερο. Δέκα χρόνια μετά, η πρώην καγκελάριος μας το ’πε πεζά. Απόρησε που αντέξαμε.
