Από την έντυπη έκδοση
Του Λάμπρου Καραγεώργου
[email protected]
Με ψυχραιμία παρακολουθεί τις εξελίξεις σχετικά με το Βrexit η διεθνής ναυτιλιακή κοινότητα. Αν και δεν λείπουν και εκείνοι που εκφράζουν την έντονη απογοήτευσή τους για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, οι περισσότερες φωνές από καθαρά ναυτιλιακή σκοπιά, είναι μάλλον ψύχραιμες αποτιμώντας το μέλλον του κλάδου, με αποκορύφωμα τον Martin Stophord, μη εκτελεστικό πρόεδρο των Clarksons, που «ιντριγκάρει» πανηγυρίζοντας σχεδόν για την εξέλιξη.
Το τι μπορεί να σημαίνει ένα Brexit για τη ναυτιλία εξετάζεται από τρεις κυρίως πλευρές από τους ναυτιλιακούς παράγοντες.
* Η πρώτη πλευρά είναι οι επιπτώσεις, βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες, που θα επιφέρει η εξέλιξη αυτή σε θαλάσσιο εμπόριο, ναύλους, κ.λπ. Όπως σημειώνουν ναυτιλιακοί παράγοντες, ένα διαζύγιο Ε.Ε. και Μεγάλης Βρετανίας δημιουργεί βραχυπρόθεσμα αβεβαιότητες, οι οποίες πάντα επηρεάζουν και το εμπόριο. Η αβεβαιότητα αυτή θα είναι όμως ένας ακόμη παράγοντας που θα προστεθεί σε μία ήδη υφιστάμενη προβληματική κατάσταση που βιώνει η ναυτιλία. Ωστόσο, μακροπρόθεσμα δεν βλέπουν πώς μπορεί να επηρεαστεί η ναυτιλία δεδομένου ότι πρόκειται για διεθνή δραστηριότητα, με τις συναλλαγές να γίνονται σε δολάριο.
Σε κάθε περίπτωση, η πορεία του παγκοσμίου εμπορίου είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων και το Brexit είναι ένας από αυτούς. Να σημειωθεί ωστόσο πως υπάρχει ο φόβος ότι τέτοιου είδους εξελίξεις μπορεί να ενισχύουν τις τάσεις προστατευτισμού, κάτι που δεν είναι προς το συμφέρον της ναυτιλίας που θέλει ελεύθερο εμπόριο. Εν κατακλείδι, όμως, αυτά είναι πράγματα που αφορούν το μέλλον και οι όποιες επιπτώσεις είναι πάντα σε συνάρτηση και με τα θεμελιώδη μεγέθη της ναυτιλίας.
* Η δεύτερη πλευρά είναι η θεσμική – νομοθετική: Η ναυτιλία είναι μία διεθνής δραστηριότητα και το θεσμικό της πλαίσιο λειτουργίας καθορίζεται εν πολλοίς από τον Διεθνή Ναυτιλιακό Οργανισμό (ΙΜΟ) στον οποίο συμμετέχουν τα όλα τα κράτη μέλη του ΟΗΕ, στον οποίο όμως διεκδικεί αυθύπαρκτο ρόλο και η Ε.Ε. Μάλιστα, πριν από τις μεγάλες αποφάσεις η Ε.Ε. συνδιαλέγεται με τα κράτη μέλη για να τα δεσμεύει σε μία ενιαία στάση. Αυτή η διαδικασία πολλές φορές αλλοιώνει τις θέσεις που υποστηρίζουν μεγάλα ναυτιλιακά έθνη όπως η Ελλάδα αλλά και η Μεγάλη Βρετανία. Μία έξοδος λοιπόν του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε. εκτιμάται ότι θα έχει επιπτώσεις στους συσχετισμούς τόσο εντός της Ε.Ε. όσο και στον ΙΜΟ για τα ναυτιλιακά θέματα.
* Η τρίτη πλευρά είναι αυτή καθαυτή η πλευρά που συνδέεται άμεσα με τη ναυτιλιακή επιχείρηση (ελευθερία εγκατάστασης, φορολογικό, κ.λπ.). Όπως τονίζουν αρμόδιοι παράγοντες, με ένα Brexit, το ναυτιλιακό cluster του Λονδίνου θα επιδιώξει να καταστεί ακόμη πιο ανταγωνιστικό, καθώς δεν θα δεσμεύεται και από διάφορους κοινοτικούς κανονισμούς.
Το Λονδίνο, που αντιμετωπίζει έντονο ανταγωνισμό από άλλα ναυτιλιακά κέντρα, αισθανόταν την Ε.Ε. σαν στενό κορσέ. Τώρα θα απελευθερωθεί και θα στοχεύσει να μη χάσει ποτέ τον τίτλο του κέντρου της παγκόσμιας ναυτιλίας. Ήδη κινδυνεύει να χάσει το «στέμμα» από άλλα ναυτιλιακά κέντρα της Άπω Ανατολής.
Πολλοί υποστηρίζουν ότι η αβεβαιότητα περί τη φορολογία (tonnage tax) που δημιουργούν κοινοτικές πρωτοβουλίες της Επιτροπής Ανταγωνισμού τώρα θα εκλείψουν. Ορισμένοι πιο «τολμηροί» θεωρούν ότι παρουσιάζεται η ευκαιρία στο Λονδίνο να αποκτήσει νέα πλεονεκτήματα και να γίνει ακόμη πιο ελκυστικό ως έδρα της παγκόσμιας ναυτιλίας.
Ευκαιρίες στον δρόμο του «Sexit»
Κρατήσαμε ξεχωριστά την άποψη του Martin Stopford, του προέδρου του ναυλομεσιτικού οίκου Clarkson Research, βαθύ γνώστη της ναυτιλίας, ο οποίος δήλωσε ότι το Brexit είναι μια συναρπαστική προοπτική, διότι, όπως κάθε Έλληνας εφοπλιστής ξέρει, η αλλαγή δημιουργεί ευκαιρίες.
Σύμφωνα με τον κ. Stopford, «η ναυτιλία είχε ξεκινήσει το δικό της «Sexit» (λογοπαίγνιο με τις λέξεις shipping -ναυτιλία και exit- έξοδο) από την Ευρωπαϊκή Ένωση στη δεκαετία του 1980, όταν ακόμα και οι γερμανικές ναυτιλιακές εταιρείες αναζητούσαν διεθνή νηολόγια. Έτσι σήμερα πάνω από το 70% του παγκόσμιου στόλου λειτουργεί κάτω από διεθνείς σημαίες, εκτός Ε.Ε.».
Η αλυσιδωτή αντίδραση από το γεγονός αυτό είναι, σύμφωνα με τον κ. Stophord, συναρπαστική για τους επενδυτές, πρόβλημα για τις ρυθμιστικές αρχές, όπως ο IMO και το port state control, και θετική για τους καταναλωτές, καθώς οι σημερινοί ναύλοι δεν είναι υψηλότεροι από ό,τι πριν από 50 χρόνια.
Διίστανται οι απόψεις από παράγοντες του χώρου για τον αντίκτυπο
Χαρακτηριστικές είναι ορισμένες δηλώσεις που φιλοξενούνται σε διεθνή μέσα ενημέρωσης. Στο Tradewinds Έλληνας εφοπλιστής, με έδρα το Λονδίνο, αναφέρει ότι η ναυτιλία λειτουργεί σε παγκόσμια βάση. «Εμείς δεν βγάζουμε τα προς το ζην από Ευρωπαίους ναυλωτές ή ναυπηγούς. Τίποτα δεν θα αλλάξει, ακόμη και η πτώση της λίρας θα μπορούσε να έχει θετικό αντίκτυπο βραχυπρόθεσμα. Βέβαια από την άλλη το Brexit δεν είναι ένα γεγονός που μπορεί κάποιος να αγνοήσει».
Εκπρόσωπος του ICS σχολίασε ότι είναι πολύ νωρίς για ολοκληρωμένες εκτιμήσεις για το εάν θα υπάρξουν και ποιες επιπτώσεις μακροπρόθεσμα στον κλάδο από το Brexit.
Από την άλλη πλευρά, εκπρόσωπος του Baltic Exchange εμφανίστηκε πιο απόλυτος και σημείωσε ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν θα σταματήσει τη διαδικασία συζητήσεων για την πώλησή του, με το Χρηματιστήριο της Σιγκαπούρης, ενώ συμπλήρωσε ότι δεν επηρεάζει η εξέλιξη αυτή τη θέση που έχει κατακτήσει το Ηνωμένο Βασίλειο στον τομέα των ναυτιλιακών υπηρεσιών.
Σε αντίθετο μήκος κύματος ο κ. Harry Theochari, επικεφαλής του τομέα μεταφορών της Norton Rose, εκφράζοντας την προσωπική του άποψη επισημαίνει ότι το Brexit μπορεί κάλλιστα να οδηγήσει μια σειρά από κορυφαίες διεθνείς τράπεζες και χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να μετακινήσουν τα γραφεία τους από το Ηνωμένο Βασίλειο σε άλλη θέση εντός της Ε.Ε.
Επίσης συμπλήρωσε μία επίδραση θα έχει και στις θαλάσσιες υπηρεσίες του Ηνωμένου Βασιλείου.
Μια πρόσφατη έκθεση που συνέταξε η PWC για το City του Λονδίνου επιβεβαίωσε τη συνεχιζόμενη παγκόσμια υπεροχή του τομέα των θαλάσσιων υπηρεσιών του Ηνωμένου Βασιλείου.
Η ανησυχία έγκειται στην επίπτωση που θα έχει η αποχώρηση μεγάλων διεθνών τραπεζών και χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στο υπόλοιπο πλέγμα των υπηρεσιών, όπως είναι οι ασφαλιστικές δραστηριότητες οι νομικές και άλλες που παρέχει το Citi στην παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία.
Ο Ben Nolan, αναλυτής της Stifel, εξηγεί ότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος δεν θα έχει μεγάλο αντίκτυπο στις ναυτιλιακές αγορές εμπορευμάτων, αλλά ενδεχομένως οι ψυχολογικές επιπτώσεις να επηρεάσουν το μέτωπο του δανεισμού. Με τις ευρωπαϊκές τράπεζες να παρέχουν το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης προς τη ναυτιλιακή βιομηχανία, ίσως υπάρξουν περαιτέρω δυσκολίες στη χρηματοδότηση, λόγω της γενικότερης αστάθειας του συστήματος, εκτίμησε.
Ο Clive Richardson, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της V.Group, από την πλευρά του, σημειώνει ότι ο αντίκτυπος στη ναυτιλιακή βιομηχανία από το Brexit θα είναι περισσότερο ή λιγότερο ουδέτερος.
Φυσικά, κάθε γεγονός που προκαλεί οικονομική αβεβαιότητα πρόκειται να προσθέσει στην αστάθεια που η ναυτιλιακή αγορά αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζει.
Ωστόσο, απουσιάζει μια σημαντική επίδραση από την απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου, δήλωσε ο κ. Richardson στο Splash.
