Σε μια περίοδο γεωπολιτικών αναταράξεων και ευρωπαϊκών αλλαγών, ο νέος πρόεδρος της Ένωσης Λιμένων Ελλάδος (ΕΛΙΜΕ), Απόστολος Καμαρινάκης, χαράσσει στρατηγική με τέσσερις άξονες: πράσινη μετάβαση, ψηφιακό μετασχηματισμό, διασύνδεση με χερσαία δίκτυα και θεσμική εκπροσώπηση.
Στο τραπέζι θέτει κρίσιμα ζητήματα, όπως τα νέα λιμενικά τέλη στην κρουαζιέρα, η εφαρμογή του ευρωπαϊκού συστήματος Entry-Exit για τον έλεγχο ταξιδιωτών στα λιμάνια, αλλά και το σημαντικότερο, που είναι η εκταμίευση ευρωπαϊκών κονδυλίων για έργα υποδομών.
«Η εφαρμογή του μέτρου για τα τέλη κρουαζιέρας ξεκίνησε τον περασμένο Ιούλιο και σύντομα θα υπάρχουν τα πρώτα στοιχεία για το πώς επηρέασε τη συμπεριφορά των επιβατών, τα συνολικά έσοδα και την πρόοδο των έργων που θα χρηματοδοτηθούν», επισημαίνει στη
συνέντευξή του στη «Ν».
Αναφερόμενος στην πρόσφατη συνάντησή του με τον επίτροπο Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού, Απόστολο Τζιτζικώστα, τονίζει ότι ήταν ιδιαίτερα παραγωγική, καθώς στο επίκεντρο βρέθηκαν οι προοπτικές των ελληνικών λιμανιών στο πλαίσιο της Ε.Ε. και η ενίσχυση της χρηματοδότησης για έργα πράσινης και ψηφιακής μετάβασης.
Μάλιστα, σημειώνει ότι ο επίτροπος τον ενημέρωσε ότι διπλασιάστηκε το διαθέσιμο ποσό στο πλαίσιο του Connecting Europe Facility (CEF – χρηματοδοτικό εργαλείο της Ε.Ε.), γεγονός που
ανοίγει νέες δυνατότητες για την Ελλάδα, ενώ αναμένει τις σχετικές προτάσεις της ΕΛΙΜΕ.
Ο κ. Καμαρινάκης τονίζει ότι στόχος είναι η δημιουργία ενός ενιαίου, ανθεκτικού και ανταγωνιστικού λιμενικού συστήματος, ικανού να στηρίξει την εθνική οικονομία και να καταστήσει τη χώρα πρωταγωνιστή στην ευρωπαϊκή εφοδιαστική αλυσίδα.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης:
Κύριε Καμαρινάκη, ποιο είναι το πρώτο μήνυμα που θέλετε να στείλετε ως νέος πρόεδρος της ΕΛΙΜΕ;
«Η ΕΛΙΜΕ βρίσκεται σε ένα κομβικό σημείο. Το πρώτο μήνυμα που θέλω να στείλω
είναι ότι η Ένωση Λιμένων Ελλάδος θα εργαστεί για να διαμορφώσει ένα ενιαίο, ανθεκτικό και ανταγωνιστικό λιμενικό σύστημα, ικανό να ανταποκριθεί στις ανάγκες της εποχής και να στηρίξει την εθνική οικονομία.
Η στρατηγική μας στηρίζεται σε τέσσερις βασικούς άξονες: την πράσινη μετάβαση, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την ενίσχυση της διασύνδεσης των λιμένων με τα δίκτυα μεταφορών και τη θεσμική εκπροσώπηση σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Στόχος μας είναι η περαιτέρω διεύρυνση της Ένωσης, ώστε να εκπροσωπούνται όλα τα λιμάνια της χώρας. Θέλουμε να μεταφέρουμε τεχνογνωσία από τα μεγαλύτερα στα μικρότερα λιμάνια, δίνοντας σε όλους τα εργαλεία να εξελιχθούν.
Παράλληλα, θα εστιάσουμε στον καλύτερο συντονισμό των μελών και στην αναζήτηση χρηματοδοτικών πόρων για κρίσιμα έργα υποδομών, που θα ενισχύσουν και θα διευρύνουν τις δυνατότητες του ελληνικού λιμενικού συστήματος, καθιστώντας το ανταγωνιστικό σε διεθνές επίπεδο».
Τι περιμένετε από τη νέα συνεργασία της ΕΛΙΜΕ με το ΥΝΑΝΠ; Ποια προβλήματα ζητήσατε να λυθούν κατά προτεραιότητα;
«Η συνεργασία μας με το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (ΥΝΑΝΠ) είναι θεμελιώδης.
Η δέσμευση του γενικού γραμματέα Ναυτιλίας και Λιμένων, Ευάγγελου Κυριαζόπουλου, για πιο άμεση επικοινωνία και συστηματική συνεργασία είναι εξαιρετικά θετική και απαραίτητη.
Η τακτική επικοινωνία θα ωφελήσει όλες τις πλευρές, καθώς θα επιτρέπει άμεση ανταλλαγή απόψεων, γρήγορη επίλυση προβλημάτων και κοινή αντίληψη για τις προτεραιότητες της χώρας στα πλαίσια χάραξης της πολιτικής από την πολιτεία».
Ποιες προοπτικές ανοίγονται για τα ελληνικά λιμάνια μετά τη συνάντησή σας με τον επίτροπο Απόστολο Τζιτζικώστα και ποιες είναι οι χρηματοδοτικές προτεραιότητες;
«Η συνάντησή μας με τον επίτροπο κ. Τζιτζικώστα ήταν ιδιαίτερα παραγωγική και ουσιαστική.
Στο τραπέζι έπεσαν όλα τα κρίσιμα θέματα που αφορούν τα ελληνικά λιμάνια και τις προοπτικές τους στο πλαίσιο της Ε.Ε.
Τονίσαμε την ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης για έργα που σχετίζονται με την πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό.
Ο κ. Τζιτζικώστας μας ενημέρωσε ότι διπλασιάστηκε το διαθέσιμο ποσό χρηματοδότησης στο πλαίσιο του χρηματοδοτικού εργαλείου της Ε.Ε. CEF), γεγονός που δίνει στην Ελλάδα σημαντικό περιθώριο για επιπλέον χρηματοδοτήσεις. Αναμένει τις προτάσεις που θα του αποστείλουμε το ταχύτερο δυνατό».
Τι απαιτείται για να επιταχυνθεί η διασύνδεση των λιμένων με τα χερσαία δίκτυα;
«Η διασύνδεση των λιμένων με τα χερσαία δίκτυα αποτελεί ένα από τα πιο διαχρονικά αιτήματα της ΕΛΙΜΕ. Χωρίς αυτήν, η εφοδιαστική αλυσίδα δεν μπορεί να λειτουργήσει αποτελεσματικά.
Χρειαζόμαστε έργα-δέσμες, που θα ενταχθούν στο Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών (TEN-T) και θα περιλαμβάνουν:
- Εκσυγχρονισμό των σιδηροδρομικών συνδέσεων με τα λιμάνια, ώστε να μπορούν να
εξυπηρετήσουν σύγχρονες ανάγκες logistics. - Ψηφιακά και διαλειτουργικά συστήματα για την παρακολούθηση και τον έλεγχο της
κυκλοφορίας. - Κόμβους συνδυασμένων μεταφορών κοντά στα λιμάνια, που θα επιτρέπουν τη γρήγορη μεταφόρτωση εμπορευμάτων.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση κατευθύνει ήδη μεγάλο μέρος των πόρων του CEF σε τέτοια έργα, όμως χρειάζεται καλός συγχρονισμός με τα εθνικά έργα και συνεργασία με τους φορείς υλοποίησης.
Αν επιταχύνουμε τις διαδικασίες, μπορούμε να μετατρέψουμε την Ελλάδα σε κεντρικό κόμβο μεταφορών για την ευρύτερη περιοχή».
Με δεδομένη την αυξανόμενη γεωπολιτική σημασία της Ελλάδας, ποια είναι τα επόμενα βήματα για να ενισχυθεί η θέση των ελληνικών λιμανιών στον διεθνή ανταγωνισμό;
«Η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας είναι πλεονέκτημα αλλά και πρόκληση. Τα ελληνικά λιμάνια βρίσκονται στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων και αυτό δημιουργεί ευκαιρίες για ανάπτυξη του διαμετακομιστικού εμπορίου, της κρουαζιέρας και των logistics.
Ωστόσο, υπάρχουν και κίνδυνοι. Ένα παράδειγμα είναι το EU-ETS, το ευρωπαϊκό σύστημα εμπορίας ρύπων.
Εάν δεν υπάρξει κοινή στρατηγική, υπάρχει ο κίνδυνος οι ναυτιλιακές εταιρείες να επιλέξουν λιμάνια εκτός Ε.Ε., ώστε να αποφύγουν το επιπλέον κόστος, γεγονός που θα πλήξει την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών λιμένων.
Για να διασφαλίσουμε τη θέση μας, χρειάζονται:
- Στοχευμένες επενδύσεις σε πράσινες και ψηφιακές τεχνολογίες.
- Δράσεις για βελτίωση της αποδοτικότητας και της εξυπηρέτησης.
- Ενεργή συμμετοχή της Ελλάδας στις ευρωπαϊκές διαβουλεύσεις, ώστε να εξασφαλίζονται όροι που δεν θα υπονομεύουν τα μεσογειακά λιμάνια».
Θεωρείτε ότι η ΕΛΙΜΕ πρέπει να έχει πιο θεσμικό ρόλο στον σχεδιασμό των λιμενικών έργων της χώρας;
«Απολύτως. Η ΕΛΙΜΕ, που πλέον αριθμεί 44 μέλη -λιμενικοί οργανισμοί και Λιμενικά Ταμεία-, οφείλει να λειτουργεί ως σύμβουλος της πολιτείας και να παρέχει αξιολόγηση επιπτώσεων και τεχνογνωσία σε όλα τα μέλη της».
Ποιες προκλήσεις φέρνει για τα ελληνικά λιμάνια η εφαρμογή του συστήματος Entry-Exit;
«Η εφαρμογή του συστήματος Entry-Exit (EES) είναι ένα από τα μεγαλύτερα έργα που καλούνται να υλοποιήσουν οι ελληνικοί λιμένες τα επόμενα χρόνια.
Πρόκειται για ένα ευρωπαϊκό σύστημα που θα ελέγχει ηλεκτρονικά τις εισόδους και εξόδους ταξιδιωτών από τρίτες χώρες στη ζώνη Σένγκεν.
Η πρόκληση είναι μεγάλη:
- Χρειάζονται νέες υποδομές ελέγχου συνόρων στα λιμάνια.
- Διασύνδεση με εθνικά και ευρωπαϊκά συστήματα πληροφόρησης.
- Εκπαίδευση προσωπικού και επαρκής στελέχωση.
Η ΕΛΙΜΕ έχει ήδη πραγματοποιήσει συντονιστική συνάντηση με τα μέλη της, το υπουργείο Δημόσιας Τάξης και το ΥΝΑΝΠ, στην οποία συμμετείχαν και λιμάνια που δεν είναι μέλη μας.
Στόχος είναι να υπάρξει κοινός σχεδιασμός, ανταλλαγή τεχνογνωσίας και καλών πρακτικών.
Θέλουμε όλα τα ελληνικά λιμάνια να είναι πλήρως έτοιμα για την ενεργοποίηση του συστήματος κατά τον τρέχοντα μήνα, εξασφαλίζοντας ασφάλεια αλλά και γρήγορη εξυπηρέτηση των επιβατών.
Με αυτές τις πρωτοβουλίες, η ΕΛΙΜΕ επιδιώκει να κάνει τα ελληνικά λιμάνια πρωταγωνιστές στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, να ενισχύσει τον ρόλο τους στην ευρωπαϊκή εφοδιαστική αλυσίδα και να προσφέρει πολλαπλά οφέλη στην εθνική οικονομία».
Ποιον άξονα στρατηγικής θεωρείτε πιο κρίσιμο και ποια έργα πράσινης μετάβασης θα υλοποιηθούν πρώτα;
«Η πράσινη μετάβαση είναι ο πιο κρίσιμος άξονας της στρατηγικής μας. Χωρίς αυτήν, τα ελληνικά λιμάνια δεν θα μπορέσουν να παραμείνουν ανταγωνιστικά ούτε να ανταποκριθούν στις περιβαλλοντικές απαιτήσεις της Ε.Ε.
Τα πρώτα έργα που θα πρέπει να υλοποιηθούν είναι οι εγκαταστάσεις shore power/OPS, προκειμένου να παρέχεται η δυνατότητα στα πλοία να χρησιμοποιούν ηλεκτρική ενέργεια από την ξηρά και να σβήνουν τις μηχανές τους κατά την παραμονή στο λιμάνι.
Ήδη έχουν εγκριθεί μελέτες για τον Πειραιά και την Ηγουμενίτσα, ενώ ακολουθούν λιμάνια όπως το Ηράκλειο, το Λαύριο, η Καβάλα, η Ραφήνα, ο Βόλος και η Θεσσαλονίκη.
Παράλληλα, σχεδιάζονται έργα για εναλλακτικά καύσιμα (LNG, υδρογόνο, βιοκαύσιμα) και για την ενεργειακή αποδοτικότητα των χερσαίων υποδομών».
Τα τέλη επιβίβασης στην κρουαζιέρα και οι πόροι από την Ε.Ε.
Πώς θα αντιμετωπίσει η ΕΛΙΜΕ τα αυξημένα τέλη επιβίβασης σε Σαντορίνη και Μύκονο, ώστε να μην πληγεί η τουριστική εικόνα;
«Η πρόσφατη ΚΥΑ για τα εποχικά τέλη σε Σαντορίνη και Μύκονο έχει δημιουργήσει έντονη συζήτηση. Το τέλος φτάνει τα 20 ευρώ ανά επιβάτη για τα δύο αυτά λιμάνια, ενώ σε άλλους προορισμούς το καλοκαίρι παραμένει στα 5 ευρώ.
Κατανοούμε την ανάγκη χρηματοδότησης έργων υποδομής, αλλά πρέπει να διασφαλιστεί ότι θα υπάρχει εθνικό πλαίσιο που θα θέτει όρια και ρήτρες αναλογικότητας.
Η εφαρμογή του μέτρου ξεκίνησε τον περασμένο Ιούλιο. Σύντομα θα έχουμε τα πρώτα
στοιχεία για το πώς επηρέασε τη συμπεριφορά των επιβατών, τα συνολικά έσοδα και την πρόοδο των έργων που θα χρηματοδοτηθούν».
Θα αναλάβει η ΕΛΙΜΕ πρωτοβουλία για ενιαία βάση δεδομένων στην κρουαζιέρα;
«Σήμερα, η ΕΛΙΜΕ συλλέγει στοιχεία μέσω του Greek Cruise Cluster Portal, το οποίο παρέχει δεδομένα για δρομολόγια και προσεγγίσεις. Ωστόσο, η διαδικασία γίνεται σε μεγάλο βαθμό χειροκίνητα, με τα λιμάνια να στέλνουν τα στοιχεία μέσω email.
Στόχος μας είναι η δημιουργία ενός “Παρατηρητηρίου Κρουαζιέρας”, το οποίο θα συγκεντρώνει σε πραγματικό χρόνο όλες τις αφίξεις, τις αναχωρήσεις, τα ποσοστά homeporting και τη ροή επιβατών.
Τα στοιχεία θα αντλούνται απευθείας από τις διοικήσεις των λιμένων μέσω τυποποιημένων APIs, εξασφαλίζοντας εγκυρότητα και αμεσότητα.
Η πλατφόρμα θα είναι διαθέσιμη μέσω των επίσημων ιστοσελίδων της ΕΛΙΜΕ (www.elime.gr και www.greekcruise.gr) και θα αποτελέσει πολύτιμο εργαλείο για:
- Τις εταιρείες κρουαζιέρας.
- Τις τοπικές επιχειρήσεις.
- Τους φορείς χάραξης πολιτικής.
Η πλήρης αναβάθμιση αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2026».
Πώς θα στηρίξει η ΕΛΙΜΕ τα μέλη της στην αξιοποίηση ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων;
«Η πρόσβαση στα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία είναι μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τα μέλη μας.
Συχνά, η δυσκολία δεν είναι μόνο στην εξεύρεση χρημάτων, αλλά και στην ωρίμανση των έργων.
Για αυτό, η ΕΛΙΜΕ θα δημιουργήσει:
- Helpdesk παροχής πληροφοριών επί των διαδικασιών και έργων, που θα παρέχει καθοδήγηση για κάθε στάδιο.
- Πρότυπα τεύχη και εγχειρίδια κοινού ενδιαφέροντος για τα μέλη της.
- Σύντομες εκπαιδεύσεις μέσω του Ινστιτούτου ΕΞΑΝΤΑΣ».
