Από την έντυπη έκδοση
Της Κατερίνας Τζωρτζινάκη
[email protected]
Ψάχνοντας, βρήκα ένα δημοσίευμα του Foreign Policy (29.4.2013) όπου ο τότε και νυν Ρώσος ΥΠΕΞ δεν κρύβει τον θαυμασμό του για τον πρίγκιπα Αλεξάντερ Γκόρτσακοφ, που «αποκατάστησε τη ρωσική επιρροή στην Ευρώπη μετά την ήττα (σ.σ.: στον Κριμαϊκό Πόλεμο) και το έκανε δίχως να μετακινήσει ούτε ένα κανόνι – τα κατάφερε αποκλειστικά με τη διπλωματία».
Δεν ξέρω τι μπορεί να κάνει ο Λαβρόφ με τη (νεο)τσαρική διπλωματία, αλλά χθες εμφανίστηκε πεπεισμένος ότι θα βρεθεί λύση. «Ένας είναι ο όρος μόνο που θέτουμε: Να είμαστε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων επί ίσοις όροις».
Καλά, θέτουν κι άλλους, αλλά στην ισοδυναμία έχουμε αδυναμία και στον διασημότερο διάλογο στην παγκόσμια διπλωματική θεωρία. Πώς είναι, λοιπόν, το παιχνίδι, από την εποχή του Θουκιδίδη; Δεν υπάρχει δίκαιο μεταξύ ανισοδυνάμων, καθοριστικό ρόλο στις σχέσεις τους παίζει η δύναμή τους, καθώς «…και οι δύο γνωρίζουμε ότι κατά τη συζήτηση των ανθρωπίνων πραγμάτων, το επιχείρημα της δικαιοσύνης έχει αξία μόνο μεταξύ ισοδυνάμων».
Όταν δεν υπάρχει ισότητα δυνάμεων «…ο ισχυρός επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει η δύναμή του και ο ασθενέστερος παραχωρεί ό,τι του επιβάλλει η αδυναμία του».
Το θέμα, όμως, είναι πώς αντιλαμβάνεται ο καθείς τη θέση του, και πώς καλύπτει τις αδυναμίες του, καθώς είναι τουλάχιστον ανόητο να αυτοκτονήσει, επειδή φοβάται τον θάνατο.
Πώς καλύπτεις τις αδυναμίες σου, με κυριότερη αυτή που πηγάζει από το γεγονός ότι η δράση κάποτε είναι αντίδραση κατά του εαυτού σου; Από εβδομάδα σε εβδομάδα η διαπραγμάτευση έχει μελανιάσει.
Ίσως, γιατί δεν υπάρχει σχέδιο ρεαλιστικό, παρά μόνο μετατόπιση γραμμών. Σίγουρα, πάντως, η έννοια του διεθνούς δικαίου δεν είναι ούτε απόλυτη ούτε αντικειμενική.
Ακόμη και στον πυρήνα του κατεξοχήν φορέα του διεθνούς δικαίου, του ΟΗΕ, υπάρχει η ισορροπία ισχύος όχι δικαίου.
Πέραν δικαίου και αδίκου, όμως, καλό είναι να μην προκρίνεται ο κομμένος δρόμος. Τα είχε πει αιώνες πριν και ο Σουν Τσου, θεωρητικός της στρατηγικής. «Φτιάξε μια χρυσή γέφυρα για να μπορέσει να περάσει ο εχθρός σου υποχωρώντας».
