Σε μια από τις πιο δυναμικές φάσεις της τελευταίας δεκαπενταετίας εισέρχεται η παγκόσμια αγορά λιμενικών υποδομών, σύμφωνα με την τελευταία ετήσια έκθεση της Drewry για τους Container Terminal Operators (GTOs).
Τα συγκεκριμένα στοιχεία δείχνουν ότι η διαχείριση εμπορευματοκιβωτίων το 2025 αναμένεται να αυξηθεί κατά 4,8% ή 64 εκατ. TEUs, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη ετήσια άνοδο σε απόλυτους όρους από την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008.
Σε ό,τι αφορά το 2024, στην κορυφή της κατάταξης των διαχειριστών παραμένει η PSA International, με διακίνηση εμπορευματοκιβωτίων (βάσει του ποσοστού συμμετοχής) 67,2 εκατ. TEUs, που αντιστοιχεί σε αύξηση 7,3% σε ετήσια βάση.
Ακολουθούν οι κινεζικοί όμιλοι China Merchants Port Group και COSCO Shipping Ports, οι οποίοι συνεχίζουν να διευρύνουν την επιρροή τους σε Ασία και Ευρώπη.
Όπως τονίζεται, η PSA, με έδρα τη Σιγκαπούρη, αξιοποιεί την παγκόσμια παρουσία της σε
στρατηγικά hubs, από την Ασία έως την Ευρώπη, για να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία της, ενώ οι κινεζικοί όμιλοι ποντάρουν σε αυξημένα μερίδια συμμετοχής σε λιμένες της Κίνας, αλλά και σε επιλεγμένες διεθνείς συνεργασίες.
«Υβριδικοί» operators
Η σημαντικότερη όμως τάση μετά την πανδημία είναι η ενίσχυση των υβριδικών operators, δηλαδή των θυγατρικών μεγάλων ναυτιλιακών εταιρειών που δραστηριοποιούνται πλέον δυναμικά στα terminals.
Οι όμιλοι MSC (TiL, AGL), CMA CGM (CMA Terminals, Terminal Link) και Hapag-Lloyd (Hanseatic Global Terminals) επενδύουν συστηματικά, αξιοποιώντας τα υπερκέρδη της περιόδου 2020-2022, για να αποκτήσουν στρατηγικές θέσεις σε κομβικά λιμάνια.
Η στρατηγική αυτή τούς επιτρέπει να ελέγχουν καλύτερα την απόδοση, το κόστος και τη συνδεσιμότητα μεταξύ θαλάσσιων και χερσαίων δικτύων.
Η Eleanor Hadland, αναλύτρια της Drewry, υπογραμμίζει: «Σε ώριμες αγορές, η είσοδος νέων παικτών μπορεί να γίνει μόνο μέσω εξαγορών. Αυτό εξηγεί γιατί οι carriers στράφηκαν
επιθετικά σε συγχωνεύσεις και εξαγορές (M&A), εξασφαλίζοντας πρόσβαση σε λιμένες που υπό κανονικές συνθήκες θα ήταν απροσπέλαστοι».
Οι αριθμοί
Το 2024, η CMA CGM αύξησε τα νούμερά της κατά 4,6 εκατ. TEUs (55%) από το 2019, ενώ η
MSC κατέγραψε εντυπωσιακή άνοδο 14,1 εκατ. TEUs (47%).
Η China Merchants πέτυχε επίσης μεγάλη αύξηση κατά 19,7 εκατ. TEUs (48%), κυρίως μέσω ενίσχυσης συμμετοχών σε κινεζικούς λιμένες.
Αντίθετα, η DP World διατήρησε σταθερό όγκο την τελευταία πενταετία, καθώς επέλεξε να δημιουργήσει έσοδα από ορισμένα από τα βασικά assets της, όπως το Jebel Ali, και να επενδύσει σε logistics και ναυτιλία.
Ωστόσο, η συνολική διακίνηση από τα terminals της αυξήθηκε κατά 16 εκατ. TEUs, δείχνοντας ότι η διαφοροποιημένη στρατηγική φέρνει αποτελέσματα.
Συνολικά, η Drewry καταγράφει ισχυρή ανάκαμψη το 2024: Τα λιμάνια διακίνησαν 928 εκατ. TEUs, αυξημένα κατά 7,2% σε σχέση με το 2023.
Οι GTOs μάλιστα υπεραπέδωσαν, καταγράφοντας αύξηση 7,7% και ανεβάζοντας το μερίδιό τους στο 49,2% της παγκόσμιας αγοράς (από 48,9% το 2023).
Η ενίσχυση αυτή αποδίδεται στην αποκλιμάκωση της συμφόρησης στα terminals, στην αύξηση των εμπορικών ροών μετά την πανδημία και σε επενδύσεις που είχαν ξεκινήσει ως απάντηση στις δυσλειτουργίες της περιόδου 2021-2022.
Το παράδειγμα της Ινδίας
Η αναβάθμιση και επέκταση των υφιστάμενων terminals αποτυπώνεται χαρακτηριστικά στην
Ινδία, η οποία εγκαινίασε πρόσφατα τη δεύτερη φάση του PSA Mumbai.
Με επένδυση 1,3 δισ. δολαρίων, η δυναμικότητα του σταθμού διπλασιάστηκε σε 4,8 εκατ. TEUs ετησίως, καθιστώντας τον τον μεγαλύτερο της χώρας.
Η τελετή εγκαινίων, παρουσία των πρωθυπουργών Ινδίας και Σιγκαπούρης, σηματοδότησε ένα νέο κεφάλαιο στη συνεργασία των δύο χωρών.
Πρόκειται, επίσης, για τη μεγαλύτερη ξένη άμεση επένδυση της Σιγκαπούρης στην Ινδία, επιβεβαιώνοντας την ελκυστικότητα της χώρας για διεθνείς ναυτιλιακούς κολοσσούς.
Παράλληλα, η APM Terminals (θυγατρική της Maersk) υπέγραψε μνημόνιο συνεργασίας με την
Andhra Pradesh Maritime Board για επενδύσεις 1,1 δισ. δολαρίων σε τρεις νέους λιμένες, ενώ
η MSC εξετάζει στρατηγικές τοποθετήσεις στην ινδική αγορά.
Η γεωγραφική θέση της Ινδίας, οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης και η σταθερή αύξηση του εμπορίου την καθιστούν «φυσικό μαγνήτη» για επενδύσεις σε logistics και λιμενικές υποδομές.
Προοπτικές
Η Drewry εκτιμά ότι η άνοδος των volumes θα συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια, με οδηγό την αύξηση του παγκόσμιου εμπορίου, την ανάπτυξη αναδυόμενων αγορών, την ανάγκη για βιώσιμες επενδύσεις που μειώνουν τις εκπομπές και την τεχνολογική πρόοδο στη διαχείριση terminals.
Η πρόκληση για τους GTOs θα είναι να ισορροπήσουν ανάμεσα σε στρατηγικές εξαγορών και συγχωνεύσεων, πράσινα projects και ψηφιακό εκσυγχρονισμό, ώστε να ανταποκριθούν στη διπλή πίεση: από τη μια πλευρά, οι απαιτήσεις των liners για αξιόπιστη εξυπηρέτηση, και από την άλλη, οι στόχοι για μείωση εκπομπών ρύπων και βιώσιμη ανάπτυξη.
Πράσινες επενδύσεις και νέες αγορές
Παράλληλα με τις εξαγορές, επιστρέφουν δυναμικά και τα πράσινα σχέδια. Σύμφωνα με την Drewry, 14 GTOs έχουν σήμερα ένα ή περισσότερα νέα projects σε εξέλιξη, με ιδιαίτερη έμφαση σε αναδυόμενες αγορές.
Τέσσερις operators -CMA CGM, MSC, Adani και AD Ports- σχεδιάζουν να προσθέσουν πάνω από 3 εκατ. TEUs νέας δυναμικότητας έως το 2029.
Οι επενδύσεις επικεντρώνονται κυρίως σε Βιετνάμ, Ινδία, Μαρόκο και Αίγυπτο, χώρες με υψηλή ανάπτυξη στο εμπόριο και στρατηγική γεωγραφική θέση.
Στις ώριμες αγορές, οι επενδύσεις αφορούν κυρίως αναβαθμίσεις και επεκτάσεις υφιστάμενων terminals, ώστε να μπορούν να εξυπηρετούν τα ολοένα και μεγαλύτερα containerships και να ενσωματώνουν νέες τεχνολογίες, όπως τεχνητή νοημοσύνη (AIbased terminal operating systems) και αυτόματους γερανούς.
