Με μια σφοδρή, προσωπική αντιπαράθεση, που θα ταίριαζε περισσότερο μεταξύ δύο μεθυσμένων θαμώνων σε ένα μπαρ, σφραγίστηκε ένα εκρηκτικό διαζύγιο: Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ και ο μέχρι πρότινος «καλύτερός του φίλος», Ελον Μασκ, ενεπλάκησαν σε μια άσχημη ανταλλαγή χτυπημάτων.
Αφορμή, το «Μεγάλο Ομορφο Νομοσχέδιο» του Τραμπ ύψους, με φοροαπαλλαγές και μείωση δαπανών ύψους πολλών τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Ένα νομοσχέδιο με το οποίο ο Τραμπ σκοπεύει να σφυρηλατήσει την οικονομική του πολιτική, αλλά ο Μασκ χαρακτήρισε «αηδιαστικό έκτρωμα».
Σύμφωνα με τον Μασκ, το νομοσχέδιο Τραμπ θα αυξήσει ένα «ήδη γιγαντιαίο» δημόσιο έλλειμμα πέρα από κάθε όριο. Αυτή η κατηγορία πάντως, αναμφίβολα επιβεβαιώνει τους φόβους που έχουν οι χρηματοπιστωτικές αγορές για την δημοσιονομική πολιτική του προέδρου Τραμπ.
Σεισμικά κύματα
Το πώς αυτή η κόντρα θα διαχυθεί στη βάση και στον κοινωνικό συνασπισμό που έφερε τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο, μένει να φανεί. Τα σεισμικά κύματα της σύγκρουσης ξεπέρασαν όμως τα όρια της προσωπικής αντιπαράθεσης και συγκλονίζουν ήδη το Ρεπουμπλικανικό κόμμα.
Οι βασικοί ηγέτες του κινήματος MAGA (Make America Great Again), συσπειρώθηκαν πάντως γύρω από τον Τραμπ, με τον ιδεολογικό «γκουρού» του εθνικοστικο-λαϊκιστικού ρεύματος, Στιβ Μπάνον, να ζητά ούτε λίγο ούτε πολύ την απέλαση του Μασκ από την Αμερική ως «παράνομου αλλοδαπού».
Στην πραγματικότητα, η ρήξη Τραμπ-Μασκ διέλυσε τη σταθερότητα του άξονα μεταξύ των «Διόσκουρων» του εθνικολαϊκισμού τον τελευταίο χρόνο, οι οποίοι έκαναν τον κόσμο να μιλάει γι’ αυτούς.
Η κόντρα ήταν πάντως αναμενόμενη. Ο άξονας Τραμπ-Μασκ δεν μπορούσε να διαρκέσει επειδή οι δύο μεγιστάνες και οι αντίστοιχες μπίζνες τους, είχαν διαφορετικές προσεγγίσεις.
Η συνεργασία του Μασκ με τον Τραμπ πάντως, αντί να τον πλουτίσει ακόμη περισσότερο, του έχει μέχρι στιγμής κοστίσει ακριβά, με την κατάρρευση των πωλήσεων και των μετοχών της Tesla– μόνο χθες έχασε κάπου 190 δισεκατομμύρια δολάρια στη Wall Street.
Το άρμα
Αρχικά, ο Τραμπ «καβάλησε» στο άρμα του πλουσιότερου ανθρώπου στον κόσμο και χρησιμοποίησε τον Μασκ για να προσελκύσει ένα μεγάλο και συμπαγές φιλελεύθερο μερίδιο ψηφοφόρων στην εθνικο-λαϊκιστική βάση του MAGA .
Ταυτόχρονα, για τον Μασκ, η εκστρατεία του Τραμπ ήταν μια ευκαιρία να προωθήσει τις πολιτικές του ιδέες: ολοκληρωτικός πόλεμος στις δημόσιες δαπάνες, τη σπατάλη, την κοινωνική πρόνοια και όλα όσα- σύμφωνα με τον Μασκ- μυρίζουν… «σοσιαλισμό» .
Σύντομα όμως ο Τραμπ και οι στενοί συνεργάτες του κατάλαβαν ότι ο Μασκ με τον ρόλο του ως συμβούλου και διευθυντή του Doge, του τμήματος για την αποτελεσματικότητα της κυβέρνησης, ήθελε να «κλαδέψει» το αμερικανικό κράτος. Προωθώντας όμως ταυτόχρονα, τις δικές του εταιρείες και εξασφαλίζοντας πλουσιοπάροχα συμβόλαια από το …δημόσιο, για παράδειγμα για την SpaceX.
Ο Αμερικανός πρόεδρος όμως, ως εκλεγμένος ηγέτης, πρέπει να ανταποκρίνεται σε πολλαπλές συστημικές πιέσεις και ισορροπίες. Αλλά και να μην αποξενώνεται από τους ψηφοφόρους, που πίστεψαν στην «αλλαγή» του MAGA!
Η ιδέα ότι ο Μασκ ήταν το «δεξί χέρι» του Τραμπ με επιρροή, αν όχι αποκλειστική εξουσία, στον Λευκό Οίκο, είχε επίσης ενοχλήσει τους υπόλοιπους μεγιστάνες στην Αμερική.
Η πραγματική σύγκρουση
Η πραγματική σύγκρουση είναι πάντως πολιτική: μεταξύ ενός υπερ- νεοφιλελεύθερου και ενός λαϊκιστή. Η οικονομική κουλτούρα του Μασκ είναι αυτή της Σχολής του Σικάγου του Μίλτον Φρίντμαν, αλλά και του Ρόναλντ Ρίγκαν και της Μάργκαρετ Θάτσερ.
Αντίθετα, ο Τραμπ ξέρει πώς να μετράει ψήφους. Το λαϊκιστικό ένστικτο υπερισχύει της ιδεολογίας. Η μεταμόρφωση που επέβαλε στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα τον οδήγησε από το να εκπροσωπεί την αστική τάξη, στην υπεράσπιση των κατώτερων μεσαίων τάξεων, όπου κέρδισε συναίνεση ακόμη και μεταξύ των νέων και των εθνοτικών μειονοτήτων.
Ο κόσμος της εργατικής τάξης που έφερε τον Τραμπ στον Λευκό Οίκο για δεύτερη φορά, δεν του εμπιστεύτηκε την αποστολή να χρησιμοποιήσει «αλυσοπρίονο» εναντίον της δημόσιας υγείας (Medicare, Medicaid) ή των συντάξεων.
Η κοινωνική λαϊκή δεξιά βγαίνει νικήτρια από την πρώτη σοβαρή σύγκρουση με την τεχνο-δεξιά. Αλλά ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς…
