Του Δημήτρη Κυριακόπουλου
[email protected]
Πιθανότατα όταν ο Γιώργος Παπανδρέου αποφάσιζε, μετά τον αδόκητο θάνατο της Φώφης Γεννηματά, να μπεί στην κονίστρα των εσωκομματικών εκλογών δεν φανταζόταν ότι το αποτέλεσμα θα τον υποχρέωνε στο φινάλε να χορέψει ζεϊμπέκικο στο ρυθμό της βαριάς ήττας του.
Με τον αέρα του ιστορικού ονόματος ο πρώην πρωθυπουργός ξεκίνησε τη μάχη για να νικήσει και όχι για μια απλή καταγραφή δυνάμεων. Από το φτωχό (για τα μεγέθη των Παπανδρέου) 27% του πρώτου γύρου προφανώς έχασε τις ελπίδες νίκης και κατέβασε τον στόχο της δεύτερης Κυριακής σε ένα ποσοστό άνω του 40%, που θα μετρίαζε την αίσθηση της αποτυχίας. Ακόμα και αυτές οι ελπίδες αποδείχθηκαν φρούδες, με το τελικό 32% να επισφραγίζει την ξεκάθαρη αποδοκιμασία της προσπάθειας να επιστρέψει στην ηγεσία του κόμματός του.
Πολλά μπορεί να γραφούν για τα αίτια του εκλογικού ναυαγίου του Γιώργου Παπανδρέου στο κομματικό σπίτι του. Είναι όμως βέβαιο ότι ένας βασικός παράγοντας εντοπίζεται στη σύνθεση του εκλογικού σώματος. Ο πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ απευθύνθηκε σε ένα σύνολο ψηφοφόρων, του οποίου το σαφώς μικρότερο τμήμα αποτελούν οι Παπανδρεϊκοί. Άρα, μίλησε σε ένα ακροατήριο, το οποίο στη μεγάλη του πλειονότητα δεν ήθελε να τον ακούσει.
Ο πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς διαπίστωσε, με ομολογουμένως σκληρό τρόπο, τη νέα πραγματικότητα, που βεβαίως όφειλε να γνωρίζει από καιρό. Δηλαδή, ότι οι παραδοσιακοί υποστηρικτές των Παπανδρέου, οι πολίτες που εμπνεύστηκαν από τις ιδέες και την προσωπικότητα του Ανδρέα Παπανδρέου και τον ακολούθησαν πιστά, στη συντριπτική πλειοψηφία τους, δεν βρίσκονται πια στο ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ.
Από το 2012 και τη μνημονιακή λαίλαπα, μετακινήθηκαν σταδιακά στο κόμμα, που είναι πιό κοντά στα πιστεύω τους, στον ΣΥΡΙΖΑ. Μάλιστα, είναι αυτοί – κατά κύριο λόγο- που εκτόξευσαν τα εκλογικά ποσοστά του μικρού κόμματος της αριστεράς στο 35% και 36% το 2015, στην εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία του 2019 για τον ΣΥΡΙΖΑ, τον διατήρησαν στο υψηλό 31,5% και δεν δείχνουν διατεθειμένοι να τον εγκαταλείψουν, έχοντας αναπτύξει ισχυρούς δεσμούς με τον Αλέξη Τσίπρα, αν και συχνά βρίσκονται αντιμέτωποι με αντιλήψεις κόμματος-σκαντζόχοιρου.
H κυριαρχία των «εκσυγχρονιστών»
Με τις σοβαρές αλλοιώσεις των ιδεολογικοπολιτικών χαρακτηριστικών του ΠΑΣΟΚ εξαιτίας των μνημονίων και της συγκυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, τοποθετούμενο πλέον στον χώρο του κέντρου, παρά της κεντροαριστεράς, την οποία κατέλαβε ο ΣΥΡΙΖΑ, ήταν επόμενο να κυριαρχούν στο εσωτερικό του ΚΙΝΑΛ οι προερχόμενοι από το λεγόμενο εκσυγχρονιστικό μπλοκ, του οποίου ηγήθηκε ο Κώστας Σημίτης. Με αυτούς τους εκλογείς, που βλέπουν με μεγαλύτερη συμπάθεια τη συντηρητική παράταξη, ο Γ. Παπανδρέου ήταν χαμένος από χέρι. Μια κάποια έκπληξη αποτελεί η διάσταση συρρίκνωσης της Παπανδρεϊκής τάσης στο ΚΙΝΑΛ.
Όσο για τον μεγάλο νικητή των εσωκομματικών εκλογών του ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ, Νίκο Ανδρουλάκη τώρα αρχίζουν τα δύσκολα, καθώς καλείται να βγεί στο ανοιχτό πέλαγος της κοινωνίας από το προστατευμένο λιμάνι του κόμματος. Μπροστά του έχει διμέτωπο αγώνα, για να αυξήσει τα ποσοστά του κόμματός του, όπως διατείνεται: Αφενός, επιβάλλεται να κρατήσει εντός ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ τους εναπομείναντες Παπανδρεϊκούς, αρκετοί από τους οποίους είναι λογικό να κοιτάξουν προς τους συντρόφους τους στον ΣΥΡΙΖΑ, απογοητευμένοι από τις εσωκομματικές εξελίξεις. Αφετέρου, πρέπει να προσελκύσει νέους ψηφοφόρους, με τις δυνητικές δεξαμενές να είναι περιορισμένες: οι «εκσυγχρονιστές», που το 2019 ψήφισαν Μητσοτάκη, για να φύγει ο ΣΥΡΙΖΑ και οι Παπανδρεϊκοί, που μετακόμισαν στον ΣΥΡΙΖΑ. Αναμφίβολα, πρόκειται για περίπλοκο εγχείρημα, που χρειάζεται πολύ περισσότερα από τη σχετική ασφάλεια της ουδετερότητας και τους συμβολισμούς (επαναφορά οιονεί του ονόματος του ΠΑΣΟΚ, εμβληματικά τραγούδια κλπ).
