Αναταράξεις στην παγκόσμια θαλάσσια μεταφορά πετρελαίου αναμένεται να προκαλέσει η πλήρης εφαρμογή μείωσης του ανώτατου ορίου τιμής στο ρωσικό αργό στα 47,60 δολ./βαρέλι, πλήττοντας την αγορά των tankers.
Σημειώνεται ότι η τρέχουσα τιμή αγοράς του ρωσικού αργού, όπως το ESPO (ποιοτικό αργό πετρέλαιο χαμηλής περιεκτικότητας σε θείο -sweet crude-, που παράγεται στην Ανατολική Σιβηρία) κινείται στα 65 δολάρια/βαρέλι και άνω, οπότε η τήρηση του νέου πλαφόν καθιστά τις ναυλώσεις οικονομικά μη βιώσιμες.
Το νέο πλαφόν στο ρωσικό αργό δεν έχει ακόμα αρχίσει να εφαρμόζεται πλήρως, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ηνωμένο Βασίλειο θέσπισαν μεταβατική περίοδο έως τα μέσα Οκτωβρίου προκειμένου να εξασφαλιστεί ομαλή και σταδιακή προσαρμογή των εμπορικών συναλλαγών και των ναυτιλιακών μεταφορών στο νέο, χαμηλότερο όριο τιμών για το ρωσικό αργό πετρέλαιο, αλλά και να δοθεί επαρκής χρόνος σε αγοραστές, πωλητές και ναυτιλιακές εταιρείες να προσαρμόσουν τις συμβάσεις, τις διαδικασίες και τα δρομολόγιά τους στις απαιτήσεις του νέου μειωμένου πλαφόν.
Οι αναλυτές
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι Windward και Vortexa (εταιρείες ανάλυσης ναυτιλιακών κινδύνων και δεδομένων ενεργειακών φορτίων), η απόσυρση μεγάλου αριθμού τάνκερ από τις σχετικές ναυλώσεις θα αφήσει κενό στην προσφορά χωρητικότητας, που δύσκολα θα αναπληρωθεί, οδηγώντας σε περαιτέρω άνοδο του ρόλου του «σκοτεινού στόλου» – δεξαμενόπλοιων που λειτουργούν εκτός των περιορισμών G7, Ευρωπαϊκής Ένωσης και Ηνωμένου Βασιλείου.
Στοιχεία των Windward και Vortexa αναφέρουν ότι τα δεξαμενόπλοια που έχουν υποβληθεί σε κυρώσεις μετέφεραν τον περασμένο Ιούλιο το 36% του συνόλου του πετρελαίου που εξήχθη από τη Ρωσία, στοιχείο που αναδεικνύει τη συνεχιζόμενη πίεση των δυτικών ρυθμιστικών αρχών στον λεγόμενο «σκοτεινό στόλο» κατά το μεγαλύτερο διάστημα του 2025.
Από τα 165 εκατομμύρια βαρέλια που εντοπίστηκαν και έφυγαν από μεγάλα λιμάνια εξαγωγής,
τα πλοία που έχουν υποστεί κυρώσεις μετέφεραν 60 εκατομμύρια βαρέλια.
Το ήμισυ του συνόλου του ρωσικού αργού πετρελαίου που εξήχθη τον Ιούλιο μεταφέρθηκε με πλοία που έχουν υποστεί κυρώσεις.
Η ίδια ανάλυση, που εξετάζει τη μηνιαία δραστηριότητα των δεξαμενόπλοιων, δείχνει επίσης
ότι το 30% του αργού πετρελαίου και των διυλισμένων προϊόντων ρωσικής προέλευσης μεταφέρθηκε από πλοία ελληνικής ιδιοκτησίας και σύμφωνα με το ανώτατο όριο τιμών της G7, που επιτρέπει τη χρήση δυτικών ναυτιλιακών υπηρεσιών για εξαγωγές πετρελαίου σε τρίτες χώρες, εφόσον η τιμή δεν υπερβαίνει το καθορισμένο πλαφόν.
Άρνηση πώλησης
Από την άλλη πλευρά οι πωλητές δύσκολα θα δεχθούν να πουλήσουν στην τιμή του πλαφόν μόνο και μόνο για να χρησιμοποιήσουν ελληνικά πλοία και δυτικές υπηρεσίες, στρέφοντας τις
φορτώσεις τους προς τον λεγόμενο «σκοτεινό στόλο» που δεν υπόκειται στους περιορισμούς
της G7, της Ε.Ε. και του Ηνωμένου Βασιλείου.
Παράλληλα η αυστηρή απαίτηση των αρχών για δηλώσεις συμμόρφωσης (attestations) και
πλήρη ανάλυση κόστους ανά ταξίδι αυξάνει τον νομικό και κανονιστικό κίνδυνο για τους
περισσότερους πλοιοκτήτες.
Οποιαδήποτε αμφισβήτηση ή παραβίαση των όρων μπορεί να οδηγήσει σε κυρώσεις ή ένταξη
σε μαύρες λίστες.
Η αποχώρηση των Ελλήνων
Με περισσότερα από 400 πλοία που εμπορεύονται με τη Ρωσία να έχουν τεθεί σε μαύρη λίστα
από τις ρυθμιστικές αρχές, υπάρχει μια επικείμενη έλλειψη δεξαμενόπλοιων για να καλύψουν το κενό που ενδεχομένως να δημιουργηθεί από τα «απόνερα» του νέου πλαφόν.
Οι μεγαλύτεροι αγοραστές ρωσικού αργού πετρελαίου, η Κίνα και η Ινδία, συνέχισαν να λαμβάνουν φορτία που φορτώθηκαν σε δεξαμενόπλοια στα οποία έχουν επιβληθεί κυρώσεις από την Ε.Ε. και το Ηνωμένο Βασίλειο, με αποτέλεσμα να αμβλυνθεί ο ευρύτερος αντίκτυπος στο εμπόριο.
Ωστόσο, τα δεξαμενόπλοια που έχουν υποστεί σε κυρώσεις από τις ΗΠΑ αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες στο εμπόριο.
Από τα σχεδόν 300 δεξαμενόπλοια που φόρτωσαν ρωσικό πετρέλαιο τον Ιούλιο, η Windward
Maritime AI έδειξε υψηλό κίνδυνο μη συμμόρφωσης με τις κυρώσεις για το 63%.
Το 31% των δεξαμενόπλοιων υπέστη κυρώσεις και το 5% παρουσίασε «μέτριο κίνδυνο». Το
98% όλων των πλοίων που υπέστησαν κυρώσεις είχε χαρακτηριστεί ως «υψηλού κινδύνου» από τη Windward.
Καθώς η Ε.Ε. εφαρμόζει το χαμηλότερο ανώτατο όριο τιμών και οι Έλληνες πλοιοκτήτες αποχωρούν από την αγορά, η εξάρτηση της Ρωσίας από τον «σκιώδη στόλο» θα ενταθεί.
Η μεταβατική περίοδος
Για τη διευκόλυνση της μετάβασης στο νέο, χαμηλότερο ανώτατο όριο τιμών για το ρωσικό αργό πετρέλαιο, η Ε.Ε. και το Ηνωμένο Βασίλειο προβλέπουν μεταβατική περίοδο έως τα μέσα Οκτωβρίου.
Συγκεκριμένα, όλα τα συμβόλαια που είχαν συναφθεί πριν από τις 20 Ιουλίου 2025 και συμμορφώνονταν με το προηγούμενο πλαφόν των 60 δολ./βαρέλι, μπορούν να εκτελεστούν έως τις 18 Οκτωβρίου στην Ε.Ε. και έως τις 17 Οκτωβρίου στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Το νέο πλαφόν, που μειώνεται από τα 60 στα 47,60 δολ./ βαρέλι, τέθηκε σε ισχύ χθες 3 Σεπτεμβρίου για την Ε.Ε. και προχθές για το Ηνωμένο Βασίλειο, στο πλαίσιο των διευρυμένων κυρώσεων κατά της Μόσχας.
Η απόφαση εντάσσεται στη στρατηγική των δυτικών κυβερνήσεων να περιορίσουν τα έσοδα της Ρωσίας από τις εξαγωγές ενέργειας.
