Σε επίπεδα-ρεκόρ που θυμίζουν τη δεκαετία του 2000 έχει εκτοξευθεί το orderbook στα containerships, με τις νέες παραγγελίες να ξεπερνούν τα 10,4 εκατ. TEUs και τον λόγο orderbook προς υφιστάμενο στόλο να διαμορφώνεται στο 31,7%, το υψηλότερο επίπεδο από το 2010.
Σύμφωνα με ανάλυση της εταιρείας δεδομένων Linerlytica, η εικόνα αυτή γεννά ανησυχίες για επανάληψη του φαινομένου υπερπροσφοράς που χαρακτήρισε την περίοδο 2004-2009 και οδήγησε σε μια δεκαετία πιεσμένων ναύλων και μεγάλων ζημιών.
Ωστόσο, σε αντίθεση με εκείνη την περίοδο, η αγορά παρουσιάζει διαφορετικά χαρακτηριστικά. Τότε «οι πάντες» -από μεγάλες ναυτιλιακές έως μικρότερους περιφερειακούς παίκτες- τοποθετούσαν μαζικά παραγγελίες, ενισχύοντας την εκρηκτική ανάπτυξη του στόλου.
Σήμερα, οι νέες παραγγελίες (με εξαίρεση τα feeders) έχουν σε μεγάλο βαθμό περιοριστεί στους ισχυρούς liner operators, όπως η MSC, η Evergreen και η Cosco, που διαθέτουν σημαντική ρευστότητα και στρατηγικά σχέδια επέκτασης. Η MSC, για παράδειγμα, διατηρεί orderbook περίπου 2,4 εκατ. TEUs, αριθμός αντίστοιχος με τη συνολική χωρητικότητα της Hapag-Lloyd, γεγονός που εδραιώνει ακόμη περισσότερο την κυριαρχία του ναυτιλιακού κολοσσού στην παγκόσμια κατάταξη.
Παράλληλα, η Evergreen εξετάζει προσφορές για νέα πλοία 14.000 TEUs διπλού καυσίμου LNG, ενώ η Cosco δέχεται πιέσεις από το Πεκίνο να αυξήσει τον στόλο της σε πάνω από 5 εκατ. TEUs έως το 2026. Ένα ακόμη σημείο διαφοροποίησης από το παρελθόν είναι οι απόψεις για την πορεία της διεθνούς οικονομίας. Στα μέσα της δεκαετίας του 2000, οι εταιρείες κινούνταν με την πεποίθηση ότι η «άνοιξη» της αγοράς θα κρατούσε για πάντα.
Αντιθέτως, σήμερα, παρά την επιθετική επέκταση των liners, η αγορά χαρακτηρίζεται από πιο προσεκτική στάση και συνειδητοποίηση των κινδύνων που ελλοχεύουν. Οι γεωπολιτικές εντάσεις, οι δασμοί και η αβεβαιότητα στο παγκόσμιο εμπόριο διαμορφώνουν ένα θολό outlook, ενώ ταυτόχρονα οι μεταβολές στη ζήτηση -όπως φάνηκε με την πρόωρη λήξη της φετινής «peak season»- καθιστούν ακόμη πιο κρίσιμη τη διαχείριση χωρητικότητας.
Την ίδια στιγμή, η ηλικιακή διάρθρωση του στόλου δημιουργεί νέες προοπτικές αλλά και προκλήσεις. Μεγάλο μέρος των containerships βρίσκεται σε «ώριμη» ηλικία, γεγονός που σημαίνει ότι μέσα στα επόμενα χρόνια θα πρέπει να οδηγηθεί σε διαλυτήρια.
Η διαδικασία αυτή, σε συνδυασμό με τις απαιτήσεις για απανθρακοποίηση και νέες περιβαλλοντικές προδιαγραφές, θα μπορούσε να λειτουργήσει ως «βαλβίδα ασφαλείας» απέναντι στον κίνδυνο υπερπροσφοράς.
«Ναυάγια»
Ωστόσο, η πορεία αυτή κάθε άλλο παρά βέβαιη είναι. Η εμπειρία από το παρελθόν δείχνει ότι οι υπερβολικά φιλόδοξες στρατηγικές μπορεί να οδηγήσουν σε «ναυάγια». Η κατάρρευση της νοτιοκορεατικής Hanjin Shipping (της μεγαλύτερης ναυτιλιακής εταιρείας της χώρας και 7ης παγκοσμίως) το 2016 αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα, αφού η ασυγκράτητη επέκταση και η έλλειψη ελέγχου χωρητικότητας προκάλεσαν ισχυρούς κραδασμούς σε ολόκληρη την αλυσίδα εφοδιασμού.
Άλλο παράδειγμα ανόδου και μετέπειτα πτώσης καταγράφηκε στη Γερμανία, όπου κατέρρευσε το μοντέλο των KG Funds. Μάλιστα, μετά το 2010, πολλά πλοία γερμανικών συμφερόντων κατασχέθηκαν από τις τράπεζες και πέρασαν σε ελληνικά χέρια.
Σήμερα, οι συμμαχίες των liners -όπως η Ocean Alliance και η Gemini Cooperation- ακολουθούν διαφορετικές τακτικές στη διαχείριση χωρητικότητας, με άλλες να καταφεύγουν σε «κενά δρομολόγια» και άλλες να αδρανοποιούν πλοία. Αυτή η ασυνεννοησία, σύμφωνα με αναλυτές, θα μπορούσε να οδηγήσει σε περαιτέρω πίεση των ναύλων, καθώς οι συνεχείς παραδόσεις νέων πλοίων συγκρούονται με τη χαμηλότερη ζήτηση.
Επιπρόσθετα, αξίζει να σημειωθεί ότι η αγορά, μετά τα αναπάντεχα κέρδη που προήλθαν από τα απόνερα που δημιούργησε η πανδημία στην εφοδιαστική αλυσίδα, «εκμεταλλεύτηκε» και την κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα, καθώς οι παρακάμψεις μέσω του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας αύξησαν σημαντικά τα τονο-μίλια και προσέφεραν προσωρινή «ανάσα» στα επίπεδα απασχόλησης των πλοίων.
Παρά τις ανησυχίες, αρκετοί θεωρούν ότι η σημερινή κατάσταση δεν είναι απόλυτα συγκρίσιμη με την προηγούμενη «άνθηση» του orderbook.
Όπως επισημαίνει η Linerlytica, η μεγάλη εικόνα δείχνει ότι ο κλάδος βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι και πολλά θυμίζουν την «έκρηξη» της δεκαετίας του 2000.
Όμως, η ωριμότερη προσέγγιση, η αυστηρότερη ρύθμιση και η γήρανση του στόλου δημιουργούν τις προϋποθέσεις για μια διαφορετική εξέλιξη. «Το στοίχημα θα κριθεί από το κατά πόσο οι εταιρείες θα καταφέρουν να ισορροπήσουν», καταλήγουν οι αναλυτές.
