Σε υψηλό δεκαετίας έχουν φτάσει οι ναυτασφαλιστικές απαιτήσεις P&I (Protection & Indemnity), σύμφωνα με ανάλυση της Lockton, του μεγαλύτερου ανεξάρτητου ασφαλιστικού broker παγκοσμίως, ασκώντας τεράστια πίεση στον κλάδο.
Συγκεκριμένα, με βάση τα στοιχεία για την περίοδο 2024/2025, οι καθαρές απαιτήσεις ανήλθαν
σε 3,1 δισ. δολάρια, σημειώνοντας άνοδο 25% σε ετήσια βάση και 16% πάνω από τον πενταετή μέσο όρο.
Παράλληλα, όπως τονίζεται, το αποτέλεσμα ήταν συλλογική ασφαλιστική ζημία 312 εκατ. δολαρίων για τα P&I Clubs, ακυρώνοντας δύο χρόνια πλεονασμάτων και οδηγώντας σε καθαρή ζημία 98 εκατ. την τελευταία τριετία.
Οι κίνδυνοι
Η Lockton υπογραμμίζει ότι οι φωτιές αποτελούν πλέον έναν από τους μεγαλύτερους «οδηγούς» στις αναφορές ζημιών.
Στις αιτίες περιλαμβάνονται η γήρανση του στόλου, η αύξηση επικίνδυνων ή κακώς δηλωμένων φορτίων, καθώς και η μεταφορά ηλεκτρικών οχημάτων, τα οποία ενέχουν ιδιαίτερες προκλήσεις, λόγω μπαταριών ιόντων λιθίου (Li-ion).
Επιπρόσθετα, οι γεωπολιτικές αναταράξεις, όπως οι επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα και η αναγκαστική παράκαμψη από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας, αυξάνουν τόσο το κόστος όσο και τους κινδύνους: μεγαλύτερες διαδρομές, καθυστερήσεις λόγω καιρού και αυξημένη φθορά στα πλοία.
Το report δεν παραβλέπει το ανθρώπινο στοιχείο. Η αυτοκτονία παραμένει η κύρια αιτία θανάτου στη θάλασσα, με τις απαιτήσεις πληρωμής για τα πληρώματα να αποτελούν σημαντικό κομμάτι των συνολικών ζημιών.
Το γεγονός αυτό αναδεικνύει τις ψυχολογικές πιέσεις που αντιμετωπίζουν οι ναυτικοί και την ανάγκη ενίσχυσης της μέριμνας για την ψυχική τους υγεία.
Οι απαιτήσεις που ξεπερνούν τα 10 εκατ. δολάρια και διαμοιράζονται μέσω του pool του Ομίλου εκτοξεύτηκαν, καθιστώντας το 2024/2025 μία από τις χειρότερες χρονιές που έχουν καταγραφεί.
Σημειώνεται ότι Pool claims ονομάζονται οι μεγάλες απαιτήσεις που ξεπερνούν ένα ορισμένο όριο (σήμερα γύρω στα 10 εκατ. δολάρια) και καλύπτονται συλλογικά από το International Group of P&I Clubs.
Κάθε P&I Club καλύπτει μόνο ένα μέρος της ζημίας του μέλους του, όμως όταν η ζημία περάσει το καθορισμένο όριο, τότε μπαίνει σε ισχύ ο μηχανισμός του Pool, όπου όλα τα μέλη μοιράζονται το βάρος ανάλογα με το μερίδιο συμμετοχής τους.
Η Lockton εκτιμά ότι, αν συνεχιστεί η ιστορική τάση επιδείνωσης των «παλαιών» υποθέσεων, το τελικό κόστος θα φτάσει τα 775 εκατ. δολάρια.
Μάλιστα, η περιορισμένη διαφάνεια γύρω από τον τρόπο αναφοράς αυτών των απαιτήσεων δημιουργεί πρόσθετη αβεβαιότητα στην αγορά.
Παρά τις αυξήσεις των ασφαλίστρων κατά μέσο όρο 5,2%, τα έσοδα από τα P&I premiums
έμειναν στάσιμα στα 3,96 δισ. δολάρια.
Ο λόγος; Το φαινόμενο του churn, δηλαδή η αντικατάσταση παλαιότερων, ακριβότερων πλοίων με νεότερα χαμηλότερης κατηγορίας, καθώς και η τάση πολλών πλοιοκτητών να απορροφούν μεγαλύτερο μέρος του ρίσκου, μέσω υψηλότερων απαλλασσόμενων ποσών.
Σύμφωνα με τη Lockton, το churn έχει μειώσει τα ασφάλιστρα κατά 7,4% ετησίως την τελευταία δεκαετία, υπερκαλύπτοντας σχεδόν κάθε γενική αύξηση που αποφάσισαν τα Clubs.
Ισχυρές επενδύσεις
Σύμφωνα με τη σχετική ανάλυση, η αγορά δεν θα είχε αντέξει χωρίς τα ισχυρά επενδυτικά αποτελέσματα.
Το 2024/2025, τα P&I Clubs κατέγραψαν 711 εκατ. δολάρια επενδυτικών αποδόσεων, χάρη
στα υψηλά επιτόκια που ενίσχυσαν ακόμη και τα πιο συντηρητικά χαρτοφυλάκια.
Ωστόσο, με τις κεντρικές τράπεζες να προετοιμάζονται για μειώσεις επιτοκίων το 2025, τα κέρδη αυτά πιθανόν να περιοριστούν.
Επιπλέον, τα ελεύθερα αποθεματικά του Ομίλου αυξήθηκαν κατά 4,8%, στα 5,96 δισ. δολάρια,
με ορισμένα Clubs να επιστρέφουν κεφάλαια στα μέλη τους.
Ωστόσο, τα αποθεματικά ανά τόνο παραμένουν κάτω από τα επίπεδα προ του 2020, κάτι που
δείχνει την ευθραυστότητα του συστήματος.
Προοπτικές
Η Lockton προβλέπει νέες γενικές αυξήσεις 5%-10% στα ασφάλιστρα για το 2026, παρότι οι πρώτες ενδείξεις για το κλείσιμο του 2025 δείχνουν ότι οι απαιτήσεις δεν θα είναι τόσο υψηλές
όσο το 2024.
Ο στόχος των Clubs θα είναι η ισορροπία μεταξύ βιωσιμότητας και ανταγωνιστικότητας, σε μια
αγορά που παραμένει ιδιαίτερα σφιχτή για τους πλοιοκτήτες.
Όπως δήλωσε η Pippa Atkins, Manager της Lockton P.L. Ferrari: «Η φετινή χρονιά απέδειξε πόσο εύθραυστη είναι η ισορροπία για τα P&I Clubs.
Είδαμε απαιτήσεις δεκαετίας, τροφοδοτούμενες από φωτιές και γεωπολιτικούς κραδασμούς, ενώ τα ασφάλιστρα έμειναν σχεδόν αμετάβλητα.
Οι επενδυτικές αποδόσεις ήταν σανίδα σωτηρίας, αλλά δεν μπορούν να κρύψουν τις διαρθρωτικές πιέσεις από το αυξανόμενο κόστος και τις μακροχρόνιες υποχρεώσεις.
Οι πλοιοκτήτες θα πρέπει να είναι προετοιμασμένοι για νέες αυξήσεις – το ερώτημα είναι πώς τα Clubs θα ισορροπήσουν ανάμεσα στη χρηματοοικονομική σταθερότητα και στον ανταγωνισμό της αγοράς».
Βάσει της ανάλυσης, διανύουμε μια χρονιά-σταθμό για τη ναυτασφαλιστική αγορά. Στο πλαίσιο αυτό, η άνοδος των κινδύνων -από τις φωτιές και τα ηλεκτρικά οχήματα έως τη γεωπολιτική
και την ψυχική υγεία των πληρωμάτων- δείχνει ότι το μοντέλο λειτουργίας χρειάζεται
προσαρμογή και βασική πρόκληση για το μέλλον αποτελεί η δημιουργία μιας πιο ανθεκτικής, διαφανούς και υποστηρικτικής δομής για τη διεθνή ναυτιλιακή κοινότητα.
