Η μέση ηλικία των κατοίκων της Ε.Ε. είναι τα 44,7 έτη, στην Ελλάδα τα 46,9 έτη, σε Βουλγαρία και Πολωνία τα 47,1 και στην Ιταλία τα 48,7 έτη.
Τι σημαίνει αυτό; Ποιος ρωτάει και πότε; Στις αρχές του 20ού αιώνα, επί παραδείγματι, ο Τύπος έγραψε: «Άμαξα, από ρυτήρος ελαύνουσα, παρέσυρε τεσσαρακοντούτη γέροντα. Ο ατυχής γέρων, μεταφερόμενος εις νοσοκομείον εξέπνευσεν». M’ αυτή την οπτική, η Ελλάδα έγινε γεροντική, πολύ πριν σκάσουμε μύτη. Πριν από πενήντα χρόνια, όμως, ο Ζαμπέτας με μινόρια έδωσε θάρρος στα κοκόρια. Ο «πενηντάρης είναι ένας νέος της εποχής».
Η παράταση της ζωής πλημμυρίζει τον κόσμο με άτομα άνω των 80 και 90 ετών. Ευπρόσδεκτο δεν είν’ αυτό, να ζούμε περισσότερο; Η βιολογία κάνει ήσυχα τη δουλειά της. Κι η ιατρική κι η επιστήμη μεθοδικά. Χωρίς δράματα και χαχανητά. Ο αριθμός των ατόμων που είναι σωματικά και διανοητικά ανεκτά αυξάνεται δυναμικά. Ο πλανητάρχης κλείνει σε τρεις εβδομάδες τα 79 και ο Μικ Τζάγκερ τον Ιούλιο τα 82.
Τι σημαίνει αυτό; Γερνάνε ναι. Πώς τους βλέπουν οι άλλοι; Τολμούν να ενοχλούν, σε έναν αριθμό δεν κολλούν.
Δεν υπάρχει πρόβλημα, δηλαδή, στο μικρό μας κομμάτι γης, όπου η γήρανση συνοδεύεται από μείωση των γεννήσεων (6,8 ανά 1.000 κατοίκους);
Υπάρχει νέα πραγματικότητα, που απαιτεί προσαρμοστικότητα. Μην ακούσω, πάλι, τις οιμωγές γιατί οι Έλληνες δεν κάνουν παιδιά. Κάνουν όσα θέλουν, όταν το θέλουν, σε ένα περιβάλλον όχι πολύ φιλικό. Δεν είναι μόνο το οικονομικό. Αν ήταν έτσι οι πολύ εύρωστες χώρες δεν θα είχαν θέμα δημογραφικό.
Και με το ασφαλιστικό; Οι αποφάσεις αναπαύονται στο παρελθόν. Γι’ αυτό, αν πιστέψουμε τις αριθμητικές προβολές (Ageing Working Group 2024), η συνταξιοδοτική δαπάνη το 2060 εκτιμάται σε 12,7% του ΑΕΠ.
Το θέμα είναι άλλο και μεγάλο. Συντάξεις χαμηλές, όσο ένας λουφές. Η μακροζωία γι’ άλλους θα είναι κατιφές και γι’ άλλους σκαλωσιές.
