Με φόντο την αναζωπύρωση της έντασης στη Μέση Ανατολή, η παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία επανέρχεται στο προσκήνιο, με επενδυτές και αναλυτές να στρέφονται στην ιστορία, για να αντλήσουν ενδείξεις για τις επόμενες κινήσεις των αγορών.
Συγκεκριμένα, σε ανάλυσή της η Clarksons Securities αναφέρει ότι ιστορικές συγκρούσεις όπως ο πόλεμος Ιράν-Ιράκ και οι Πόλεμοι του Κόλπου προσφέρουν πολύτιμα διδάγματα για τη σημερινή συγκυρία.
Όπως σημειώνουν οι αναλυτές, ενώ οι αγορές πετρελαίου αντιδρούν συχνά με φόβο στην πιθανότητα απώλειας προμηθειών, οι ναυτιλιακές αγορές παρουσιάζουν συχνά σημάδια ευρωστίας εν μέσω τέτοιας αβεβαιότητας.
Την ίδια εκτίμηση συμμερίζεται και ο επικεφαλής του Τμήματος Ερευνών του ναυλομεσιτικού οίκου Intermodal, Γιάννης Παργανάς, ο οποίος τονίζει στη «Ν» πως, παρά το γεγονός ότι η κατάσταση που εξελίσσεται δημιουργεί αβεβαιότητα, αυτή τη στιγμή παρατηρείται μία πολύ μεγάλη αύξηση των ναύλων, κυρίως στα δεξαμενόπλοια.
«Παρόλο που μιλάμε για πόλεμο, είναι μια ‘‘θετική είδηση’’ για τα ναύλα, σε ό,τι αφορά τα τάνκερ αλλά και τα containerships, καθώς ελλοχεύει ο κίνδυνος περαιτέρω ανάφλεξης στην Ερυθρά Θάλασσα».
Σύμφωνα με τον ίδιο, μεγαλύτερη ανησυχία υπάρχει για το φυσικό αέριο σε περίπτωση που κλείσουν τα Στενά του Ορμούζ και τα πράγματα -όπως είπε- είναι πολύ πιο πολύπλοκα.
«Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, η μεγαλύτερη αρνητική επίδραση θα είναι σε κράτη που είναι φιλικά διακείμενα προς την Τεχεράνη και πιο συγκεκριμένα το Κατάρ και την Κίνα, η οποία εισάγει το 24% των αναγκών της σε φυσικό αέριο από το Κατάρ».
Από την πλευρά του, ο επικεφαλής αναλυτής της Clarksons, Frode Morkedal, αναφέρει σε σχετικό σημείωμα ότι «η ιστορία δείχνει ότι, ενώ οι αγορές πετρελαίου φοβούνται την απώλεια βαρελιών, οι ναυτιλιακές αγορές επωφελούνται από τις λειτουργικές αναποτελεσματικότητες και τα ασφάλιστρα κινδύνου που συνοδεύουν τη γεωπολιτική ένταση».
Μάλιστα, ο ίδιος παραθέτει και ένα παλιό ρητό, σύμφωνα με το οποίο «όταν πέφτουν πυροβολισμοί, αγοράζουμε πλοία».
Η Clarksons επισημαίνει ότι, σε περιόδους σύγκρουσης, η αγορά αντιδρά αρχικά στην αίσθηση κινδύνου και όχι σε πραγματικές διακοπές εφοδιασμού.
Οι ναυλωτές σπεύδουν να εξασφαλίσουν χωρητικότητα, τα ναύλα εκτοξεύονται και η διαθεσιμότητα πλοίων μειώνεται -και όλα αυτά πριν χαθεί έστω και ένα βαρέλι πετρελαίου.
Αυτό το μοτίβο έχει επαναληφθεί και στο παρελθόν. Κατά την Ιρανική Επανάσταση το 1979 και τον επακόλουθο πόλεμο με το Ιράκ.
Παρόμοιο σενάριο εκτυλίχθηκε κατά την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέιτ το 1990. Οι τιμές πετρελαίου διπλασιάστηκαν σχεδόν άμεσα, καθώς περίπου 4 εκατ. βαρέλια ημερησίως αποσύρθηκαν από την αγορά.
Ο φόβος για περαιτέρω κλιμάκωση ώθησε τα διυλιστήρια και τους εμπόρους να αυξήσουν τα αποθέματά τους, οδηγώντας σύντομα σε υπερπλήρωση των αποθηκευτικών χώρων και σε χρήση VLCCs για πλωτή αποθήκευση.
Τα Στενά του Ορμούζ
Σήμερα, η παγκόσμια αγορά επικεντρώνει την προσοχή της στο ενδεχόμενο κλεισίματος των Στενών του Ορμούζ, ενός ζωτικής σημασίας θαλάσσιου διαδρόμου, από τον οποίο διέρχεται περίπου το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου.
Σύμφωνα με την Polymarket, οι επενδυτές αποδίδουν 33% πιθανότητα για να κλείσουν τα Στενά εντός του 2025.
Η Clarksons αναγνωρίζει πως το Ιράν έχει τη δυνατότητα να προβεί σε ένα τέτοιο βήμα, ωστόσο κάτι τέτοιο θα είχε «σοβαρές οικονομικές και στρατιωτικές συνέπειες» και πιθανώς αποτελεί έσχατη επιλογή. Παρ’ όλα αυτά, η πιθανότητα και μόνο επηρεάζει ήδη τις αγορές ναυτιλίας.
Οι τιμές του πετρελαίου αυξάνονται όχι λόγω άμεσης διακοπής, αλλά εξαιτίας φόβων για αυστηρότερη επιβολή κυρώσεων στις εξαγωγές του Ιράν.
Την ίδια ώρα, οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή έχουν ήδη προκαλέσει άνοδο στις ναυτιλιακές μετοχές.
Οι εταιρείες διαχείρισης τάνκερ και LNG Carriers οδήγησαν την άνοδο στο χρηματιστήριο του Όσλο, με τη Frontline και τη Hafnia να ενισχύονται άνω του 3%, ενώ και στην Ασία είχαμε παρόμοια εικόνα, με ενδεικτικό παράδειγμα τη Shandong International Transportation Corp, που διαχειρίζεται έναν διαφοροποιημένο στόλο.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Clarksons υπογραμμίζει πως οι μετοχές της ναυτιλίας ξεκίνησαν την άνοδο από χαμηλές αποτιμήσεις.
«Αν η ιστορία αποτελεί οδηγό, η ναυτιλία είναι έτοιμη να υπεραποδώσει, καθώς οι αγορές προσαρμόζονται στον αυξημένο κίνδυνο», επεσήμαναν οι αναλυτές.
Τα product tankers, που είχαν πιεστεί λόγω αδύναμων περιθωρίων διύλισης, ίσως ευνοηθούν από αύξηση της ζήτησης για ντίζελ και μεγαλύτερες αποστάσεις.
Στην αγορά LPG, η απομάκρυνση του ιρανικού «σκιώδους» στόλου θα μπορούσε να ωθήσει τα ναύλα των VLGC κοντά στα 100.000 δολ./ημέρα.
Βέβαια, οι επιπτώσεις δεν περιορίζονται στον Περσικό Κόλπο, με την Ερυθρά Θάλασσα να έχει βιώσει πολλαπλές αναταραχές το 2024 και τις ελπίδες για επιστροφή στην ομαλότητα να οδηγούνται σε πιθανή διάψευση.
«Ακόμα και χωρίς κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ, η αντιληπτή απειλή αρκεί για να αλλάξει τις ροές και να αυξήσει τα ασφάλιστρα», καταλήγει η Clarksons. «Η ναυτιλία ανταποκρίνεται άμεσα στον περιφερειακό κίνδυνο, πριν υπάρξει πραγματική διαταραχή».
Ηλεκτρονικές παρεμβολές στον Περσικό Κόλπο
Για σοβαρή διαταραχή των σημάτων ναυσιπλοΐας σε πάνω από 900 πλοία στα Στενά του Ορμούζ και στον Περσικό Κόλπο κάνει λόγο το Bloomberg, επισημαίνοντας ότι, το Σαββατοκύριακο, καταγράφηκαν έντονες ηλεκτρονικές παρεμβολές, που επέτειναν τη σύγχυση, εν μέσω της αυξανόμενης έντασης μεταξύ Ιράν και Ισραήλ.
Εμπορικά πλοία, συμπεριλαμβανομένων δεξαμενόπλοιων και bulkers, εμφάνισαν ακανόνιστες πορείες, είτε με ελιγμούς ζιγκ ζαγκ είτε εμφανιζόμενα να πλέουν στην ξηρά.
Το Κοινό Κέντρο Ναυτικών Πληροφοριών (JMIC) εντόπισε «ακραίες παρεμβολές» που προήλθαν από το ιρανικό λιμάνι του Μπαντάρ Αμπάς, προκαλώντας σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια.
Η παρεμβολή αυτή αναγκάζει τα πλοία να βασίζονται περισσότερο σε παραδοσιακά μέσα, όπως πυξίδες και οπτικές ενδείξεις, αυξάνοντας τον κίνδυνο συγκρούσεων σε μία από τις σημαντικότερες θαλάσσιες οδούς του κόσμου.
Μάλιστα, η υπηρεσία ασφάλειας UKMTO σημείωσε ότι οι παρεμβολές εντείνονται σε όλο τον Κόλπο, επηρεάζοντας τα αυτόματα συστήματα αναφοράς θέσης.
Από την πλευρά τους, οι αναλυτές προειδοποιούν ότι αυτή η αβεβαιότητα μπορεί να έχει σοβαρές επιχειρησιακές και γεωπολιτικές συνέπειες, ιδιαίτερα λόγω της στρατηγικής σημασίας των Στενών, από τα οποία διέρχεται πάνω από το ένα τέταρτο του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου.
